Presudom Osnovnog suda u Požegi, Sudska jedinica Arilje P1 79/12 od 10.06.2013. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužioca i obavezana je tužena da mu na ime dela neisplaćene naknade zarade za vreme korišćenja godišnjeg odmora u periodu od 01.02.2009. godine do 31.12.2011. godine isplati iznos od 7.922,74 dinara sa zakonskom zateznom kamatom bliže opisanom u izreci. Stavom drugim izreke, obavezana je tužena da tužiocu na ime dela neisplaćene naknade zarade za vreme korišćenja bolovanja u periodu od 01.02.2009. godine do 31.12.2011. godine isplati ukupan iznos od 7.427,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom bliže opisanom u izreci. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu na ime dela neisplaćene naknade zarade za vreme korišćenja plaćenog odsustva u periodu od 01.02.2009. godine do 31.12.2011. godine isplati iznos od 880,00 dinara i to za mesec februar 2010. godine sa zakonskom zateznom kamatom počev od 31.03.2010. godine do isplate. Stavom četvrtim izreke, obavezana je tužena da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 54.889,16 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 2633/13 od 25.09.2013. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda u stavu prvom i trećem izreke. Stavom drugim izreke, ukinuta je prvostepena presuda u stavu drugom i četvrtom i u ukinutom delu vraćena prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava i predložila da se revizija smatra izuzetno dozvoljenom.

Tužilac je odgovorio na reviziju tužene.

Rešenjem Apelacionog suda u Kragujevcu R1 116/14 od 20.01.2015. godine predloženo je Vrhovnom kasacionom sudu odlučivanje o reviziji tužene u smislu odredbe člana 395. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 125/04, 111/09), koja odredba odgovara sadržini odredbe člana 404. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11) koji se u konkretnom slučaju primenjuje.

Imajući u vidu da se rešenjem apelacionog suda ukazuje na različitu sudsku praksu u istoj pravnoj stvari izraženu u odlukama koje je tužena dostavila uz reviziju, to su i po oceni Vrhovnog kasacionog suda u konkretnom slučaju ispunjeni uslovi za odlučivanje o reviziji tužene kao izuzetno dozvoljenoj, a radi ujednačavanja sudske prakse.

Odlučujući o reviziji tužene na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11) Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka propisana odredbom člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koje revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužiocu koji je zaposlen kod tužene, kao vođa Sektora u Policijskoj stanici u Arilju, je za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva, u periodu opredeljenom tužbenim zahtevom, manje isplaćena naknada zarade u iznosu utvrđenom na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka koji iznos predstavlja vrednost potraživanja u ovoj pravnoj stvari.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su zaključili da tužiocu saglasno članu 32. Zakona o platama državnim službenicima i nameštenicima za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva pripada pravo na naknadu plate obračunate u istom iznosu kao da je radio iz kojih razloga je tužbeni zahtev tužioca usvojen.

Prema nalaženju Vrhovnog kasacionog suda osnovano se revizijom tužene ukazuje da je pobijana odluka doneta uz pogrešnu primenu materijalnog prava.

Odredbom člana 146. stav 1. Zakona o policiji („Službeni glasnik RS“, br.101/05 i 63/09), koji je bio na snazi u periodu za koji tužilac potražuje isplatu razlike naknade zarade, propisano je da policijski službenici i drugi zaposleni u ministarstvu imaju pravo na platu koja se sastoji od osnovice koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatog koeficijenta u odnosu na zvanje, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost posla. Visinu koeficijenta iz stava 1. ovog člana utvrđuje ministar – aktom o platama zaposlenih u ministarstvu, uz saglasnost Vlade (član 146. stav 3. istog zakona). Zbog posebnih uslova rada, opasnosti za život i zdravlje, odgovornosti, težine i prirode posla, rada na dan praznika koji je neradan, noćnog rada, rada u smenama, prekovremenog rada, dežurstava, pripravnosti i drugih vidova neredovnosti u radu, članom 147. stav 1. istog zakona propisano je da se zaposlenima u ministarstvu mogu utvrditi koeficijenti za obračun plate koji su od 30 do 50 % nominalno veći od koeficijenta za druge državne službenike, a u visini mase sredstava potrebnih za isplatu dodatnih koeficijenata iz člana 146. stav 1. ovog zakona.

Na osnovu ovlašćenja iz člana 146. stav 3. Zakona o policiji, ministar je 26.06.2006. godine doneo Pravilnik o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova, kojim je utvrđena visina koeficijenta (iz člana 146. stav 1. i člana 147. stav 1. istog zakona). Međutim, primenom odredbe člana 9. stav 1. ovog Pravilnika zaposlenima u MUP-u pripada i stimulativna naknada u visini od 10 % na platu za vreme provedenog na radu, kao i u toku privremene nesposobnosti prouzrokovane povredom koja je nastupila u vršenju ili povodom vršenja službe. Stavom 2. istog člana pravo zaposlenih na stimulativnu naknadu isključeno je za vreme odsustva sa rada koji nisu obuhvaćeni stavom 1. ovog člana kao i u slučaju isključenja zaposlenog iz službe za vreme dok traje isključenje.

Iz navedenog proizilazi da (u periodu za koji tužilac potražuje isplatu razlike naknade zarade) plata zaposlenih u MUP-u predstavlja iznos dobijen množenjem osnovice – koju utvrđuje Vlada RS sa koeficijentom – osnovnim i dodatnim – koji utvrđuje ministar (član 146. stav 1. i član 147. stav 1. Zakona o policiji) uz uvećanje od 0,4 % za svaku navršenu godinu radnog staža (član 146. stav 2. istog zakona). Ovako dobijen iznos plate zaposlenih kod tužene predstavlja ujedno i naknadu plate na koju zaposleni imaju pravo za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva.

Pravilnik o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova iz 2006. godine pravi razliku između koeficijenta (osnovnog i dodatnog) i stimulativne naknade predviđene članom 9. Pravilnika koji predstavlja poseban vid naknade na koju zaposleni imaju pravo samo za vreme provedeno na radu i vreme privremene sprečenosti za rad prouzrokovane povredom u vršenju ili povodom vršenja službe. U ostalim slučajevima odsustvo sa rada, gde spada i period korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva, zaposlenima pravo na ovu naknadu ne pripada (član 9. stav 2. Pravilnika), što tužbeni zahtev u ovoj pravnoj stvari čini neosnovanim, iako je tužiocu priznato pravo na stimulativnu naknadu u visini od 10 % plate primenom odredbe člana 9. Pravilnika.

Prilikom odlučivanja Vrhovni kasacioni sud je imao u vidu da je odredbom člana 32. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika predviđeno pravo na naknadu za vreme godišnjeg odmora i plaćenog odsustva obračunatu u istom iznosu kao da je zaposleni radio, ali nalazi da u konkretnom slučaju nema mesta primeni navedene odredbe.

Naime, zaposlenima u MUP-u plate su uređene Pravilnikom o platama zaposlenih u Ministarstvima unutrašnjih poslova kojim su utvrđeni osnovni i dodatni koeficijenti, pri čemu su osnovni koeficijenti razvrstani u 33 platna razreda, prema poslovima radnog mesta, dok su dodatni koeficijenti utvrđeni prema statusu policijskih službenika. Zaposlenima je Pravilnikom zbog rada pod posebnim uslovima priznat i dodatak na platu u visini od 0,1 % za svaku punu godinu penzijskog staža (nezavisno od uvećanja 0,4 % priznatog Zakonom o policiji). Za razliku od ovog Pravilnika Zakonom o platama državnih službenika i nameštenika utvrđeno je 13 platnih grupa (pet za položajna i osam za izvršilačka mesta), a u okviru svake platne grupe određeno je osam platnih razreda. Ovaj zakon posebnim odredbama (članom 24. do 31. Zakona) i na drugačiji način u odnosu na Pravilnik tužene reguliše i dodatak na osnovnu platu državnih službenika – za rad noću, za rad na dan praznika koji nije radni dan, za prekovremeni rad, opterećenost na radu i za pripravnost, o čemu se odlučuje posebnim rešenjem.

Imajući u vidu da se zaposlenima kod tužene plata obračunava primenom osnovnog i dodatnog koeficijenta određenih Pravilnikom, koji su utvrđeni na potpuno drugačiji način u odnosu na Zakon o platama državnih službenika i nameštenika, a posebno da je Pravilnik o platama zaposlenih u Minstarstvu unutrašnjih poslova, na osnovu koga zaposleni kod tužene ostvaruju pravo na stimulativnu naknadu, donet u sprovođenju Zakona o policiji („Službeni glasnik RS“ br.101/05 i 63/09 koji je bio na snazi u vreme donošenja Pravilnika), proizilazi da Pravilnik ne predstavlja podzakonski akt u odnosu na Zakon o platama državnih službenika i nameštenika, na koji se tužilac i nižestepeni sudovi pozivaju, zbog čega u konkretnom slučaju nema mesta primeni odredaba Zakona o platama državnih službenika i nameštenika prilikom obračuna naknade plate za vreme odsustva sa rada – godišnjeg odmora i plaćenog odsustva.

Stoga se radi ocene osnovanosti tužbenog zahteva ima primeniti član 9. Pravilnika o platama zaposlenih kod tužene u celosti, što podrazumeva primenu i stava 2. ovog člana, kojim je isključeno pravo zaposlenih na stimulativnu naknadu od 10 % za vreme korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva.

Imajući u vidu da tužilac u konkretnom slučaju potražuje razliku između iznosa koji mu je isplaćen za period korišćenja godišnjeg odmora i plaćenog odsustva i iznosa koji bi mu pripao da je isti obračunat primenom člana 32. Zakona o platama državnih službenika i nameštenika, odnosno naknada u visini zarade koju bi primio da je radio, a što predstavlja obračunatu stimulativnu naknadu od 10 %, to prema nalaženju Vrhovnog kasacionog suda tužilac neosnovano potražuje isplatu predmetne razlike zarade.

Imajući u vidu napred navedeno, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku preinačio nižestepene odluke i u tom delu tužbeni zahtev tužioca odbio kao neosnovan.

                                                                                                             Predsednik veća - sudija

                                                                                                             Biserka Živanović,s.r.