Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu revizije su, zbog pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavili tužilac i tužena Opština Inđija.

Tuženi JP „Inđija put“ je podneo odgovor na reviziju.

Odlučujući o izjavljenim revizijama, Vrhovni kasacioni sud je našao da je tužiočeva revizija dozvoljena (član 403. stav 2. tačka 2. ZPP), ali da nije osnovana, dok je revizija tužene opštine nedozvoljena (član 410. stav 2. tačka 4. ZPP).

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, skupština tužene opštine je, na predlog Komisije za kadrovska i administrativna pitanja, donela 17.06.2016. godine rešenje kojim je tužioca sa navedenim datumom suspendovala sa funkcije direktora tuženog javnog preduzeća. U vreme kada je to rešenje doneto tužilac je koristio drugi deo godišnjeg odmora za 2015. godinu u trajanju od 21 radnog dana - od 01.06. do 29.06.2016. godine. Odlukom od 01.07.2016. godine tuženo Javno preduzeće je konstatovalo da je tužilac od 17.06.2016. godine suspendovan sa funkcije direktora i da suspenzija traje sve dok se ne okonča krivični postupak pokrenut protiv njega. Istom odlukom tužiocu je prekinuto korišćenje godišnjeg odmora i utvrđeno pravo na naknadu zarade u visini od 1/3 osnovne zarade jer tužilac izdržava porodicu. Skupština tužene opštine je 29.12.2016. godine donela i rešenje kojim je tužilac razrešen funkcije direktora tuženog javnog preduzeća pre isteka vremena na koje je imenovan, iz drugih razloga a ne onih zbog kojih je doneto rešenje o njegovoj suspenziji. Istog dana Skupština tužene opštine je donela i zaključak kojim je utvrdila da prestaje pravno dejstvo rešenja o suspenziji. Presudom P1 262/16 od 17.03.2017. godine, koja je postala pravnosnažna 31.08.2017. godine, poništeno je kao nezakonito rešenje Skupštine tužene opštine od 17.06.2016. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je obavezao oba tužena da solidarno nadoknade tužiocu štetu u visini razlike između pripadajuće osnovne zarade i naknade zarade isplaćivane za period od suspenzije sa funkcije direktora tuženog Javnog preduzeća pa do dana njegovog razrešenja sa te funkcije, kao i naknadu za devet dana neiskorišćenog godišnjeg odmora. Po nalaženju tog suda, solidarna odgovornost tuženih zasniva se na članu 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima - tužene opštine zato što je donela nezakonito rešenje o suspenziji, a tuženog javnog preduzeća jer je na osnovu nezakonitog rešenja o suspenziji donelo odluku o isplati naknade zarade za vreme suspenzije.

Odlučujući o žalbama tuženih drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev u odnosu na tuženo javno preduzeće. Po stanovištu tog suda, tuženo javno preduzeće ni jednom svojom radnjom nije prouzrokovalo štetu koju tužilac potražuje u ovom sporu, zbog čega je u odnosu na njega prvostepena presuda doneta pogrešnom primenom člana 164. Zakona o radu u vezi sa članovima 154. stav 1. i 206. stav 4. Zakona o obligacionim odnosima.

Pravno stanovište drugostepenog suda prihvata i Vrhovni kasacioni sud, zbog čega smatra da tužiočeva revizija nije osnovana.

Odredbom člana 164. Zakona o radu propisano je da ako zaposleni pretrpi povredu ili štetu na radu ili u vezi sa radom, poslodavac je dužan da mu nadoknadi štetu u skladu sa zakonom i opštim aktom.

Iz sadržine ove odredbe proizilazi da se poreklo štete koju zaposleni može da pretrpi na radu ili u vezi sa radom nalazi u povredi nekog njegovog prava ili u povredi, odnosno narušavanju zdravlja zaposlenog. U zavisnosti od porekla štete određuje se i osnov odgovornosti poslodavca. Ako je šteta nastala zbog povrede prava zaposlenog, osnov odgovornosti je krivica koja se, u smislu člana 154. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, pretpostavlja. Pretpostavka krivice je oboriva, a teret njenog obaranja snosi poslodavac.

Solidarnu odgovornost više lica za istu štetu uređuje član 206. Zakona o obligacionim odnosima. Prema toj odredbi, za štetu koju je više lica prouzrokovalo zajedno, svi učesnici odgovaraju solidarno (stav 1); podstrekač i pomagač, kao i onaj koji je pomogao da se odgovorna lica ne otkriju, odgovaraju solidarno sa njim (stav 2); solidarno odgovaraju za prouzrokovanu štetu i lica koja su je prouzrokovala radeći nezavisno jedno od drugog, ako se ne mogu utvrditi njihovi udeli u prouzrokovanju štete (stav 3), a kad je nesumnjivo da je štetu prouzrokovalo neko od dva ili više određenih lica koja su na neki način međusobno povezana, a ne može se utvrditi koje je od njih štetu prouzrokovalo, ta lica odgovaraju solidarno (stav 4).

U konkretnom slučaju, rešenjem tužene opštine od 17.06.2016. godine kojim je tužilac suspendovan sa funkcije direktora tuženog Javnog preduzeća povređeno je njegovo pravo na rad. To rešenje je poništeno pravnosnažnom presudom kao nezakonito. Nezakonitim udaljenjem sa rada tužiocu je prouzrokovana materijalna šteta koja se nadoknađuje isplatom razlike između naknade zarade koja je isplaćivana i zarade koja bi trebalo da se isplaćuje da do udaljenja nije došlo. Uzrok ove štete je u nezakonitom aktu o udaljenju sa rada - suspenziji. Taj akt je donela tužena opština, a ne tuženo javno preduzeće. Zbog toga ne postoji odgovornost tuženog javnog preduzeća, na osnovu člana 164. Zakona o radu sa članom 154. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, niti njegova solidarna odgovornost sa tuženom opštinom u smislu člana 206. stav 4. Zakona o obligacionim odnosima. Između tuženih postoji povezanost - tužena opština je osnivač tuženog javnog preduzeća, ali ta činjenica nije dovoljna da u ovom slučaju uspostavi njihovu solidarnu odgovornost jer se može utvrditi da je štetu tužiocu prouzrokovala tužena opština, donošenjem nezakonitog rešenja o njegovoj suspenziji.

Solidarna odgovornost tuženog Javnog preduzeća, suprotno navodima revizije, ne uspostavlja ni činjenica da je ono vršilo isplatu naknade zarade, jer je to činilo u skladu sa članom 168. Zakona o radu za sve vreme dok je rešenje o suspenziji bilo na snazi.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Revizija tužene opštine nije dozvoljena zbog nedostatka pravnog interesa.

Tužilac je podnetom tužbom tražio da se tuženi solidarno obavežu na isplatu naknade štete. U sporu pokrenutom takvom tužbom tuženi se nalaze u položaju običnih suparničara iz člana 205. ZPP. Svaki obični suparničar je u parnici samostalna stranka, kako je to propisano članom 209. navedenog zakona, tako da njegove radnje ili propuštanja ne koriste niti štete drugim suparničarima. Dosledno pravilu o nezavisnosti solidarnih dužnika kao običnih suparničara, svaki od njih može revizijom pobijati drugostepenu presudu samo u onom delu koji se na njega odnosi, ali ne i u delu koji se odnosi na drugog običnog suparničara.

Tužena opština u reviziji izričito navodi da ovaj vanredni pravni lek izjavljuje na deo drugostepene presude kojim je preinačena presuda prvostepenog suda i u odnosu na tuženo javno preduzeće odbijen tužbeni zahtev. Sledstveno izloženom, tužena opština za takvu reviziju nema pravnog interesa, zbog čega je primenom člana 410. stav 2. tačka 4. i člana 413. ZPP, odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Odluka sadržana u trećem stavu izreke doneta je na osnovu člana 165. stav 1. u vezi člana 154. ZPP jer troškovi odgovora na reviziju, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, nisu bili nužni.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić