Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužioci su blagovremeno izjavili reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu čl. 408. i 403. stav 2. tačka 2. ZPP (''Službeni glasnik RS'' 72/11... 87/18), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tužilaca osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, a tužioci u svojoj reviziji ne ukazuju ni na jednu bitnu povredu odredaba parničnog postupka koja bi mogla biti razlog za izjavljivanje revizije po članu 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, sada pok. GG je rešenjem Vlade Republike Srbije od 27.12.2001. godine imenovan za sudiju gradskog sudije za prekršaje grada Beograda, a rešenjem tužene od 27.01.2010. godine prestala mu je dužnost gradskog sudije za prekršaje sa 27.12.2009. godine zbog isteka roka na koji je imenovan, te mu je utvrđeno pravo na naknadu plate u trajanju od šest meseci u visini plate koju je imao u trenutku prestanka dužnosti. Istim rešenjem je određeno da ovo pravo počinje da teče 01.01.2010. i traje do 30.06.2010. godine nakon čega imenovanom prestaje radni odnos u Prekršajnom sudu u Beogradu bez donošenja posebnog rešenja. Navedeno rešenje sada pok. GG je primio 27.07.2010. godine. U odluci Narodne skupštine Republike Srbije od 29.12.2009. godine kojom je izvršen izbor sudija na trogodišnji mandat u sudovima opšte i posebne nadležnosti sada pok. GG se nije nalazio na listi izabranih sudija, a po prestanku sudijske dužnosti bio je prijavljen kod Nacionalne službe za zapošljavanje i aktivno je tražio zaposlenje. Privremenim aktom o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u Prekršajnom sudu u Beogradu od 07.10.2009. godine koji je stupio na snagu 27.10.2009. godine, a primenjivao se od 01.01.2010. godine bilo je predviđeno radno mesto sudijskog pomoćnika u zvanju mlađeg savetnika sa 11 izvršilaca i sudijskog pomoćnika u zvanju savetnika sa 15 izvršilaca, a sada pok. GG je bio zaposleni u Prvom osnovnom sudu u Beogradu u periodu od ...02.2013. do ...04.2013. godine kada je preminuo. Neki od neizabranih prekršajnih sudija ostali su u prekršajnim sudovima da rade kao saradnici. U vreme reizbora sudija 2010. godine od strane predsednika Vrhovnog kasacionog suda i Visokog saveta sudstva na sastancima sa predsednicima sudova u Republici Srbiji iznet je stav da sudije koje nisu prošle tzv. reizbor odnosno koje nisu izabrane za sudije tokom reforma pravosuđa nisu bile dostojne ni za obavljanje poslova sudijskog pomoćnika, te iz tih razloga pok. GG nije ponuđeno mesto sudijskog pomoćnika. Tužena do zaključenja rasprave pred prvostepenim sudom nije dostavila dokaz o slobodnim radnim mestima koja su postojala u periodu od 01.12.2009. do 30.06.2010. godine odnosno dokaz da su sistematizovana radna mesta za koja tužilac ispunjavao uslove bila popunjena.

U ovoj parnici koju je pokrenuo GG, a posle njegove smrti je nastavili tužioci kao njegovi pravni sledbenici, se traži da se utvrdi ništavost rešenja koje je doneto od strane v.f. predsednika Prekršajnog suda u Beogradu 27.01.2010. godine, a kojim je konstatovano da je GG prestala dužnost sudije gradskog sudije za prekršaje sa 27.12.2009. godine, te da mu se priznaje pravo na naknadu plate u trajanju od šest meseci i to do 30.06.2010. godine nakon čega imenovanom prestaje radni odnos u Prekršajnom sudu u Beogradu bez donošenja posebnog rešenja kao i da se utvrdi da je sada pok. GG bio u radnom odnosu u Prekršajnom sudu u Beogradu neprekidno od 01.01.2010. do ...04.2013. godine kada je preminuo. Prvostepeni sud nalazi da se u ovom slučaju, na osnovu člana 181. stav 2. Zakona o državnim službenicima („Službeni glasnik RS“ br. 79/05... 104/09) primenjuje Zakon o radnim odnosima u državnim organima, s obzirom da je tom odredbom zakona predviđena primena Zakona o radnim odnosima u državnim organima do početka rada sudova za prekršaje.

Zakon o radnim odnosima u državnim organima („Službeni glasnik RS“ br. 48/91... 39/2002) u članu 70. st. 1. i 2. sadrži odredbe po kojima izabrano lice na stalnoj funkciji (sudija, javni tužilac) koje bude razrešeno funkcije, postavljeno lice koje po isteku mandata ne bude ponovo postavljeno ili lice koje je u toku trajanja mandata bude razrešeno mogu se rasporediti na radna mesta u istom organu koji odgovaraju njegovoj stručnoj spremi i radnim sposobnostima, a ukoliko se izabrano odnosno postavljeno lice ne može rasporediti na način iz stava 1. ovog člana ili ne prihvati radno mesto na koje je raspoređeno prestaje mu radni odnos.

Imajući u vidu navedene odredbe prvostepeni sud smatra da je u konkretnom slučaju na strani tuženog organa za prekršaje postojala zakonska obaveza da pok. GG ponudi raspoređivanje na radno mesto koje je bilo upražnjeno u organu za prekršaje a koje je odgovaralo njegovoj stručnoj spremi i radnim sposobnostima pri čemu je prvostepeni sud do zaključka o postojanju slobodnog radnog mesta, pored ostalog došao i na osnovu činjenice da tužena nije u postupku pružila dokaze da takvo radno mesto nije postojalo. S obzirom da tuženi organ za prekršaje nije postupio na navedeni način, to je rešenje koje je u konkretnom slučaju sporno nezakonito, pa je kao takvo i poništeno.

Međutim, drugostepeni sud nalazi da se na rešenje konkretnog slučaja ne može primeniti Zakon o radnim odnosima u državnim organima već da se na njegov radnopravni status primenjuje odredba Zakona o uređenju sudova, odnosno one odredbe tog zakona kojima su ustanovljeni sudovi za prekršaje odnosno početak njihovog rada sa 01.01.2010. godine. Imajući u vidu momenat kada je po mišljenju drugostepenog suda GG prestao radni odnos to se ne mogu primeniti odredbe koje je naveo prvostepeni sud o obavezi da mu se ponudi drugi odgovarajući posao u organu, te je na osnovu toga po mišljenju drugostepenog suda sporno rešenje na zakonu zasnovano, zbog čega je preinačena prvostepena odluka i odlučeno na način kako je navedeno.

Po mišljenju ovog suda za određivanje merodavnog prava, odnosno koji će se zakon primeniti u ovom slučaju, bitan je trenutak kada je sada pok. GG prestala funkcija sudije za prekršaje. Rešenjem Vlade Republike Srbije od 27. decembra 2001. godine imenovan je GG za sudiju gradskog sudije za prekršaje grada Beograda. U to vreme primenjivao se Zakon o prekršajima („Službeni glasnik SRS“ br. 44/89... „Službeni glasnik RS“ broj 116/08) koji je u članu 98. stav 2. sadržao odredbu po kojoj se sudije za prekršaje imenuju na vreme od osam godina. To znači da je sada pok. GG mandat sudije za prekršaje istekao 27. decembra 2009. godine te da se na njegov radnopravni status primenjuju propisi koji su važili u tom momentu. Tada nije bio u primeni Zakon o uređenju sudova („Službeni glasnik RS“ br. 116/08 i 104/09) kada se radi o početku rada sudova za prekršaje, s obzirom da je u tom zakonu postojala odredba po kojoj ti sudovi počinju sa radom 01.01.2010. godine. Kako sada pok. GG nesporno u kasnijem postupku izbora sudija po izmenama Zakona o uređenju sudova nije izabran na dužnost sudije za prekršaje, to znači da se njegov radnopravni status, kako je navedeno uređuje u skladu sa propisima koji su važili momentom isteka njegovog mandata. Kada se to ima u vidu onda proizilazi da je pravilan stav prvostepenog suda po kome se u konkretnom slučaju mora primeniti Zakon o radnim odnosima u državnim organima odnosno njegova odredba člana 70. stav 1. po kojoj neizabranom sudiji za prekršaje kao imenovanom licu je moralo biti ponuđeno da bude raspoređen na drugo slobodno radno mesto u organu koje odgovara njegovim radnim sposobnostima. Iako član 70. stav 1. Zakona o radnim odnosima u državnim organima sadrži formulaciju po kojoj takvom licu može biti ponuđeno mesto u organu, iz stava 2. istog člana, po kome proizilazi da ako se to lice ne može rasporediti na poslove prestaje mu radni odnos, proizilazi da odrednicu u zakonu po kojoj „može“ biti ponuđeno radno mesto treba shvatiti upravo da se taj postupak mora prethodno sprovesti. Imajući u vidu navedeni stav drugostepenog suda o tome koji Zakon treba primeniti u ovom slučaju, taj sud kroz žalbeni postupak nije cenio, sa aspekta zakona koji se mora primeniti, značaj činjenice da nije sproveden zakonom propisan postupak po isteku funkcije i to kako u odnosu na zakonitost samog rešenja tužene tako i u odnosu na drugopostavljeni zahtev kojim se traži utvrđenje postojanja radnog odnosa u periodu u kome je sada pok. GG faktički nije radio (koji bi bio osnov radnog odnosa). Zbog svega navedenog drugostepena odluka je morala biti ukinuta na osnovu člana 416. stav 2. ZPP.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će imati u vidu sve što je navedeno, pa će uz pravilnu primenu materijalnog prava odlučiti o izjavljenoj žalbi.

Predsednik veća - sudija

Božidar Vujičić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić