Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužena je blagovremeno izjavila reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408., 430. stav 2. tačka 2. i 441. ZPP Vrhovnog kasacionog suda je našao da je revizija tužene neosnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužilja je bila u radnom odnosu kod tužene na neodređeno vreme po ugovoru o radu od 01.03.2008. godine i aneksom tog ugovora od 26.09.2014. godine a obavljala je posao održavanje čitoće – spremačice u poslovnom prostoru tužene u ... . Tužena „Halkbanka“ je pravni sledbenik ranije „Čačanske banke AD“ Čačak. Izvršni odbor tužene je 18.02.2016. godine doneo dve odluke i to odluku o ukidanju i otvaranju radnih mesta kojim je odlučeno da se ukine radno mesto poslova održavanja čistoće u ... i istovremeno radno mesto posao održavanja čistoće otvori u ... kao i Odluku broj .. o izmeni i dopuni Pravilnika o organizaciji i sistematizaciji poslova i radnih mesta u kojima je u okviru službi za administrativno tehničke poslove izbrisano radno mesto poslovi održavanja čistoće sa mestom rada u ... na kojim poslovima je radila tužilja a sistematizovano je radno mesto za iste poslove sa mestom rada u ... . Odluka broj .. o izmeni i dopuni Pravilnika o sistematizaciji stupila je na snagu 27.02.2016. godine a istom je bilo odlučeno i da će se navedena izmena i dopuna Pravilnika o sistematizaciji poslova početi sa primenom 14.03.2016. godine. Pošto je tužena odlučila da ukine radno mesto spremačice u ... i da isto otvori u ..., tužena je 29.02.2016. godine ponudila tužilji zaključenje aneksa ugovora o radu kojim bi ona prešla na radno mesto u ... za obavljanje istih poslova a takvu ponudu tužilja nije prihvatila. Odlukom o utvrđivanju viška zaposlenih od 11.03.2016. godine tužena je utvrdila da je zbog organizacionih promena prestala potreba za radom 15 zaposlenih među kojima i za radom tužilje, da su svi zaposleni za čijim je radom prestala potreba obavljali poslove koji su ukinuti na osnovu Odluke o ukidanju i otvaranju radnih mesta broj .. od 18.02.2016. godine i Odluke o izmeni i dopuni Pravilnika o organizaciji i sistematizaciji radnih mesta broj .. od 18.02.2016. godine, da je svim zaposlenima ponuđen drugi odgovarajući posao u drugom mestu rada – ... što su oni odbili da prihvate zbog čega je a iz navedenih razloga i prestala potreba za njihovim radom i biće im otkazani ugovori o radu. Istog dana, odnosno 11.03.2016. godine, tužena je donela i rešenje o otkazu ugovora o radu tužilji zbog prestanka potrebe za obavljanje poslova na kojima je tužilja radila a tužilji je isplaćena otpremnina u iznosu od 749.990,05 dinara. Tužilja je rešenje o otkazu ugovora o radu primila 14.03.2016. godine a tužbu za poništaj tog rešenja podnela 10.05.2016. godine s tim što tužena, prema broju zaposlenih odnosno broju utvrđenih radnika za čijim radom je prestala potreba po Zakonu o radu nije bila dužna da donese Program rešavanja viška zaposlenih.

Kod napred utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud nalazi da je tužena sprovela zakonit postupak otkaza ugovora o radu u situaciji kada ima višak zaposlenih te da je zbog toga tužbeni zahtev neosnovan dok drugostepeni sud nalazi da je odluka o otkazu ugovora o radu nezakonita jer je doneta na osnovu opšteg akta koji u vreme kada je ta odluka doneta nije se primenjivao.

Ustav Republike Srbije u članu 196. propisuje da zakoni i svi drugi opšti akti se objavljuju pre stupanja na snagu. Dakle, Ustav ne poznaje momenat primene zakona kao poseban pravni institut već govori o stupanju na snagu zakona što bi značilo da zakon odnosno neki drugi opšti akt koji je stupio na snagu se tim trenutkom i primenjuje. Međutim, postoji čitav niz opštih akata pa i zakona u praksi koji razdvajaju momenat stupanja na snagu zakona odnosno opšteg akta od trenutka njegove primene. Opšti akt koji je objavljen i stupio na snagu ali je istim tim aktom utvrđena njegova odložena primena odnosno koja se ne poklapa sa momentom njegovog stupanja na snagu praktično sa pravno teorijskog aspekta nema nikakav značaj odnosno u tom periodu on ne postoji. Svrha zakona odnosno opšteg akta je da se primeni a ako se u određenom periodu ne primeni onda je samo njegovo postojanje za regulisanje materije koja se tretira tim opštim aktom nebitno. Zakonodavac odnosno donosilac opšteg akta pristupa, nažalost sve češće ovakvoj praksi, u situaciji kada je potrebno određeno vreme da se pripremi primena tog zakona bilo finansijski bilo tehnički ili u nekom drugom smislu. U svakom slučaju taj period takozvani vacatio legis koji je Ustav odredio na period od 8 dana ako donosilac opšteg akta produži onda taj akt u tom periodu ne može proizvoditi pravno dejstvo on praktično u tom vremenu i ne postoji. Kada se to ima u vidu onda je pravilan zaključak drugostepenog suda da u situaciji kada je opšti akt počeo da se primenjuje 14.03.2016. godine a rešenje s pozivom na taj opšti akt je doneto 11.03.2016. godine ono ne može imati podlogu u opštem aktu na kome se temelji. Zato je osporeno rešenje kao pojedinačni akt koje je doneto na bazi praktično nepostojećeg opšteg akta ništavo te je samim tim i odluka drugostepenog suda pravilna.

Svi navodi revizije u kojima se ukazuje na pojavu u praksi da se momenat stupanja na snagu opšteg akta i momenat njegove primene ne poklapaju, a što je potpuno tačno ne dovode do drugačijeg zaključka jer ta razlika je ustanovljena u pomenutom cilju – pripreme za sprovođenje opšteg akta tako da u tom periodu, kao što je već ranije navedeno opšti akt praktično ne proizvodi pravno dejstvo tako da je u suštini zakonodavac odnosno donosilac opšteg akta kada predvidi odloženo dejstvo zakona samim tim propisao i da taj zakon za to vreme pravno ne postoji.

Zbog svega napred navedenog odlučeno je kao u izreci na osnovu člana 414. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Božidar Vujičić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić