Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1246/21 od 26.03.2021. godine, stavom prvim izreke, potvrđena je prvostepena presuda u stavu drugom izreke, a žalba tužilje u tom delu odbijena, kao neosnovana. Stavom drugim izreke, odbačena je žalba tužilje izjavljena u odnosu na stav prvi izreke prvostepene presude, kao nedozvoljena. Stavom trećim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima parničnog postupka sadržano u stavu trećem izreke prvostepene presude, tako što je odbijen, kao neosnovan zahtev tužilje za naknadu troškova parničnog postupka u iznosu od 105.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude do isplate. Stavom četvrtim izreke, odbijeni su, kao neosnovani zahtevi tužilje i tuženog za naknadu troškova drugostepenog postpuka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja, sa predlogom da se o reviziji odlučuje kao o izuzetno dozvoljenoj na osnovu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Odlučujući o dozvoljenosti revizije u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 18/20), u vezi člana 92. Zakona o uređenju sudova („Službeni glasnik RS“ broj 23/10), Vrhovni sud je ocenio da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tužilje radi ujednačavanja sudske prakse, pa je na osnovu člana 404. stav 2. tog zakona odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku i utvrdio da je revizija tužilje osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju tužilja je u radnom odnosu kod tuženog na neodređeno vreme na poslovima doktor ... od 24.03.2005. godine na osnovu Ugovora o radu broj .., prema kom je predviđeno da se mesečna zarada tužilje utvrđuje na osnovu koeficijenta grupe poslova zaposlenog utvrđene Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama, odnosno na osnovu Uredbe o koeficijentima za obračun plata zaposlenih u javnim službama. Tuženi je 26.07.2013. godine tužilji dostavio ponudu za zaključenje aneksa ugovora o radu u kojoj nisu navedeni razlozi ponude za zaključenje aneksa ugovora o radu. Tužilja je prihvatila ponudu i potpisala Aneks V ugovora o radu od 26.07.2013. godine. Tim aneksom je ugovoreno da se ugovor o radu od 24.03.2005. godine menja u tački 14. tako da se zarada zaposlenog obračunava u skladu sa Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama Vlade RS, množenjem koeficijenata koji za radno mesto doktor ... iznosi 22,55 sa cenom rada, plus uvećanje za minuli rad od 0,4% od osnovice. U članu 2. navedenog aneksa ugovora predviđeno je da će se sredstva za zarade isplaćivati iz sopstvenih sredstava zdravstvene ustanove ostvarenih po osnovu pružanja ... zdravstvene zaštite koja nije obuhvaćena kao prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja, odnosno iz sredstava koje zdravstvena ustanova ostvari pružanjem usluga ... zdravstvene zaštite na tržištu.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su odbili tužbeni zahtev da se utvrdi da je osporeni aneks ništav u celosti. Po nalaženju nižestepenih sudova odredba člana 1. Aneksa V ugovora o radu nije ništava, s obzirom da nije u suprotnosti sa odredbama Zakona o radu i Zakona o platama u državnim organima i javnim službama. Navedena odredba Aneksa V ugovora o radu od 26.07.2013. godine, kojom je određeno da se plata zaposlenog (pogrešno označena kao zarada) obračunava u skladu sa Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama, množenjem koeficijenata, koji za radno mesto doktora ... iznosi 22,55, sa cenom rada i da se uvećava za minuli rad 0,4% od osnovice nije suprotna imperativnim normama Zakona o platama u državnim organima i javnim službama i naznačene Uredbe. Pored toga, okolnost da ponuda za zaključenje aneksa ugovora o radu ne sadrži sve elemente iz člana 172 Zakona o radu naznačeni aneks ne čini ništavim jer je tužilja podnetom tužbom tražila utvrđenje ništavosti, a ne poništaj aneksa. Ponuda za zaključenje aneksa ugovora o radu bi bila od značaja za ocenu zakonitosti osporenog aneksa da je tužilja podnela zahtev za njegov poništaj.

Po oceni Vrhovnog suda stanovište nižestepenih sudova zasnovano je na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“ broj 34/01....55/13), uređen je način utvrđivanja plata, dodataka, naknade i ostalih primanja, između ostalog i za zaposlene u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike Srbije, kao i za zaposlene u javnim službama koji se finansiraju iz doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, a plata se određuje množenjem osnovice sa koeficijentom, sa mogućnošću dodataka na platu. Odredbom člana 8. stav 1. istog zakona propisano je da je Vlada ovlašćena da svojim aktom utvrđuje koeficijente za obračun i isplatu plata, na osnovu kog ovlašćenja je i doneta Uredba o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama, a tačkom 13. ove Uredbe utvrđeni su koeficijenti za zaposlene u zdravstvenim ustanovama, uključujući i specijalističke poslove radnih mesta u ... zaštiti.

Imajući u vidu navedene zakonske odredbe, način sticanja sredstava za rad ... službe u okviru doma zdravlja, ne može biti relevantan kao kriterijum za uređivanje pitanja načina sticanja i raspodele plata zaposlenima, imajući u vidu da Zakon o platama u državnim organima javnim službama i Uredba koja je doneta na osnovu tog zakona propisuju da zaposleni u zdravstvenim ustanovama, što uključuje i zaposlene u ... zdravstvenoj zaštiti, za svoj rad primaju plate, a ne zarade, pa se plate kao naknade za rad zaposlenih ne mogu isplaćivati prema procentima ostvarenih rezultata rada, već isključivo u skladu sa navedenim imperativnim propisima.

Kod izloženog, u konkretnom slučaju nije bilo osnova da se tužilji osporenim Aneksom ugovora o radu od 26.07.2013. godine kao zdravstvenom radniku koji pruža ... zdravstvenu zaštitu koja ne obuhvata zdravstvene usluge iz obaveznog osiguranja, u jednom istom pravnom licu vrši različito utvrđivanje naknade za rad, pri čemu ponuda za izmenu ugovorenih uslova rada nije sadržala razloge za ponuđeni aneks ugovora u smislu člana 172. stav 1. Zakona o radu, što isti čini nezakonitim. Stoga je, suprotno nalaženju nižestepenih sudova osporeni Aneks V ugovora o radu ništav u celosti i protivan prinudnim propisima, te nije bilo mesta donošenju odluke kojom se utvrđuje ništavost samo određenog člana aneksa ugovora o radu.

Na osnovu člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.

Tužilja je uspela u postupku po reviziji pa joj na osnovu članova 153. stav 1, 154. i 163. stav 2. u vezi člana 165. stav 2. Zakona o parničnom postupku pripadaju troškovi celog postupka prema ostvarenom uspehu u sporu. Visina je odmerena na ime traženih troškova za sastav tužbe i pet podnesaka od strane advokata u iznosu od po 16.500,00 dinara, za zastupanje od strane advokata na četiri održana ročišta u iznosu od po 18.000,00 dinara i četiri neodržana ročišta u iznosu od po 9.750,00 dinara, sastav žalbe i revizije od strane advokata u iznosu od po 33.000,00 dinara prema Advokatskoj tarifi važećoj u vreme preduzimanja parničnih radnji.

Na osnovu člana 165. stav 2. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu trećem izreke.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić