Protiv pravnosnažne drugostepene presude je blagovremenu i dozvoljenu reviziju izjavio tuženi, kojom presudu pobija zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, zbog pogrešeno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu po odredbi člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br 72/2011 ... 18/2020) i odlučio da je revizija tuženog osnovana.

Pobijana presuda je doneta bez bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, te bez bitnih povreda odredaba parničnog postupka na koju u reviziji ukazuje tuženi. Protivno navodima revizije, tužilac ima pravni interes da u parničnom postupku sud odluči o imovinskopravnom zahtevu tužioca, bez obzira na ugovornu odredbu na koju se tuženi poziva, prema kojoj je tuženi kao sredstvo obezbeđenja i izvršenja obaveze iz ugovora tužiocu predao menicu, na osnovu koje je tužilac mogao preduzeti radnje radi naplate.

Na osnovu pravilno i potpuno utvrđenog činjeničnog stanja, drugostepeni sud je izveo pogrešne zaključke i pogrešno primenio materijalno pravo kada je usvojio tužbeni zahtev u navedenom delu.

Prema činjeničnom stanju na kome je zasnovana drugostepena presuda, koje je utvrdio drugostepeni sud na osnovu rasprave održane pred tim sudom, tuženi je kao doktor medicine bio u radnom odnosu kod ZC „Toplica“ Prokuplje na neodređeno vreme i sa tim poslodavcem je zaključio ugovor o specijalizaciji br. .. dana 13.04.2009. godine. Tim ugovorom se tuženi obavezao da specijalizira ... u trajanju od 48 meseci, a da po završenoj specijalizaciji ostane na radu u dvostruko dužem trajanja od trajanja obrazovanja kod istog poslodavca, odnosno u njegovoj radnoj jedinici, na poslovima specijaliste ... . Članom 8. ugovora je predviđeno da ukoliko tuženi ne postupi na taj način, i posle završene specijalizacije ne stupi na rad, ili ako ne nastavi službu lekara specijaliste u dvostruko dužem trajanju od trajanja obrazovanja kod ZC „Toplica“, odnosno u njegovoj OJ, odnosno u ustanovi koja eventualno bude nasledila prava i obaveze tuženog, bez obzira na razloge, tuženi je dužan zbog neispunjenja obaveze iz ugovora da zdravstvenom centru vrati odjednom, u celosti, ukupan iznos sredstava primljenih u bruto iznosu koja su uložena u njegovu specijalizaciju, bruto zaradu sa porezima i doprinosima, troškove upisa semestra i polaganja ispita, naknadu za odvojeni život i ostale naknade koje je zdravstveni centar imao za vreme trajanja specijalizacije sve uvećano za zakonom propisanu kamatu obračunatu u mesecu izvršenja obaveza. Dalje je utvrđeno da je Opština Prokuplje osnovala zdravstvenu ustanovu Dom zdravlja Prokuplje, odlukom od 19.03.2010. godine, kao ustanovu za obavljanje zdravstvene delatnosti na primarnom nivou za teritoriju opštine Prokuplje. Tuženom je radni odnos kod ZC „Toplica“ prestao 30.04.2011. godine, rešenjem o otkazu ugovora o radu broj .. od 18.05.2011. godine pozivom na član 175. tačka 7. Zakona o radu, zbog statusnih promena, uz navođenje da Dom zdravlja Prokuplje počinje sa radom 27.12.2010. godine, i da su se stekli uslovi za zasnivanje radnog odnosa sa zaposlenim iz prethodne organizacione jedinice Doma zdravlje Prokuplje. Tuženi je kao lekar na specijalizaciji ugovorom o radu .. od 24.05.2011. godine zasnovao radni odnos sa tužiocem počev od 01.05.2011. godine, na radno mesto doktora medicine na specijalizaciji, a u opisu poslova navedeno je da će obavljati specijalistički staž iz odgovarajuće grane medicine. Zatim se 29.12.2014. godine tužiocu obratio direktor Doma zdravlja u Nišu sa zahtevom da se omogući sporazumni prestanak radnog odnosa tuženom sa 19.01.2015. godine radi zasnivanja radnog odnosa u Domu zdravlja u Nišu. Sporazumom o prestanku radnog odnosa koji je zaključen između tužioca i tuženog stranke su se sporazumele da tuženom prestane radni odnos kod tužioca 18.01.2015. godine iz razloga što tuženi zasniva radni odnos kod drugog poslodavca – u Domu zdravlja Niš. Članom 4. ugovarači su se sporazumeli da sa danom prestanka radnog odnosa zaposleni prestaje da ostvaruje prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa kod poslodavca, osim obaveze iz ugovora o specijalizaciji broj .. od 13.04.2009. godine. Za tuženog su plaćeni troškovi specijalizacije u ukupnom iznosu od 456.000,00 dinara, a prema pregledu tih uplata, one su vršene i nakon zasnivanja radnog odnosa tuženog kod tužioca. Obračunata kamata na uplaćene iznose do 18.01.2015. godine iznosi 290.819,40 dinara. Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja je drugostepeni sud zaključio da je osnovan tužbeni zahtev kojim tužilac od tuženog zahteva povraćaj iznosa koji je uplaćen na ime troškova specijalizacije tuženog, od 456.000,00 dinara, sa obračunatom zakonskom zateznom kamatom na taj iznos do 18.01.2015. godine i dalje zakonske zatezne kamate na iznos od 456.000,00 dinara od 19.01.2015. godine do isplate, nalazeći da je tužilac aktivno legitimisan da ostvari predmetno potraživanje u parničnom postupku, što zaključuje i na osnovu odredbe člana 4. Sporazuma o prestanku radnog odnosa zaključenog između tužioca i tuženog kojim su se sporazumeli da momentom prestanka radnog odnosa tuženog kod tužioca prestaju prava, obaveze i odgovornosti osim po osnovu ugovora o specijalizaciji .. od 13.04.2009. godine. Tuženi po završenoj specijalizaciji kod tužioca nije nastavio službu lekara specijaliste i to u dvostruko dužem trajanju od trajanja obrazovanja, pa je bez obzira na razloge dužan da zbog neispunjenja obaveze iz ugovora tuženog da tužiocu plati odjednom u celosti ukupan iznos troškova njegove specijalizacije koji su uplaćeni Medicinskom fakultetu, sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplata pa do konačne isplate.

Međutim, u odlučivanju o pravima i obavezama tuženog treba poći od odredaba ugovora o specijalizaciji koji je tuženi zaključio sa tadašnjim poslodavcem, 2009. godine, prema kome je obavezan da po završenoj specijalizaciji ostane na radu u dvostruko dužem trajanju od trajanja obrazovanja, i to kod tadašnjeg poslodavca ZC „Toplica“, odnosno u njegovoj radnoj jedinici, odnosno u ustanovi koja eventualno bude nasledila prava i obaveze. Prema zaključku Vrhovnog kasacionog suda iz utvrđenih činjenica Dom zdravlja Prokuplje, tužilac, je novoosnovana zdravstvena ustanova, osnovana 27.12.2010. godine, i nije univerzalni pravni sledbenik iza ZC „Toplica“ koji je prestao da postoji tek 10.02.2012. godine, a kod koga je tuženi još do 18.05.2011. godine ostao u radnom odnosu. Kako tuženi sa tužiocem kao novim poslodavcem po zaključenom ugovoru o radu od 24.05.2011. godine nije zaključio ugovor o specijalizaciji, to se odnos između tužioca i tuženog koji je nastao povodom finansiranja specijalizacije tuženog rešava odredbama Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik RS“ br. 107/05, 72/2009 - dr. zakon, 88/2010, 99/2010, 57/2011 ), kojim je u članu 184. stav 10. bilo propisano da je zdravstveni radnik dužan da u zdravstvenoj ustanovi iz Plana mreže provede u radnom odnosu dvostruko duži period od perioda trajanja specijalizacije po položenom specijalističkom ispitu. U Planu mreže su prema odredbi člana 47. istog zakona sve zdravstvene ustanove koje se osnivaju sredstvima u državnoj svojini, kao i Dom zdravlja u Nišu. Prema tome, nema osnova da se tuženi obaveže da tužiocu naknadi sva sredstva koja su uložena od strane njegovih poslodavaca, tužioca i prethodnog poslodavca ZC „Toplica“ u njegovu specijalizaciju u smislu plaćanja troškova specijalizacije, samo zato što je raskinuo radni odnos kod tužioca i zasnovao radni odnos kod drugog poslodavca, a zdravstvene ustanove iz Plana mreže.

Zbog toga je, prema odredbi člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku pravnosnažna presuda preinačena i tužbeni zahtev odbijen, a o troškovima celog postupka odlučeno prema odredbi člana 165. stav 2, člana 163. stav 1, člana 153. i 154. Zakona o parničnom postupku, važeće Tarife o nagradama i naknadama troškova za rad advokata tako što je obavezan tužilac da tuženom naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 30.000,00 dinara za sastav odgovora na tužbu, po 31.500,00 dinara za pristup punomoćnika na četiri održana ročišta, po 16.500,00 dinara za pristup punomoćnika na tri neodržana ročišta i 12.000,00 dinara za sastav revizije, ukupno 217.500,00 dinara.

Predsednik veća-sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić