Protiv pravnosnažne drugostepene presude, tužilja je izjavila blagovremenu reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, pozivajući se na odredbu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Odredbom člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13 – US, 74/13 – US , 55/14, 87/18, 18/20 i 10/23-drugi zakon) – u daljem tekstu: ZPP, propisano je da je revizija izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrhovnog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija). Stavom 2. istog člana zakona propisano je da o dozvoljenosti i osnovanosti iz stava 1. ovog člana, odlučuje Vrhovni sud u veću od pet sudija.

Po oceni Vrhovnog suda, u konkretnom slučaju, ispunjeni su uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tužilje, radi ujednačavanja sudske prakse, pa je na osnovu odredbe člana 404. stav 1. ZPP, odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da je revizija tužilje osnovana.

U sprovedenom postupku, nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je pokrenula izvršni postupak protiv izvršnog dužnika Zdravstvenog centra u Vranju, radi naplate novčanog potraživanja iz radnog odnosa (troškovi prevoza) utvrđenog presudom Osnovnog suda u Vranju P1 575/16 od 21.12.2016. godine i troškova parničnog postupka dosuđenih tim poravnanjem. Predloženo izvršenje određeno je rešenjem o izvršenju Osnovnog suda u Vranju II 4179/17 od 19.07.2017. godine, kojim su troškovi izvršenja određeni iznosom od 6.995,00 dinara. Izvršenje sprovodi javni izvršitelj koji je 25.08.2017. godine doneo zaključak o sprovođenju izvršenja prenosom novčanih sredstava sa računa izvršnog dužnika. Tužilja u izvršnom postupku nije naplatila svoje novčano potraživanje, jer je račun izvršnog dužnika u neprekidnoj blokadi duže od 1800 dana. Izvršni dužnik se finansira prevashodno iz ustupljenih javnih prihoda Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da u ovom slučaju nema mesta primeni člana 14. stav 3. Zakona o stečaju i obavezi tužene države (osnivača Zdravstvenog centra Vranje) na isplatu tužiljinog novčanog potraživanja. Po stanovištu nižestepenih sudova, do ispunjenosti uslova za solidarnu odgovornost osnivača došlo bi tek u situaciji ako zaposleni u izvršnom postupku ne može naplatiti svoje potraživanje, odnosno ukoliko nastupi jedan od razloga propisanih odredbom člana 129. st.1. tač. 4) i 6) Zakona o izvršenju, usled kojih se obustavlja izvršni postupak, a kako je u konkretnom slučaju izvršni postupak protiv izvršnog dužnika Zdravstvenog centra Vranje još uvek u toku i iz dokaza koje je tužilja predložila ne proizilazi da ne postoji mogućnost naplate njenog novčanog potraživanja u izvršnom postupku, to nema uslova za predmetnu solidarnu odgovornost.

Po oceni Vrhovnog suda, osnovano se revizijom tužilje ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava u postupku pred nižestepenim sudovima, usled čega je činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Odredbom člana 14. stav 1. Zakona o stečaju, pored ostalog, propisano je da se stečajni postupak ne sprovodi prema pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, Autonomna pokrajina ili Jedinica lokalne samouprave, a koja se isključivo ili pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili iz republičkog budžeta, odnosno budžeta autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave. Prema stavu 3. navedene odredbe, za obaveze pravnog lica nad kojim se u skladu sa stavom 1. tog člana ne sprovodi stečajni postupak, solidarno odgovaraju njihovi osnivači.

U smislu citirane odredbe navedenog zakona, kod utvrđene činjenice da tužilja svoje novčano potraživanje ne može naplatiti, jer se izvršni dužnik nalazi u neprekidnoj blokadi duže od 1800 dana i da se nad njim ne može sprovesti postupak stečaja, po nalaženju ovog suda, tužena solidarno odgovara za dugove izvršnog dužnika čiji je osnivač i koji se pretežno finansira kroz ustupljene javne prihode iz Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje. Dakle, solidarna odgovornost tužene za obaveze Zdravstvenog centra u Vranju, čiji je osnivač, postoji na osnovu citirane odredbe Zakona o stečaju u slučaju kada su ispunjeni materijalno-pravni uslovi za otvaranje stečajnog postupka, što je i trajnija nesposobnost dužnika za plaćanje, a prema činjeničnom stanju koje je prvostepeni sud utvrdio, takva trajnija nesposobnost plaćanja Zdravstvenog centra u Vranju postoji. Zbog toga su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo, kada su zaključili da je uslov za odgovornost tužene okončanje izvršnog postupka, odnosno njegova obustava iz razloga predviđenih članom 129. stav 1. tač. 4) i 6) Zakona o izvršenju i obezbeđenju.

Zbog pogrešne primene materijalnog prava, činjenično stanje ostalo je nepotpuno utvrđeno. Nižestepeni sudovi se nisu izjasnili o visini potraživanja, zbog čega je Vrhovni sud primenom člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku, ukinuo nižestepene presude i predmet vratio prvostepenom sudu na ponovno suđenje, a saglasno članu 165. Zakona o parničnom postupku, isto je odlučeno i u pogledu odluke o troškovima postupka.

U ponovnom postupku, prvostepeni sud će upotpuniti činjenično stanje u pogledu ocene visine potraživanja, nakon čega će imajući u vidu pravno stanovište Vrhovnog suda iskazano u ovom rešenju, pravilnom primenom materijalnog prava doneti na zakonu zasnovanu odluku o tužbenom zahtevu, kao i o zahtevima stranaka za naknadu troškova postupka, koja zavisi od ishoda spora.

Predsednik veća – sudija

Jelena Ivanović,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković