OBAVEZUJE SE tužilac da tuženom naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 215.250,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema presude.

ODBIJA SE zahtev tužioca za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1712/20 od 22.09.2022. godine, stavom prvim izreke, dozvoljeno je preinačenje tužbe tužioca kao u podnesku od 08.07.2021. godine. Stavovima od drugog do dvadesetog izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužioca i utvrđeno da su ništavi ugovori o obavljanju privremenih i povremenih poslova zavedeni kod tuženog pod brojem 59165/46 od 06.01.2014. godine, pod brojem 7680/337 od 12.03.2014. godine, pod brojem 29554/217 od 08.07.2014. godine sa Aneksom I zavedenim pod brojem 35375 I 6-1 od 04.08.2015. godine, pod brojem 55040 I 6-1 od 10.11.2014. godine, pod brojem 11218 I 6-1 od 09.03.2015. godine, pod brojem 33476 I 6-1 od 30.06.2015. godine, pod brojem 64723 I 6-1 od 05.11.2015. godine, pod brojem 760 I 6-1 od 06.01.2016. godine, pod brojem 26613 od 04.05.2016. godine, pod brojem 53234 od 03.09.2016. godine, pod brojem 82821 od 29.12.2016. godine, pod brojem 27510 od 25.04.2017. godine, pod brojem 54110 od 10.08.2017. godine, pod brojem 95408 od 30.12.2017. godine, pod brojem 28019 od 26.04.2018 godine, pod brojem 60455 od 30.08.2018. godine, pod brojem 90625 od 21.12.2018. godine, pod brojem 23160 od 18.04.2019. godine, pod brojem 51002 od 21.08.2019. godine, zaključeni između tuženog i tužioca, te da ne proizvode pravno dejstvo. Stavom dvadeset prvim izreke, utvrđeno je da je tužilac kod tuženog zasnovao radni odnos na neodređeno vreme radi obavljanja poslova ... radnika počev od 12.01.2014. godine. Stavom dvadeset drugim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i poništen kao nezakonit raskid Ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova zaključen dana 21.08.2019. godine, između tužioca, kao izvršioca posla i tuženog, kao naručioca posla, koji je zaveden kod tuženog pod brojem 51002 od 21.08.2019. godine. Stavom dvadeset trećim izreke, obavezan je tuženi da tužioca vrati na rad. Stavom dvadeset četvrtim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 149.250,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1405/23 od 06.04.2023. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1712/20 od 22.09.2022. godine u stavovima od drugog do dvadeset četvrtog izreke. Stavom drugim izreke, odbijeni su zahtevi tužioca i tuženog za naknadu troškova postpka po žalbi, kao neosnovani.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, u odnosu na stav.

Tužilac je dostavio odgovor na reviziju i dopunu odgovora na reviziju. Istakao je i zahtev za naknadu revizijskih troškova.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14, 87/18, 18/20, 10/23-drugi zakon) – u daljem tekstu: ZPP, Vrhovni sud je ocenio da je revizija tuženog osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2) ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, niti druge bitne povrede pravila postupka zbog kojih se revizija može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je deset godina, počev od 01.11.2009. godine bio radno angažovan kod tuženog i to tako što je formalno bio zaposlen u dva privredna društva: „Naša ideja“ doo iz Beograda (u periodu od 01.11.2009. godine do 31.07.2010. godine) i GP „Morava IN“ doo iz Kruševca (u periodu od 01.10.2011. godine do 11.01.2014. godine), od kojih je tuženi iznajmljivao radnike, a u preostalom periodu sve do 30.11.2019. godine sa tuženim je neprekidno i u kontinuitetu zaključivao ugovore o obavljanju privremenih i povremenih poslova, radi obavljanja iste vrste poslova u okviru radnih mesta sistematizovanih Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova kod tuženog broj 28671-1 od 09.06.2015. godine. Navedeni poslovi bili su stalni i neophodni za rad tuženog i obavljanje njegove osnovne delatnosti, a tužilac ih je obavljao bez prekida i u kontinuitetu. Uvidom u odluku tuženog broj 85717 od 27.11.2017. godine, utvrđeno je da je formirana komisija sa zadatkom da predloži lica za prijem u radni odnos na neodređeno vreme usled trajnog povećanja obima posla u preduzeću, i to iz reda već radno angažovanih radnika kod tuženog. Iz zaključka komisije tuženog utvrđeno je da je data saglasnost za prijem lica u radni odnos na neodređeno vreme u JKP „Beogradski vodovod i kanalizacija“ i to: u periodu između 2013. i 2014. godine oko 100 novih radnika, 2018. godine 470 radnika, a 2020. godine još 70 radnika, koji su prethodno bili angažovani po ugovorima o privremenim i povremenim poslovima.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepenim presudama je usvojen tužbeni zahtev tužioca, utvrđena je ništavost navedenih ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova i utvrđeno da je tužilac kod tuženog zasnovao radni odnos na neodređeno vreme počev od 12.01.2014. godine. Kako je, po oceni nižestepenih sudova, tužilac je u periodu od 12.01.2014. godine do 30.11.2019. godine neprekidno u kontinuitetu radio kod tuženog sa punim radnim vremenom i obavljao sistematizovane poslove kod tuženog, za čijim je obavljanjem postojala stalna potreba, to je došlo do preobražaja radnog odnosa u radni odnos na neodređeno vreme, počev od 12.01.2014. godine, kao dana stupanja tužioca na rad.

Po oceni Vrhovnog suda, osnovano se revizijom tuženog ukazuje da je u nižestepenim presudama pogrešno primenjeno materijalno pravo.

Zakonom o budžetskom sistemu, čije su norme obavezujuće i za tuženog, kao korisnika javnih sredstava, kao i Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 108/13 – koji je stupio na snagu 07.12.2013. godine), kao i kasnijim izmenama i dopunama, članom 27e stav 34. propisano je da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine, odnosno do 31.12.2017. godine. Izuzetno, u skladu sa stavom 34. ovog člana, radni odnos sa ovim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva (član 27e stav 35.). Ukupan broj zaposlenih na određeno vreme zbog povećanog obima posla, lica angažovanih po ugovoru o delu, ugovora o privremenim i povremenim poslovima, preko omladinske i studentske zadruge i lica angažovanih po drugim osnovama kod korisnika javnih sredstava, ne može biti veći od 10% od ukupnog broja zaposlenih (član 27e stav 36.). Izuzetno, u skladu sa stavom 36, broj zaposlenih na određeno vreme zbog povećanog obima posla, lica angažovanih po ugovoru o delu, ugovora o privremenim i povremenim poslovima, preko omladinske i studentske zadruge i lica angažovanih po drugim osnovima kod korisnika javnih sredstava, može biti veća od 10% ukupnog broja zaposlenih uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva (član 27e stav 37.). Članom 105. navedenog zakona, propisano je da ako su odredbe drugih zakona, odnosno propisa u suprotnosti sa tim zakonom, primenjuju se odredbe tog zakona.

Nižestepeni sudovi su odlučujući o zahtevu tužioca primenili odredbe Zakona o radu, ali nisu imali u vidu da se u odnosu na tuženog, kao korisnika javnih sredstava, primenjuje i Zakon o budžetskom sistemu. Odredbe Zakona o budžetskom sistemu kojima je propisana zabrana zasnivanja radnog odnosa sa novim licem radi popunjavanja slobodnih, odnosno upraženjenih radnih mesta, su lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu, kojima se propisuju uslovi za preobražaj radnog odnosa sa određenog na neodređeno vreme, kako je to propisano članom 105. Zakona o budžetskom sistemu.

Imajući u vidu napred navedeno, odnosno da nižestepeni sudovi nisu vodili računa o citiranim odredbama Zakona o budžetskom sistemu i njegovom odnosu sa Zakonom o radu u pogledu prerastanja radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme, to su nižestepene odluke preinačene i tužbeni zahtev tužioca odbijen kao neosnovan.

Imajući u vidu navedeno, Vrhovni sud je na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučio kao u stavu jedan izreke.

Tuženi je uspeo u postupku po reviziji, te je tužilac obavezan da mu naknadi parnične troškove u iznosu od 215.250,00 dinara, primenom člana 153, 154, 163. i 165. stav 2. ZPP. Tuženom su dosuđeni opredeljeni potrebni troškovi koji obuhvataju: sastav odgovora na tužbu i dva obrazložena podneska po 16.500,00 dinara, zastupanja na tri održana ročišta po 18.000,00 dinara, zastupanja na tri neodržana ročišta po 9.750,00 dinara, sastav žalbe 33.000,00 dinara, sve prema Tarifi o nagradama i naknadama za rad advokata („Službeni glasnik RS“, broj 121/12...37/21), kao i za sastav revizije 49.500,00 dinara prema Tarifi o nagradama i naknadama za rad advokata („Službeni glasnik RS“, broj 43/23).

Na osnovu iznetog, primenom člana 165. stav 2. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.

Kako troškovi sastava odgovora na reviziju ne predstavljaju troškove koji su bili potrebni radi vođenja parnice, na osnovu člana 154. stav 1. ZPP je odlučeno kao u stavu trećem izreke.

Predsednik veća – sudija

Jelena Ivanović,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković