-za mesec decembar 2016. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.01.2017. godine do isplate,

-za mesec januar 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.02.2017. godine do isplate,

-za mesec februar 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2017. godine do isplate,

-za mesec mart 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.04.2017. godine do isplate,

-za mesec april 2017. godine iznos od 2.710,85 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.05.2017. godine do isplate,

-za mesec maj 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.06.2017. godine do isplate,

-za mesec jun 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2017. godine do isplate,

-za mesec jul 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2017. godine do isplate,

-za mesec avgust 2017. godine iznos od 5.325,38 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.09.2017. godine do isplate,

-za mesec septembar 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.10.2017. godine do isplate,

-za mesec oktobar 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2017. godine do isplate,

-za mesec novembar 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2017. godine do isplate,

-za mesec decembar 2017. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.01.2018. godine do isplate,

-za mesec januar 2018. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.02.2018. godine do isplate,

-za mesec februar 2018. godine iznos od 8.966,67 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2018. godine do isplate,

i na ime troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora ukupno 62.766,69 dinara i to:

-za mesec jun 2016. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2016. godine do isplate,

-za mesec jul 2016. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2016. godine do isplate,

-za mesec avgust 2016. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.09.2016. godine do isplate,

-za mesec septembar 2016. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 17.10.2016. godine do isplate,

-za mesec oktobar 2016. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2016. godine do isplate,

-za mesec novembar 2016. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2016. godine do isplate,

-za mesec decembar 2016. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.01.2017. godine do isplate,

-za mesec januar 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.02.2017. godine do isplate,

-za mesec februar 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2017. godine do isplate,

-za mesec mart 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.04.2017. godine do isplate,

-za mesec april 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.05.2017. godine do isplate,

-za mesec maj 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.06.2017. godine do isplate,

-za mesec jun 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2017. godine do isplate,

-za mesec jul 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2017. godine do isplate,

-za mesec avgust 2016. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.09.2017. godine do isplate,

-za mesec septembar 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.10.2017. godine do isplate,

-za mesec oktobar 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2017. godine do isplate,

-za mesec novembar 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2017. godine do isplate,

-za mesec decembar 2017. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.01.2018. godine do isplate,

-za mesec januar 2018. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.02.2018. godine do isplate,

-za mesec februar 2018. godine iznos od 2.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2018. godine do isplate, sve u roku od 8 dana od dostavljanja prepisa presude.

OBAVEZUJE SE tuženi da naknadi tužiocu troškove parničnog postupka u iznosu od 221.749,00 dinara u roku od osam dana od dana dostavljanja prepisa presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3358/19 od 21.09.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijen je kao neosnovan prigovor stvarne nenadležnosti suda. Stavom drugim izreke, odbijen je predlog tuženog za prekid postupka. Stavom trećim izreke, dozvoljeno je preinačenje tužbe. Stavom četvrtim i petim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužioca za naknadu troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od 01.06.2016. do 28.02.2018. godine. Stavom šestim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova parničnog postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1291/21 od 18.05.2022. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3358/19 od 21.09.2021. godine u stavu četvrtom, petom i šestom izreke. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova postupka po žalbi.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, sa predlogom da se o reviziji odluči na osnovu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Po oceni Vrhovnog suda, u ovom sporu postoji potreba da se o posebnoj reviziji tužioca odlučuje radi ujednačavanja sudske prakse, zbog čega je na osnovu člana 404. ZPP odlučeno kao u prvom stavu izreke.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14, 87/18, 18/20, 10/23 – u daljem tekstu: ZPP) i utvrdio da je revizija tužioca osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je zaposlen kod tuženog po osnovu aneksa ugovora o radu, počev od 01.09.2015. godine (dotad je bio u radnom odnosu kod poslodavca „Železnice Srbije“). Tuženi je nastao izdvajanjem iz „Železnica Srbije“ a.d, na osnovu statusne promene izdvajanje uz osnivanje, na osnovu odluke Vlade RS od 02.07.2015. godine, a od „Železnica Srbije“ preuzeo je prava, obaveze, opremu, postrojenja i druga sredstava za rad, dokumentaciju, predmete koji su u funkciji obavljanja delatnosti, kao i zaposlene koji pod istim uslovima nastavljaju radni odnos. Tuženi, kao poslodavac sledbenik, od „Železnica Srbije“ preuzeo je i Kolektivni ugovor od 2015. godine. Prema Kolektivnom ugovoru 24.03.2015. godine, zaključenom ugovoru o radu i njemu pratećim aneksima tužilac ima pravo na zaradu, naknadu zarade i naknadu troškova i druga primanja iz radnog odnosa u skladu sa Zakonom o radu i kolektivnim ugovorom. Kolektivnim ugovorom od 2015. godine predviđeno je da su u vrednost radnog časa za obračun i isplatu zarade uključene mesečna vrednost naknade za ishranu u toku rada i vrednost 1/12 naknade regresa za korišćenje godišnjeg odmora, ali na takav način da je svedena na vrednost jednog radnog časa. U kolektivnom ugovoru nije navedena novčana vrednost spornih naknada, niti su one novčano iskazane. Iz obračunskih lista ne može se utvrditi da li je u vrednost jednog radnog časa sadržan i iznos troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora. Visina spornih naknada utvrđena je veštačenjem, prema parametrima iz Kolektivnog ugovora za JP „Železnice Srbije“ („Službeni glasnik RS“, br. 37/95...07/00).

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev nalazeći da u konkretnom slučaju nema osnova za traženu isplatu za topli obrok i regres, jer su tužiocu ove naknade isplaćene tako što su uračunate prilikom obračuna zarade i utvrđene kroz vrednost radnog časa. Po stavu nižestepenih sudova, propust poslodavca da u obračunu zarade iskaže podatke o visini predmetnih troškova ne vodi zaključku da ti troškovi tužiocu nisu naknađeni.

Po shvatanju Vrhovnog suda, osnovani su navodi revizije kojima se ukazuje da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo.

Zakonom o radu (član 118) propisano je pravo zaposlenog na naknadu troškova u vezi sa radom, a Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ br. 61/05, koji se primenjuje od 01.01.2006. godine) i pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora (tačke 5. i 6), koji moraju biti iskazani u obračunskoj listi za sve zaposlene (član 121). Poslodavcu je od 01.01.2006. godine ostavljena mogućnost da svojim aktima o raspodeli zarade ugovori manji ili veći iznos regresa i toplog obroka od onog koji je određen Kolektivnim ugovorom i Zakonom o radu.

Kolektivnim ugovorom za „Železnice Srbije“ a.d. („Službeni glasnik Železnica Srbije“, br. 4 od 24.03.2015. godine) koji je bio u primeni kod tuženog u periodu 01.09.2015. do 31.03.2017. godine, propisano je da je u vrednost radnog časa za obračun i isplatu zarade uključena mesečna vrednost za ishranu u toku rada i vrednost 1/12 regresa za korišćenje godišnjeg odmora (član 57. stav 2).

Iznosi naknada troškova za ishranu u toku rada i regres za korišćenje godišnjeg odmora moraju biti određeni linearno za sve zaposlene, što znači da ovi troškovi moraju biti naknađeni svim zaposlenima u istom iznosu, bez obzira na njihovu stručnu spremu, zvanje i radno mesto. Bez određivanje ovih naknada u nominalnom iznosu one ne bi bile iste za sve zaposlene, već bi bile u direktnoj srazmeri sa koeficijentom radnog mesta, što ne bi bilo pravilno pa se ne bi moglo prihvatiti. Međutim, iz određenja vrednosti radnog časa kako je to učinjeno Kolektivnim ugovorom od 2015. godine ne može se utvrditi koji iznosi predstavljaju naknade za troškove ishrane i za regres za korišćenje godišnjeg odmora. Uz to, u konkretnom slučaju tuženi u toku postupka nije dostavio sudu akt kojim je određena visina traženih naknada, niti je iznos naknada troškova za ishranu u toku rada i regres nominalno iskazao u platnoj listi tužioca, sve suprotno svojim dužnostima propisanim Zakonom o radu. Iz navedenog proizlazi zaključak da akt o iznosu ovih naknada tuženi nije ni doneo i da je u pogledu isplate navedenih naknada za sporni period zakonske odredbe primenjivao na štetu tužioca. Zbog toga se ne može prihvatiti navod tuženog da su tužiocu ovi troškovi uračunati kroz vrednost radnog časa i naknađeni kroz isplatu zarade.

Vrhovni sud nalazi da navedene okolnosti ne isključuju pravo tužioca na isplatu ovih naknada. Pošto kolektivnim ugovorom koji se primenjivao u spornom periodu kod tuženog nije izvršena konkretizacija prava u pogledu određivanja iznosa naknade predmetnih troškova, visina ovih naknada ima se odrediti prema kriterijumima iz ranijeg kolektivnog ugovora koji je sadržao mehanizam za konkretizaciju ovog prava.

Kako je tužilac svoj tužbeni zahtev postavio upravo na takav način, Vrhovni sud je, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, preinačio nižestepene presude i odlučio kao u drugom stavu izreke.

Odluka o troškovima postupka iz trećeg stava izreke doneta je primenom člana 165. stav 2. u vezi s čl. 153. stav 2. i 154. ZPP, a troškovi odmereni u skladu sa Taksenom i Tarifom o nagradama i naknadama za rad troškova advokata. Imajući u vidu da je tužilac uspeo u postupku, tuženi je obavezan da mu naknadi troškove za sastav tužbe i jednog obrazloženog podneska u iznosu od po 9.000,00 dinara, zastupanje na dva održana ročišta u iznosu od po 10.500,00 dinara i jedno neodržano ročište u iznosu od 6.000,00 dinara, troškove veštačenja u iznosu od 9.000,00 dinara, sastav žalbe u iznosu od 18.000,00 dinara i sastav revizije u iznosu od 18.000,00 dinara i sudsku taksu na tužbu 14.840,00 dinara i prvostepenu presudu u iznosu od 14.840,00 dinara, sudsku taksu za žalbu i odluku po žalbi u iznosu od po 14.840,00 dinara, sudsku taksu za reviziju u iznosu od 28.956,00 dinara i sudsku taksu za odluku po reviziji u iznosu od 43.433,00 dinara.

Predsednik veća – sudija

Branislav Bosiljković,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić