Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju iz svih zakonom propisanih razloga zbog kojih se revizija može izjaviti.

Tuženi je dostavio odgovor na reviziju tužilje. Troškove revizijskog postupka je opredeljeno tražio.

Vrhovni sud je ispitao pravnosnažnu presudu u preinačujućem delu primenom odredbe člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11... 18/20 i 10/23 – dr. Zakon, u daljem tekstu: ZPP) i utvrdio da revizija u tom delu nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na neku drugu bitnu povredu propisanu odredbom člana 407. stav 1. tačke 2. i 3. istog Zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u utuženom periodu od decembra 2017. godine, zaključno sa decembrom 2020. godine, bila zaposlena kod tuženog na poslovima ..., sa utvrđenim koeficijentom složenosti poslova 1,9 do aprila 2020. godine, a od maja 2020. godine sa utvrđenim koeficijentom složenosti poslova 2,0. Iz nalaza veštaka ekonomske struke proizlazi da je u oktobru mesecu 2014. godine, tuženi je isplatio osnovnu zaradu po vrednosti boda od 32,10 dinara, a u novembru je isplaćena osnovna zarada po vrednosti boda od 28,77 dinara i po toj vrednosti boda, zarada isplaćivana do decembra 2018. godine. Vrednost boda u 2019. godini je bila 30,41 dinar, a počev od 2020. godine vrednost boda je iznosila 32,10 dinara. Tuženi je zaposlenima sa nižim koeficijentom korigovao vrednost boda do visine minimalne zarade, kako to proizlazi iz obračunskih lista. Tuženi je prilikom izrade programa poslovanja planirao isplatu naknade za regres na mesečnom nivou, ali regres nije isplaćivao ni mesečno ni na kraju godine. U 2017. godini tuženi je realizovao 13.710.406,00 dinara manje od planiranog iznosa, u toku 2018. godine isplatio je i iznos od 18.157.903,90 dinara i time premašio planirani iznos zarada za 2017. godinu u visini od 4.447.497,90 dinara. U toku 2018. godine, tuženi je realizovao 14.372.018,00 dinara manje od planiranog iznosa ali je u toku 2019. godine isplatio iznos od 19.500.051,19 dinara, i time premašio planirani iznos zarada za 2018. godinu u visini od 5.128.033,29 dinara. U toku 2019. godine, tuženi je realizovao 12.984.395,00 dinara manje od planiranog iznosa, ali u toku 2020. godine isplatio iznos od 18.665.235,00 dinara i time premašio planirani iznos zarada za 2019. godinu u visini od 5.680.840,33 dinara. U toku 2020. godine, tuženi je realizovao 42.939.586,00 dinara manje od planiranog iznosa, ali je u toku 2021. godine, vršio isplate. Programom poslovanja tužene za 2014. godinu, na koji je njegov osnivač Grad Novi Sad, dao saglasnost, masa zarada planirana u visini od 298.752.091,00 dinara. Za mesec oktobar 2014. godine, programom su bila planirana sredstva u visini od 26.555.300,00 dinara, a tuženi je iskoristio 25.792.756,00 dinara, odnosno nije iskoristio 762.544,00 dinara. Tuženi je prilikom obračuna koristio broj bodova koji se dobija kada se pomnoži koeficijent radnog mesta sa brojem 600. Neiskorišćena sredstva zarade trebalo je iskoristiti isključivo za utvrđivanje nove vrednosti boda, jer promena vrednosti boda u tekućem mesecu nije od značaja za obračun iznosa naknade zarade za vreme odsustva i naknade troškova za ishranu i regres, s obzirom da se isti obračunavaju na osnovu 12 mesečnog proseka a i fiksnih parametara. Da je tuženi u oktobru 2014. godine iskoristio celokupnu masu sredstava za zarade u tom slučaju bi mogao da isplati zaradu za redovan rad sa uvećanjima po vrednosti boda od 33,41 dinara u mesto 32,10 dinara za sve zaposlene – i one planirane programom i one koji nisu planirani programom poslovanja. U oktobru 2014. godine, kod tuženog je bilo 27 više zaposlenih u odnosu na broj zaposlenih planiran Programom, a kao proizvod većeg broja zaposlenih i prosečne zarade kod tuženog od 66.476,00 dinara utvrđen je ukupan iznos nenamenski utrošenih sredstava u visini od 1.794.852,00 dinara; pa bi po prvoj dopuni nalaza veštaka vrednost boda u oktobru mesecu 2014. godine, iznosila 36,90 dinara, a vrednost boda u toku 2017. i 2018. godine, bi bila u visini od 33,27 dinara, a tokom 2019. godine u visini od 35,12 dinara i tokom 2020. godine u visini od 36,97 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je ocenio da se planirana i odobrena masa sredstava za zarade nije mogla raspoređivati i zaposlenima koji su bili prekobrojni u odnosu na planirani broj zaposlenih, te je prilikom utvrđivanja pripadajućih iznosa manje isplaćene zarade za tužilju u spornom periodu, u visinu ukupne preostale a neutrošene mase sredstava za zarade obuhvatio i iznos prosečne zarade za 27 više zaposlenih u oktobru 2014. godine i tužbeni zahtev usvojio u iznosima navedenim u izreci prvostepene presude.

Drugostepeni sud je ocenio da je prvostepena presuda u ovom delu doneta uz pogrešnu primenu materijalnog prava pa je prvostepenu presudu u usvajajućem delu preinačio, ocenivši da su svi zaposleni kod tuženog imali pravo na zaradu u skladu sa opštim aktima i zakonima, pa se radi utvrđenja prava na neisplaćenu razliku u utvrđenoj visini raspoloživih, a neisplaćenih sredstava za oktobar 2014. godine ne može dodati ono što je već isplaćeno u odnosu na planirani broj zaposlenih. Svi zaposleni kod tuženog, nezavisno od toga da li je ispoštovano planirano smanjenje broja zaposlenih ili nije, kao i da li je naknada za regres za 2014. godinu isplaćena u narednoj godini, imaju pravo na zaradu obračunatu primenom iste vrednosti radnog časa koja se utvrđuje prema planiranoj masi sredstava za isplatu zarada, koja je merodavna za utvrđivanje vrednosti radnog časa za sve zaposlene, zbog čega je po stanovištu drugostepenog suda pravilan obračun pripadajuće zarade tužilje za sporni period dat u drugoj dopuni nalaza veštaka prema vrednosti boda od 33,41 dinar, zbog čega je pobijana presuda u usvajajućem delu delimično preinačena i odbijen zahtev tužilje za isplatu razlike zarade preko iznosa utvrđenih u drugoj dopuni nalaza veštaka sa traženom kamatom, kao u stavu prvom izreke pobijane presude.

Po oceni Vrhovnog suda, suprotno navodima revizije, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo.

Zakonom o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava (''Službeni glasnik RS'', br. 116/14 ... 95/18), koji je stupio na snagu 28.10.2014. godine, a primenjivao se od obračuna i isplate zarade za novembar 2014. godine i bio u primeni do 01.01.2020. godine, uređene su osnovice, odnosno vrednost radnog časa, vrednost boda i vrednost osnovne zarade (osnovice) za obračun i isplatu zarada i drugih stalnih primanja zaposlenih kod javnih preduzeća osnovanih od strane lokalnih vlasti, sa ciljem očuvanja finansijskog sistema u Republici Srbiji i sistema plata i zarada u javnom sektoru i to od obračuna i isplate zarade za novembar 2014. godine. Na osnovu odredbe člana 4. tog Zakona, propisano je da su ništave odredbe opšteg ili pojedinačnog akta (osim pojedinačnog akta kojim se plata povećava po osnovu napredovanja), kojim se povećavaju osnovice, koeficijenti i drugi elementi, odnosno uvode novi elementi na osnovu kojih se povećava iznos plata i drugih stalnih primanja kod javnih preduzeća, donet za vreme primene tog Zakona. Na osnovu odredbe člana 5. Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plate, odnosno zarade i drugih stalnih primanja, kod korisnika javnih sredstava, osnovica za obračun i isplatu plata kod korisnika javnih sredstava, utvrđena zakonom, drugim propisom, ili drugim opštim ili pojedinačnim aktom, koji je u primeni na dan donošenja ovog Zakona, umanjuje se za 10%, odnosno za 5% od januara 2019. godine. Zaposleni čija je osnovna neto plata pre početka primene ovog Zakona za puno radno vreme bila niža od 25.000,00 dinara, zadržava svoju neto platu, a ukoliko bi se primenom umanjene osnovice, u smislu ovog zakona, utvrdila osnovna neto plata niža od 25.000,00 dinara, tom zaposlenom se, za puno radno vreme, isplaćuje osnovna neto plata u iznosu od 25.000,00 dinara. Zakonom o prestanku važenja Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava (''Službeni glasnik RS'', br. 86/19) koji je stupio na snagu 01.01.2020. godine, propisano je da će se osnovica za obračun i isplatu zarada kod javnih preduzeća osnovanih od strane organa lokalne vlasti primenjivati u visini koja je bila utvrđena do dana stupanja na snagu tog Zakona.

Poseban kolektivni ugovor za javna komunalna preduzeća i druga javna preduzeća Grada Novog Sada (''Službeni list Grada Novog Sada'' br. 37/17 i 34/20, u primeni od 04.08.2017. godine), je u odredbi člana 23.propisao da su elementi za obračun i isplatu osnovne zarade: vrednost radnog časa, koeficijenti posla i vreme provedeno na radu, utvrđeni u skladu sa ovim kolektivnim ugovorom, odnosno kolektivnim ugovorom kod poslodavca i ugovorom o radu. Na osnovu odredbe člana 24. Posebnog kolektivnog ugovora, vrednost radnog časa (cena rada po radnom času) utvrđuje se Programom poslovanja (stav 1.); cena rada po radnom času za zaposlene za tekući mesec utvrđuje se na osnovu planiranih sredstava za isplatu zarade za odgovarajući mesec (stav 2); ukoliko se u toku kalendarske godine bitno promene okolnosti i pretpostavke na osnovu kojih je utvrđena vrednost radnog časa (cena rada po radnom času) iz stava 1. i 2. ovog člana, utvrđena vrednost radnog časa (cena rada po radnom času) može se promeniti u skladu sa izmenjenim okolnostima, o čemu poslodavac i sindikat kod poslodavca zaključuju sporazum. Na osnovu odredbe člana 25. Posebnog kolektivnog ugovora, predviđeno je da se u Programu poslovanja preduzeća određuje masa sredstava za isplatu zarada na godišnjem i mesečnom nivou, za svaki mesec pojedinačno u skladu sa zakonom, smernicama Vlade Republike Srbije, tim kolektivnim ugovorom i drugim propisima koje se odnose na zaradu. Tako utvrđena masa sredstava predstavlja gornju granicu za isplatu zarada. Odredbom člana 26. Posebnog kolektivnog ugovora, predviđeno je da se osnovna zarada zaposlenog utvrđuje tako što se vrednost radnog časa iz člana 24. pomnoži sa vremenom provedenim na radu i koeficijentima složenosti poslova, odgovornosti, uslova rada i stručne spreme koji su uslov za rad na određenim poslovima, a koji su predviđeni u ovim opštim aktima. Na osnovu odredbe člana 80. Posebnog kolektivnog ugovora, predviđeno je da će se za vreme važenja Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, zarada zaposlenih obračunavati i isplaćivati u skladu sa tim zakonom.

U konkretnom slučaju, tuženi u oktobru 2014. godine nije iskoristio celokupnu masu sredstava za zarade planiranu Programom poslovanja, pa je ostalo nerealizovanih sredstava za zarade za mesec oktobar 2014. godine od 762.544,00 dinara. Da je tuženi iskoristio celokupnu planiranu masu sredstava za zarade za oktobar 2014. godine, u odnosu na sve zaposlene (i planirane Programom i one koji nisu bili planirani Programom poslovanja) vrednost boda za isplatu zarade za redovni rad, sa uvećanjima, umesto 32,10 dinara iznosila bi 33,41 dinar, odnosno uz umanjenje od 10% do 31.12.2018. godine 30,07 dinara, za 2019. godinu 31,74 dinara, a od 01.01.2020. godine 33,41 dinar. U odnosu na tužioca, to znači da razlika njegove zarade za sporni period između obračunate zarade primenom cene rada prema planiranoj masi sredstava za zarade za oktobar 2014. godine na osnovu Programa poslovanja tuženog, uz umanjenja po Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, koji je stupio na snagu 28.10.2014.godine i isplaćene zarade tužiocu, iznosi 55.318,25 dinara. To što je u tom periodu tuženi imao 27 zaposlenih više od planiranog broja zaposlenih (388 umesto 361) nije od uticaja na obračun neisplaćenog dela zarade tužioca, imajući u vidu da svi zaposleni imaju pravo na isplatu zarade, pod istim uslovima, što znači i na istu vrednost boda (cenu sata rada). Zakon o radu, odredbom člana 104. stav 2. propisuje da se zaposlenima garantuje jednaka zarada za isti rad ili rad iste vrednosti koji ostvaruju kod poslodavca. Zbog toga, tužilac neosnovano u reviziji ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka jer je doneta pravilnom primenom odredbe člana 165. stav 2, u vezi člana 153. stav 2. i 154. Zakona parničnom postupku, imajući u vidu njegov ishod.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u stavu prvom izreke doneo primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona parničnom postupku.

Po oceni Vrhovnog suda troškovi revizijskog postupka na ime angažovanja punomoćnika advokata za sastav odgovora na reviziju i za sudske takse tuženom nisu bili potrebni, u smislu odredbe člana 154. Zakona o parničnom postupku, pa je zahtev tuženog za naknadu tih troškova odbijen.

Na osnovu odredbe člana 165. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu trećem izreke.

Tužilja je revizijom pobijala drugostepenu presudu i u stavu trećem izreke, kojim je potvrđena prvostepena presuda u delu stava trećeg izreke i odbijen tužbeni zahtev za isplatu manje isplaćene osnovne zarade za januar 2021. godine u iznosu od 1.382,16 dinara sa zateznom kamatom počev od 15.02.2021. godine pa do isplate i obavezana tužilja da tuženom naknadi troškove drugostepenog postupka.

Ispitujući dozvoljenost revizije izjavljene protiv potvrđujućeg dela pobijane presude primenom člana 410. stav 2. tačka 5. ZPP, Vrhovni sud je ocenio da revizija u tom delu nije dozvoljena.

Odredbom člana 403. stav 3. ZPP, propisano je da revizija nije dozvoljena u imovinskopravnim sporovima ako vrednost predmeta spora pobijenog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu NBS na dan podnošenja tužbe. Tužbeni zahtev se odnosi na potraživanje u novcu, pa imajući u vidu pravnu prirodu spora, dozvoljenost revizije se ceni pod istim uslovima kao i u ostalim imovinskopravnim sporovima, u kojima se zahtev odnosi na novčano potraživanje.

Tužba u ovom sporu podneta je 19.01.2021. godine, pa vrednost predmeta spora pobijenog dela od 1.382,16 dinara, očigledno ne prelazi zakonom propisan cenzus iz člana 403. stav 3. ZPP, za izjavljivanje revizije, te revizija u tom delu nije dozvoljena.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u stavu drugom izreke doneo primenom odredbe člana 413. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Branka Dražić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković