Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: dr Dragiše B. Slijepčevića, predsednika veća, Jasmine Stamenković i dr Ilije Zindovića, članova veća, u parnici tužilaca AA i BB, obojica iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Goran Stamenić, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, koju zastupa Državno pravobranilaštvo Beograd, radi isplate, odlučujući o žalbi tužioca BB izjavljenoj protiv rešenja Apelacionog suda u Beogradu R4 63/19 od 06.09.2019. godine i o reviziji tužioca BB izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 862/2017 od 20.03.2017. godine, u sednici održanoj 16.07.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužioca BB izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 862/2017 od 20.03.2017. godine, kao izuzetno dozvoljenoj.

PREINAČUJU SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 862/2017 od 20.03.2017. godine u stavu prvom izreke i presuda Osnovnog suda u Smederevu P1 80/11 od 29.02.2016. godine u stavu I tačka 5. izreke, kojom je odbijen tužbeni zahtev tužioca BB, pa se OBAVEZUJE tužena da tužiocu BB, na ime troškova prevoza za dolazak i odlazak sa posala isplati:

-za mesec decembar 2007. godine iznos od 3.072,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.01.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec januar 2008. godine iznos od 3.072,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.02.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec februar 2008. godine iznos od 3.072,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.03.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec mart 2008. godine iznos od 3.072,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.04.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec april 2008. godine iznos od 3.072,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.05.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec maj 2008. godine iznos od 3.072,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.06.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec jun 2008. godine iznos od 3.072,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.07.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec jul 2008. godine iznos od 3.072,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.08.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec septembar 2008. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.10.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec oktobar 2008. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.11.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec novembar 2008. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.12.2008. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec decembar 2008. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.01.2009. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec januar 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.02.2009. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec februar 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.03.2009. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec mart 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.04.2009. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec april 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.05.2009. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec maj 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.06.2009. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec jun 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.07.2009. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec jul 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati počev od dana 26.08.2009. godine, pa sve do konačne isplate;

-za mesec septembar 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.10.2009. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec oktobar 2009, godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati počev od dana 26.11.2009. godine, pa sve do konačne isplate,

-za mesec novembar 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznoji kamatom, koja se ima računati od dana 26.12.2009. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec decembar 2009. godine iznos od 3.216,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.01.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec januar 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.02.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec februar 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.03.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec mart 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.04.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec april 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.05.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec maj 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.06.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec jun 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.07.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec jul 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.08.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec septembar 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.10.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec oktobar 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.11.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate;

-za mesec novembar 2010. godine iznos od 4.080,00 dinara zajedno sa zakonskom zateznom kamatom, koja se ima računati od dana 26.12.2010. godine, pa sve do dana konačne isplate,

sve u roku od osam dana od dana pravnosnažnosti presude pod pretnjom prinudnog izvršenja.

ODBACUJE SE kao nedozvoljena žalba tužioca BB izjavljena protiv rešenja Apelacionog suda u Beogradu R4 63/19 od 06.09.2019. godine.

OBAVEZUJE SE tužena da tužiocu BB na ime troškova revizijskog postupka isplati iznos od 35.600,00 dinara u roku od osam dana od dana prijema pismenog otpravka presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Smederevu P1 80/11 od 29.02.2016. godine, stavom I izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilaca kojim je traženo da se obaveže tužena da plati tužiocima na ime uvećane zarade za prekovremeni rad, rad noću i rad u dane državnih i verskih praznika za period od januara 2008. do novembra 2010. godine pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom na iste sa kamatnim početkom od dospelosti pa do isplate i da tužiocu BB isplati troškove prevoza za period od decembra 2007. do novembra 2010. godine kao neosnovan, sve bliže opisano i opredeljeno u tom stavu, da za tužioca plati doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje nadležnom Fondu. Stavom II izreke, obavezani su tužioci da tuženoj plate troškove parničnog postupka u iznosu od po 6.000,00 dinara (odgovori na tužbu) i iznos od 18.000,00 dinara na ime ostalih troškova postupka u roku od osam dana.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 862/2017 od 20.03.2017. godine, stavom prvim izreke, potvrđena je presuda Osnovnog suda u Smederevu P1 80/11 od 29.02.2016. godine u delu stava I izreke kojim je odbijen tužbeni zahtev tužioca BB da se obaveže tužena da plati tužiocu troškove prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada za period od decembra 2007. do novembra 2010. godine sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom na pojedinačne mesečne iznose od dospelosti do isplate i žalba tužilaca u tom delu odbijena kao neosnovana. Stavom drugim izreke, ukinuta je presuda Osnovnog suda u Smederevu P1 80/11 od 29.02.2016. godine u ostalom delu stava I izreke i u stavu II izreke i predmet u tom delu vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac BB je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, s tim što je naznačio da se revizija smatra kao posebna revizija i da istu treba prihvatiti zbog ujednačavanja sudske prakse. Iz navoda revizije proizilazi da se drugostepena odluka pobija u stavu prvom tačka 5. izreke, u delu kojim je potvrđena prvostepena presuda kojom je odbijen njegov tužbeni zahtev za naknadu troškova prevoza (dolazak i odlazak sa posla) za period od decembra 2007. godine zaključno sa novembrom 2010. godine sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom od dana dospelosti svakog pojedinačnog iznosa.

Odlučujući o dopuštenosti revizije tužioca BB Apelacioni sud u Beogradu je rešenjem R4 63/19 od 06.09.2019. godine odlučio da je nedopuštena revizija izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 862/2017 od 20.03.2017. godine.

Na naznačeno rešenje tužilac BB je izjavio žalbu iz svih zakonom predviđenih razloga.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu i rešenje, primenom člana 395. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 125/04... 111/09), koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11... 55/14) pa je utvrdio da je zbog potrebe ujednačavanja prakse revizija tužioca BB dozvoljena, a da je žalba na rešenje Apelacionog suda u Beogradu R4 63/19 od 06.09.2019. godine nedozvoljena, jer zakon nije predvideo mogućnost izjavljivanja revizije na takvo rešenje.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio raspoređen u Policijskoj upravi u Smederevu. Prilikom dolaska i odlaska sa posla nisu mu isplaćivani troškovi prevoza. Tuženi ističe da prevoznici na području grada ... nisu naplaćivali kartu uniformisanim licima. Među strankama nije sporno da nije bilo pogodnih linija u svim vremenskim terminima da se koriste usluge javnog saobraćaja, pa je tužilac putovao svojim kolima. Do kraja postupka tuženi nije podneo sudu dokaze da je od tuženog tražio troškove prevoza za utuženi period, pa imajući u vidu tu okolnost, prvostepeni sud je našao da je tužbeni zahtev tužioca za naknadu troškova prevoza za naznačeni period neosnovan, zato što je pravilo da je tužilac morao to pravo da pokuša da ostvari u postupku pred organima tužene podnošenjem zahteva što nije učinio.

Drugostepeni sud je u svemu prihvatio stanovište prvostepenog suda i potvrdio presudu u tom delu.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pogrešan je zaključak nižestepenih sudova u pogledu odlučivanja o zahtevu tužioca BB za naknadu troškova prevoza za naznačeni period. Ovo iz razloga što je članom 37. stav 1. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika („Službeni glasnik RS“ br. 62/06... 99/10) predviđeno da državni službenik, između ostalog, ima pravo na naknadu troškova za dolazak na rad i odlazak sa rada. Tužilac je državni službenik i o njegovom pravu odlučuje se shodno citiranom zakonu. Stavom 2. istog člana propisano je da se uslovi za naknadu troškova, njihova visina i način na koji se ostvaruju propisuju Uredbom Vlade. Uredba Vlade koja reguliše ovu materiju je Uredba o naknadi troškova i otpremnini državnih službenika i nameštenika („Službeni glasnik RS“, broj 98/07, prečišćen tekst), kojom je u članu 2. stav 1. tačka 1. propisano da državnom službeniku i namešteniku naknađuju se troškovi prevoza za dolazak na rad i odlazak sa rada, a članom 3. ove Uredbe propisano je da državnom službeniku i namešteniku naknađuju se troškovi prevoza za dolazak na rad i za odlazak sa rada u visini cene mesečne pretplatne karte u gradskom, prigradskom, odnosno međugradskom saobraćaju. Nesporno je među strankama da tužilac nije imao redovnu autobusku liniju u spornom periodu i da je putovao svojim kolima.

Pogrešan je zaključak nižestepenih sudova da nepodnošenje zahteva tužioca tuženoj za naknadu troškova prevoza istoga lišava prava u ovom postupku. Ovo iz razloga što se ovde radi o naknadi štete pa tužilac ima pravo nezavisno od toga da li se obraćao tuženoj za naknadu troškova prevoza koji mu nisu isplaćeni, da iste potražuje u sudskom postupku. Obraćanje tuženoj za naknadu troškova postupka nije uslov za ostvarivanje prava u sudskom postupku. Tužena je zato u obavezi da tužiocu naknadi troškove koje je imao za dolazak na rad i za odlazak sa rada. Pravo zaposlenog na troškove prevoza zasnovano je neposredno na zakonu i podzakonskom aktu, a da li će rukovodioci organa da o tom pravu odlučuju posebnim rešenjem za svakog zaposlenog pojedinačno i da li je protiv tog rešenja izjavljivana žalba, nije od uticaja na obavezu naknade troškova prevoza. Imajući u vidu da je tužena svojim nezakonitim radom (neisplaćivanjem troškova prevoza u određenom periodu) tužiocu prouzrokovala štetu, u obavezi je da ovu štetu naknadi na osnovu čl. 154. stav 1. i 172. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima. S druge strane, visina troškova prevoza je utvrđena putem veštačenja u prvostepenom postupku što je među strankama nesporno.

Na osnovu iznetog primenom člana 407. stav 1. ZPP, odlučeno kao u stavu prvom, drugom i trećem izreke.

Odluka u stavu četvrtom izreke doneta je na osnovu člana 161. stav 2. ZPP, pri čemu su tužiocu priznati troškovi za stručni sastav revizije u iznosu od 12.000,00 dinara, na ime takse za reviziju i odluku po 11.800,00 dinara, shodno važećoj AT i TT. Ostali troškovi vezano za prvostepeni i drugostepeni postupak nisu dosuđeni s obzirom da je prvostepena presuda u jednom delu ukinuta o tom delu zahteva još nije odlučeno, pa će odluku o tim troškovima doneti prvostepeni sud u skladu sa ishodom spora.

Predsednik veća sudija

dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić