Protiv pravnosnažne drugostepene presude, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o izjavljenoj reviziji odluči kao o izuzetno dozvoljenoj.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu čl. 408. i 403. stav 2. tačka 2. ZPP (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11... 87/18) Vrhovni kasacioni sud je našao da je tužiočeva revizija osnovana i dozvoljena. S obzirom da je revizija dozvoljena zbog toga što je drugostepeni sud preinačio prvostepenu presudu, to nema potrebe da se odlučuje o uslovima za posebnu reviziju iz člana 404. ZPP.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, a tužilac u reviziji ne ukazuje na neke konkretne povrede postupka.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu kod tuženog od 2007. godine, a 25.12.2012. godine je sa tuženim zaključio sporazum o prestanku radnog odnosa na osnovu koga mu je radni odnos prestao 31.12.2012. godine uz isplatu naknade od 848.096,00 dinara umanjeno za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje na teret zaposlenog i obavezu poslodavca da tužiocu isplati neisplaćene zarade, naknade zarada i druga primanja koja je ostvario do dana prestanka radnog odnosa i to sve najkasnije u roku od 30 dana od prestanka radnog odnosa. Isplata zarada tužiocu bila je uređena Zakonom o radu, Kolektivnim ugovorom i ugovorom o radu, kao i njegovim aneksima. Kolektivni ugovor predviđa da zaradu čini zarada koju zaposleni ostvari za obavljeni rad i vreme provedeno na radu, zarada po osnovu doprinosa po osnovnom uspehu poslodavca i druga primanja, zarada za obavljeni rad i vreme provedeno na radu se sastoji od osnovne zarade, dela zarade za radni učinak i uvećane zarade. Osnovnu zaradu zaposlenog čini proizvod vrednosti radnog časa i fonda radnih časova u određenom mesecu kao i koeficijenta složenosti posla. Upoređivanjem iznosa obračunate razlike zarade po stopi od 15% iznosa obračunatih i isplaćenih premija utvrđeno je da su premije veće od obračunate razlike zarade odnosno isplaćeni bonusi i premije su veći od razlike zarade od 15% za sporni period. Prvostepeni sud je utvrdio iznose primljenih bonusa i premije u spornom periodu i one su za oko 20% veće u odnosu na povećanje zarade po socijalnom programu. Visina potraživanja tužioca po osnovu neizvršenog i trajnog uvećanja zarade od 15% po članu 9. Socijalnog programa u periodu od 21.11.2015. do 25.12.2012. godine iznosi 88.475,08 dinara odnosno po mesecima u iznosima kako je to utvrdio sud. Po osnovu premije i bonusa tužilac je u navedenom periodu primio 108.390,20 dinara. Tuženi je u periodu od 01.11.2009. do januara 2013. godine donosio pojedinačne odluke o utvrđivanju vrednosti koeficijenta 1 osnovne zarade. Utvrđivanje cene rada za koeficijenat 1 osnovne zarade po navedenim odlukama vršeno je na osnovu kretanja indeksa troškova života i potrošačkih cena. Odredbom člana 9. Socijalog programa od 17.06.2008. godine koji su zaključili Vlada Republike Srbije, tuženi, reprezentativni sindikati kod poslodavca i reprezentativni sindikati na nivou Republike Srbije i grane propisano je da se tuženi kao poslodavac obavezuje da odmah nakon preuzimanja NIS-a AD izvrši jednokratno i trajno povećanje zarade zaposlenih u visini od 15%, a u odnosu na mesec koji je prethodio preuzimanju NIS-a AD uz obavezu da tako utvrđene zarade u buduće usklađuje sa indeksom troškova života i realni rast u skladu sa rezultatima poslovanja i rastom bruto društvenog proizvoda u periodu važenja ovog Socijalnog programa, tj. od 17.06.2008. do 31.12.2012. godine. Socijalni program u članu 10. predviđa da se poslodavac obavezuje da obezbedi da se realna vrednost zarada koja je utvrđena po članu 9. Socijalnog programa ne smanjuje. Poslodavac se obavezao da će zaposlenima svake godine po završnom računu isplaćivati zaradu iz dobiti – profita u visini od najmanje 10% od iste ostvarene po godišnjem obračunu, a srazmerno učešću njihovih zarada u godišnjem fondu zarada. Tuženi je preuzeo „NIS“ AD 11.02.2009. godine. Tuženi je doneo Pravilnik 21.05.2009. godine o isplati premija zaposlenima u NIS-u u kome je u osnovnim odredbama predviđeno da se Pravilnik uvodi isključivo radi rešavanja pitanja vezanih za nagrađivanje zaposlenih sa ciljem da se u kratkoročnoj i dugoročnoj perspektivi dostigne povećani nivo motivacije zaposlenih za povećanje uspešnosti društva i povećanje nivoa lične uspešnosti zaposlenih. Tim Pravilnikom su predviđene četiri vrste motivacionog nagrađivanja. Na osnovu odluke od 30.04.2009. godine, koju je doneo generalni direktor tuženog, tuženi je svim zaposlenima sem menadžerima prve i druge grupe isplatio jednokratni dodatak na aprilsku zaradu u visini od 15% vrednosti osnovne zarade utvrđene članom 42. Kolektivnog ugovora za „NIS“ za april mesec.

U ovoj parnici tužilac tvrdi da mu u spornom periodu nije isplaćena uvećana zarada od 15% u skladu sa Socijalnim programom NIS-a AD, pa taj iznos potražuje.

Kod napred utvrđenog činjeničnog stanja, pri čemu je u postupku utvrđena razlika zarade koju tužilac potražuje između isplaćene i one sa uvećanjem od 15%, prvostepeni sud nalazi da je tužiočev tužbeni zahtev osnovan, zbog toga što Socijalni program predstavlja opšti akt koji se neposredno primenjuje odnosno stvara prava i obaveze, pa u skladu sa tim tužiocu i pripada navedeni iznos jer mu isti nije isplaćen. Međutim, po mišljenju drugostepenog suda Socijalni program nema značaj opšteg akta koji se neposredno primenjuje jer se njime ne uređuju prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih već predstavlja akt poslovne politike kojim se utvrđuje sistem mera i aktivnosti na obezbeđivanju prava zaposlenih za čijim radom je prestala potreba i druge aktivnosti. Drugostepeni sud se pozvao i na stanovište koje je izneo Ustavni sud u svojim odlukama koje su navedene u odluci drugostepenog suda, pa je zbog svega toga i preinačio prvostepenu presudu na način kako je to navedeno.

U ovom postupku presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 2202/2014 od 06.09.2016. godine odbijen tužbeni zahtev tužioca, a tu presudu je potvrdio Apelacioni sud u Novom Sadu presudom Gž1 3254/16 od 14.11.2016. godine. Međutim, odlučujući o izuzetnoj reviziji Vrhovni kasacioni sud je rešenjem Rev2 379/2017 od 03.11.2017. godine prihvatio odlučivanje o reviziji tužioca i ukinuo nižestepene odluke. Pored ostalog, a što je bitno za presuđenje u ovom slučaju, Vrhovni kasacioni sud je izneo stav da Socijalni program, zaključen 17.06.2008. godine, ima karakter opšteg akta što su i njegovi potpisnici odredili članom 6. stav 2. i kao takav se neposredno primenjuje, a što je tuženi prvobitno i priznao ispunjavajući ga u određenom periodu. Imajući u vidu da je poslodavac u ovako potpisanom aktu predvideo povećanje zarade zaposlenih jednokratno i trajno za 15% i da tu svoju obavezu nije u potpunosti ispunio tužilac osnovano potražuje isplatu razlike između isplaćene zarade po aneksima ugovora o radu i zarade koja bi mu pripala po zaključenom socijalnom programu. Ovakav stav Vrhovni kasacioni sud je izneo i u čitavom nizu svojih drugih odluka.

S obzirom da se u konkretnom slučaju kao jedino sporno pitanje pojavljuje pravno pitanje da li je pomenuti Socijalni program opšti akt u napred navedenom smislu, pa kako je to pravno pitanje Vrhovni kasacioni sud razrešio u svojim odlukama, to se i pri odlučivanju o izjavljenoj reviziji u ovom slučaju Vrhovni kasacioni sud mora držati stava koji je već zauzeo i izrazio i na taj način priznao prava zaposlenima iz navedenog opšteg akta.

Imajući u vidu sve navedeno proizilazi da je osnovana revizija tužioca u konkretnom slučaju jer je drugostepeni sud na potpuno i pravilno utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenio materijalno pravo zbog čega je preinačena drugostepena odluka i odbijena žalba, a potvrđena prvostepena presuda, sve na osnovu člana 416. stav 1. ZPP.

Tužiocu su dosuđeni troškovi revizijskog postupka u iznosu od 18.000,00 dinara po AT za pisanje revizije, pri čemu se sudske takse ne dosuđuju jer nisu opredeljene, a sve na osnovu člana 154. stav 1. ZPP.

Predsednik veća-sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić