U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u parnici iz radnog odnosa tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Mile Romčević, advokat iz ...., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo odbrane, Sektor za materijalne resurse, Uprava za opštu logistiku, Direkcija za usluge standarda, VU „Dedinje“ iz Beograda, čiji je zastupnik Vojno pravobranilaštvo iz Beograda, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužilje, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2840/19 od 28.02.2020. godine, na sednici održanoj 15.04.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2840/19 od 28.02.2020. godine, u preinačujućem delu.

O b r a z l o ž e nj e

Prvi osnovni sud u Beogradu, presudom P1 1545/18 od 30.05.2019. godine, usvojio je tužbeni zahtev, tako što je obavezao tuženu da isplati tužilji na ime razlike između isplaćene osnovne zarade i osnovne zarade u visini minimalne zarade, kao i na ime vojnog dodatka od 20% uz uvećanje zarade na ime minulog rada, prekovremenog rada i rada u dane državnog praznika za period od 01.04.2015. godine do 31.12.2018. godine, ukupan iznos od 419.961,73 dinara, i to: 1) na ime razlike između isplaćene osnovne zarade tužilje i osnovne zarade u visini minimalne zarade; 2) na ime vojnog dodatka od 20% minulog rada i uvećane zarade na osnovu prekovremenog rada i rada u dane državnog praznika, određene novčane iznose sa zakonskom zateznom kamatom, sve sa pripadajućim doprinosima za obavezno socijalno osiguranje Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje, Filijala Beograd, kao i sa pripadajućim doprinosima za obavezno zdravstveno osiguranje Republičkom fondu za zdravstveno osiguranje, Filijala Beograd i pripadajućom naknadom za nezaposlene Nacionalnoj službi za zapošljavanje, Filijala Beograd, u roku od osam dana od dana prijema presude, pod pretnjom prinudnog izvršenja (sve bliže određeno u stavu prvo izreke). Obavezao je tuženu da naknadi tužilji troškove parničnog postupka u iznosu od 54.100,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti do konačne isplate, u roku od osam dana po prijemu prepisa presude, pod pretnjom prinudnog izvršenja (stav drugi izreke).

Apelacioni sud u Beogradu, presudom Gž1 2840/19 od 28.02.2020. godine, odbio je žalbu tužene i potvrdio presudu Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1545/18 od 30.05.2019. godine, u delu stava prvog izreke, pod tačkom 1) za dosuđene iznose razlike između isplaćene i minimalne zarade, kao i za doprinose za obavezno socijalno osiguranje na dosuđene iznose i u stavu drugom izreke (stav prvi izreke). Preinačio je presudu Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1545/18 od 30.05.2019. godine, u preostalom delu stava prvog izreke pod tačkom 2), tako što je odbio kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje, kojim je tražila da se obaveže tužena da isplati tužilji na ime razlike između isplaćenog i pripadajućeg vojnog dodatka od 20% na osnovnu zaradu u visini minimalne zarade za period od aprila 2015. godine do decembra 2018. godine, novčane iznose po mesecima, sa zakonskom zateznom kamatom i datumom kamatnog početka, kao u stavu izreke, kao i za doprinose za obavezno socijalno osiguranje na dosuđene iznose (stav drugi izreke). Obavezao je tužilju da naknadi tuženoj troškove postupka po žalbi u iznosu od 9.000,00 dinara, a preko dosuđenog do traženog iznosa, odbio kao neosnovan zahtev tužene (stav treći izreke).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u preinačujućem delu, (stav drugi izreke), tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u pobijanom delu, na osnovu odredbe člana 403. stav 2. tačka 2, a u vezi člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, 49/13 - US, 74/13 – US, 55/14 i 87/18) i utvrdio da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku pred nižestepenim sudovima nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, na osnovu člana 408. ZPP. U reviziji je ukazano na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, kada se između ostalog navodi, da „navodi izneti u obrazloženju pobijane odluke Apelacionog suda su kontradiktorni sami sebi i izreci odluke“. Međutim, zbog navedene bitne povrede odredaba parničnog postupka, revizija se ne može izjaviti, s obzirom na to da ista nije propisana kao razlog za izjavljivanje revizije po odredbama člana 407. stav 1. tačka 1. – 3. ZPP

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je rešenjem Republike Srbije, Ministarstvo odbrane, VU „Dedinje“ od 24.03.2006. godine, primljena u službu ne neodređeno vreme u svojstvu civilnog lica na službi u VS i CG i raspoređena na radno mesto .... broj ...., odeljka u ... na VMA, za koje je sistematizacijom radnog mesta ustanove predviđena stručna sprema PKV. Tačkom 3. rešenja, određena joj je plata i to: osnovna plata od 636 bodova, vojni dodatak od 15%, minuli rad od 0,5% za svaku započetu godinu staža do 25. godine staža, a potom 0,75%, kao i 215 bodova na ime naknade dela troškova ishrane i korišćenja godišnjeg odmora. Rešenjem VMA od 26.03.2018. godine, tužilja je sa danom 05.03.2018. godine raspoređena po potrebi službe, na radno mesto radnik za ... u Servisu za ... i da nastavlja da obavlja iste poslove i zadatke koje je obavljala, kao i da joj do donošenja nove analitičke procene plata ostane nepromenjena. Utvrđeno je na osnovu nalaza i mišljenja od strane veštaka ekonomsko-finansijske struke od 12.02.2019. godine, da je za utuženi period tužilji isplaćena osnovna zarada manja od zakonom propisane minimalne zarade, jer je iznos osnovne bruto zarade po kojem je vršena isplata zarade tužilji manji od zakonom propisane minimalne neto zarade po času rada. Za utuženi period je utvrđena i razlika između isplaćene osnovne zarade i zarade u visini minimalne zarade tužilje sa vojnim dodatkom od 15%. Tužena je obračunavala sve vreme vojni dodatak od 15%. Tužena, kad je promenjena visina vojnog dodatka sa 15% na 20% nije izvršila promenu u svojoj odredbi člana 19. stav 2. Pravilnika koja predstavlja upućujuću odredbu, kojom je regulisano da ako dođe do promene visine vojnog dodatka, da se primena vrši automatski. Vojni dodatak ne čini sastavni deo osnovne zarade (tužba je podneta 30.04.2018. godine).

Prvostepeni sud je zaključio da iz odredbi člana 19. stav 2. Pravilnika o raspodeli dobiti i zarada civilnih lica u VU „Dedinje“, za utuženi period proizilazi da je tužena bila u obavezi da tužilji isplaćuje vojni dodatak u visini od 20%, jer je stupanjem na snagu Zakona o Vojsci Srbije, 01.01.2008. godine, kao i na osnovu Pravilnika o platama i drugim novčanim primanjima profesionalnih pripadnika Vojske Srbije, koje povećanje bi trebalo da se direktno primeni na tužilju kao zaposlenu u VU „Dedinje“, vojni dodatak povećan sa 15% na 20% zbog čega je tužena bila dužna da vojni dodatak za tužilju obračunava u visini od 20% od osnovne plate, u smislu navedenog Pravilnika o zaradi civilnih lica u VU „Dedinje“. Stoga je prvostepeni sud usvojio tužbeni zahtev tužilje, koji je opredeljen prema drugoj varijanti osnovnog nalaza i mišljenja sudskog veštaka od 12.02.2019. godine, prema kom nalazu je utvrđena razlika vojnog dodatka od 20%, dodatka na minuli rad, prekovremeni rad i rad u dane državnog praznika, na razliku između isplaćene osnovne zarade i osnovne zarade u visini minimalne zarade, a na koje uvećanje tužilji pripada pravo na osnovu odredbi Zakona o Vojsci Srbije, a koju je tužena tužilji obračunavala na osnovnu zaradu koja je manja od minimalne zarade.

Međutim, drugostepeni sud je zaključio da je prvostepeni sud u delu stava drugog izreke, pod tačkom 2. za isplatu razlike između isplaćenog vojnog dodatka od 15% i traženog od 20% pogrešno primenio materijalno pravo, zbog čega je odluku u tom delu preinačio. Ovo iz razloga, što tužilji ne pripada povećanje vojnog dodatka od 20% propisanog odredbom člana 24. Zakona o Vojsci Srbije, niti se to povećanje može primeniti primenom člana 19. stav 2. Pravilnika o raspodeli dobiti i zarade civilnih lica u VU „Dedinje“, zato što još uvek nije završen postupak transformacije vojnih ustanova koje obavljaju proizvodnu i uslužnu delatnost, odnosno posluju po principu sticanja i raspodele dobiti, a u koju spada i VU „Dedinje“, a dok se taj postupak ne okonča, prema odredbama člana 195. stav 2. Zakona o Vojsci Srbije, zaposleni koji rade u tim ustanovama, zadržavaju prava i obaveze iz radnog odnosa prema Zakonu o Vojsci Jugoslavije, a ne prema odredbama Zakona o Vojsci Srbije, zbog čega se u konkretnoj situaciji ne može primeniti izmena vojnog dodatka propisana članom 24. Zakona o Vojsci Srbije, pa samim time nema uslova za primenu člana 19. stav 2. Pravilnika o raspodeli dobiti i zaradi civilnih lica u VU „Dedinje“. Ovo i sa razloga, što se navedena norma odnosi isključivo na izmenu norme o isplati vojnog dodatka propisana Zakonom o Vojsci Jugoslavije, kako je to izričito određeno odredbom člana 19. stav 1. Pravilnika, a ne Zakona o Vojsci Srbije i da zaposlenima u tim ustanovama do okončanja postupka transformacije pripada vojni dodatak od 15%, propisan članom 19. stav 1. navedenog Pravilnika.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je odbijen tužbeni zahtev tužilje, kojim je tražila da se obaveže tuženi da joj isplati na ime razlike između isplaćenog i pripadajućeg vojnog dodatka od 20% na osnovnu zaradu u visini minimalne zarade za period od aprila 2015. do decembra 2018. godine, određene novčane iznose, sa zakonskom zateznom kamatom, kao i doprinose za obavezno socijalno osiguranje na iste, zbog čega nisu od uticaja na drugačiju odluku ovog suda navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Odredbom člana 194. stav 1. Zakona o Vojsci Srbije („Službeni glasnik RS“ broj 116/07, 88/09, 101/10, 10/15, 88/15 – US, 36/18 i 94/19) je propisano da, civilna lica na službi u Vojsci Srbije, danom stupanja na snagu ovog zakona, postaju vojni službenici ili vojni nameštenici. Odredbom stava 4. ovog člana da, ministar odbrane će u roku od 30 dana od dana stupanja ovog zakona na snagu donet propis, kojim će se urediti postupak prevođenja lica iz stava 1. ovog člana.

Odredbom člana 195. stav 1. Zakona o Vojsci Srbije je propisano da, uslove, način i postupak transformacije vojnih ustanova koji obavljaju proizvodnu i uslužnu delatnost, odnosno posluju po principu sticanja raspodele dobiti i prava i obaveze civilnih lica na službi u Vojsci Srbije zaposlenih u tim ustanovama do završetka transformacije, urediće Vlada. Odredbom stava 2. ovog člana da, do stupanja na snagu propisa iz stava 1. ovog člana, civilna lica na službi u Vojsci Srbije, zaposlena u vojnim ustanovama koje obavljaju proizvodnu i uslužnu delatnost, odnosno posluju po principu sticanja i raspodele dobiti, zadržavaju prava i obaveze iz radnog odnosa prema Zakonu o Vojsci Jugoslavije.

Vlada Republike Srbije je na osnovu člana 195. stav 1. Zakona o Vojsci Srbije i člana 17. stav 1. i člana 42. stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS“ br. 55/05, 71/05 i 101/07) donela Uredbu o transformaciji vojnih ustanova koje obavljaju proizvodnu i uslužnu delatnost po principu sticanja i raspodele dobiti i o pravima i obavezama civilnih lica na službi u Vojsci Srbije zaposlenih u tim ustanovama.

Odredbom člana 9a. navedene Uredbe je predviđeno da, civilna lica zaposlena u vojnim ustanovama koje obavljaju proizvodnu i uslužnu delatnost po principu sticanja i raspodele dobiti, do završetka transformacije tih ustanova, ostvaruju prava i obaveze iz radnog odnosa u skladu sa Zakonom o Vojsci Srbije, a pravo na isplatu plate, naknada i drugih primanja, kao i stambeno obezbeđenje ostvaruju u skladu sa propisima kojima se uređuje poslovanje tih ustanova.

Kako u periodu za koji tužilja potražuje razliku na ime vojnog dodatka od 20% nije bila završena transformacija VU „Dedinje“, to se na plate, naknade i druga primanja zaposlenih u toj ustanovi primenjivao Pravilnik o raspodeli dobiti i zaradi civilnih lica u VU „Dedinje“ od 10.04.2006. godine, a ne Pravilnik o platama i drugim novčanim primanjima profesionalnih pripadnika Vojske Srbije („Službeni vojni list“ br. 28/11 i 10/17).

Dakle, pravilno je postupio drugostepeni sud kada je primenom odredbe člana 19. stav 1. Pravilnika o raspodeli dobiti i zaradi civilnih lica u VU „Dedinje“ preinačio prvostepenu presudu tako što je odbio tužbeni zahtev tužilje, kojim je tražila da joj tužena isplati razliku u iznosu između isplaćenog i vojnog dodatka u visini od 20% propisanog odredbom člana 24. stav 2. Pravilnika o platama i drugim novčanim primanjima profesionalnih pripadnika Vojske Srbije.

Prema tome, kako se odbija kao neosnovana revizija tužilja, to nije neophodno detaljno obrazlagati ovu presudu u smislu odredbe člana 414. stav 2. ZPP.

Pravilna je i odluka o troškovima postupka doneta na osnovu odredbi člana 153. i 154. ZPP.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu odredbe člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić