Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Ljubice Milutinović, predsednika veća, Jasminke Stanojević, Biljane Dragojević, Slađane Nakić Momirović i Marine Govedarica, članova veća, u parnici tužioca R.A. iz P., čiji je punomoćnik S.G., advokat iz Č., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Policijska uprava u Z., koju zastupa Državno pravobranilaštvo RS, radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2900/14 od 15.12.2014. godine, u sednici održanoj 03.12.2015. godine, doneo je

R E Š E NJ E

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2900/14 od 15.12.2014. godine, kao izuzetno dozvoljenoj, primenom člana 404. ZPP.

UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2900/14 od 15.12.2014. godine i presuda Osnovnog suda u Zrenjaninu P1 392/13 od 11.09.2014. godine, u delu kojim je odbijen tužbeni zahtev za isplatu naknade plate za noćni rad i uplatu odgovarajućih doprinosa i predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje u tom delu.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Zrenjaninu P1 392/13 od 11.09.2014. godine, tužbeni zahtev je delimično usvojen i stavom prvim izreke tužena obavezana da tužiocu isplati razliku u naknadi plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora u pojedinačnim mesečnim iznosima sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti do isplate, kako je to označeno u ovom stavu izreke, kao i da na ime razlike između isplaćene i pripadajuće naknade plate za vreme bolovanja u periodu od septembra 2010. godine zaključno sa januarom 2011. godine isplati pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti pa do isplate, kako je to bliže označeno u ovom stavu izreke, ukupno 2.673,22 dinara, kao i iznosa od 327,01 dinar sa kamatom na ime razlike između isplaćene i pripadajuće naknade plate za vreme plaćenog odsustva za decembar 2010. godine, kao i da Fondu PIO - Filijala Z. uplati pripadajuće doprinose za tužioca i to za penzijsko i invalidsko osiguranje. Drugim stavom izreke, odbijen je kao neosnovan deo zahteva tužioca kojim je tražio da sud obaveže Republika Srbija tuženu da mu isplati na ime naknade za noćni rad u periodu od septembra 2011. godine zaključno sa decembrom mesecom iste godine, pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti do isplate, kako je to naznačeno u ovom stavu izreke, kao i da uplati na ime tužioca odgovarajuće doprinose na navedene iznose naknade, kao i doprinose na dosuđene iznose razlike naknade plate po osnovu korišćenja plaćenog odsustva, godišnjeg odmora i bolovanja nadležnom fondu zdravstvenog osiguranja. Trećim stavom izreke odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove spora.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2900/14 od 13.12.2014. godine, žalba tužene je delimično usvojena i navedena prvostepena presuda u delu kojim je usvojen tužbeni zahtev za isplatu razlike između isplaćene i pripadajuće naknade plate za vreme bolovanja, kao i za uplatu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje za sporni period, preinačena tako što je tužbeni zahtev u tom delu odbijen. Žalba tužioca je delimično usvojena i navedena presuda u delu kojim je odbijen tužbeni zahtev za uplatu doprinosa za zdravstveno osiguranje na iznose razlike naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora i za vreme plaćenog odsustva, preinačena, tako što je tužbeni zahtev u tom delu usvojen. Žalbe tužene i tužioca u preostalom delu su odbijene i prvostepena presuda potvrđena u preostalom usvajajućem i odbijajućem delu, a zahtev stranaka za naknadu troškova žalbenog postupka je odbijen.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu u delu kojim je odbijen tužbeni zahtev za isplatu razlike u plati za noćni rad tužilac je izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, predlažući da se o reviziji odlučuje kao o izuzetno dozvoljenoj zbog razmatranja pravnog pitanja od opšteg interesa, u interesu ravnopravnosti građana, ujednačavanja sudske prakse i potrebe novog tumačenja prava, primenom člana 404. ZPP.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su u konkretnom slučaju ispunjeni uslovi za odlučivanje o reviziji tužioca, primenom člana 404. ZPP, imajući u vidu da je tužilac uz reviziju dostavio više odluka apelacionih sudova iz kojih proizilazi da su osnovani navodi o različitom postupanju (odlučivanju) apelacionih sudova u istoj pravnoj stvari, što ukazuje na potrebu odlučivanja o reviziji, kao izuzetno dozvoljenoj, radi ujednačavanja sudske prakse, zbog čega je i odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku i našao da je revizija osnovana.

Prema do sada utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u spornom periodu 2010-2011 godine obavljao poslove saobraćajnog policajca, prema rešenju tužene od 22.11.2005. godine, prema kome se vrši isplata plate tužiocu na osnovu Pravilnika o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova od 26.06.2006. godine, sa ukupnim koeficijentom od 17,78. Tužilac ima status ovlašćenog službenog lica. Poređenjem koeficijenta tužioca sa koeficijentom M.P., zaposlene kod tužene na daktilografskim i administrativno-tehničkim poslovima, bez statusa, kojoj je određen ukupan koeficijent 12,84, utvrđeno je da je prema članu 3 Pravilnika – osnovni koeficijent, tužilac razvrstan u 20. platni razred sa koeficijentom 9,96, a uporedna radnica u 31 platni razred sa koeficijentom 6,68; prema članu 4. Pravilnika – dodatni koeficijent (prema stručnoj spremi i radnom statusu – mestu) tužiocu je određen koeficijent 6,52, a uporednoj radnici 4,61, iako oboje imaju četvrti stepen stručne spreme, a prema članu 7. navedenog Pravilnika – dodatni koeficijent za zvanje odnosno čin, tužiocu je određen koeficijent 1,30, a uporednoj radnici u zvanju referenta 1,55, tako da je ukupno posmatrano koeficijent tužioca za 38,47% veći od koeficijenta državnog službenika P.M.. Međutim, poređenjem koeficijenta tužioca sa koeficijentom D.J., zaposlenog kod tužene, policajca sa zvanjem višeg policajca počev od 01.06.2009. godine, koji takođe ima status ovlašćenog službenog lica, ali nema neredovnosti u radu, utvrđeno je da je D.J. prema članu 3. Pravilnika – osnovni koeficijent takođe razvrstan u 20. platni razred sa koeficijentom 9,96, da mu je prema članu 4 Pravilnika – dodatni koeficijent određen na 6,52, a jedina razlika u odnosu na tužioca je u koeficijentu prema članu 7 Pravilnika – dodatni koeficijent za zvanje odnosno čin, kojim je tužiocu, određen koeficijent od 1,30, a D.J. u zvanju višeg policajca, koeficijent 2,04. Na ovaj način utvrđeno je da je koeficijent tužioca u odnosu na koeficijent ovog uporednog radnika manji za 4,16%, koja je nastala zbog razlike u zvanju – činu. Ocenom nalaza sudskog veštaka, sudovi su utvrdili broj časova noćnog rada, te utvrđeno i da mu je obračun isplata plata vršen za 174 časa mesečno, da je ukupno imao 176 časova noćnog rada, te je neisplaćeno uvećanje po tom osnovu obračunato na osnovu člana 108. Zakona o radu u visini od najmanje od 26% od osnovice iznosio ukupno za ovaj period 7.983,94 dinara. Upoređivanjem ukupnog koeficijenta za obračun plate tužioca od 17,78 i koeficijenta za obračun plate zaposlene P.M. od 12,84, sudovi su utvrdili da je koeficijent tužioca za 38,47% veći od koeficijenta ovog državnog službenika, iz kojih razloga su i odbili tužbeni zahtev tužioca u ovom delu, kao neosnovan.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da se revizijom osnovano ukazuje da je prilikom odlučivanja o tužbenom zahtevu za isplatu neisplaćenog dela plate po osnovu noćnog rada, pogrešno primenjeno materijalno pravo, zbog čega je i činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Zakonom o policiji (''Službeni glsnik RS'', br. 101/05 i 63/09, koji je bio na snazi u spornom utuženom periodu), određeno je da se osnovna plata zaposlenih kod tužene, sastoji od osnovice koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenta u odnosu na zvanje, radna mesta, odnosno poslove na kojima se staž osiguranja računa sa uvećanim trajanjem, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost poslova (član 146. stav 2. zakona). Dodatni koeficijent utvrđen u skladu sa članom 146. stav 2. ovog zakona, primenom na osnovicu uvećava platu za 30 do 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika (član 147. stav 1), a uz saglasnost Vlade, za pojedine kategorije zaposlenih mogu se utvrditi dodatni koeficijenti koji omogućavaju uvećanje i za više od 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika (član 147. stav 2. istog zakona). Pravilnikom o platama zaposlenih u MUP-u od 26.06.2006. godine, određeni su dodatni koeficijenti zaposlenih.

Pravilna primena navedenih zakonskih odredaba podrazumeva da policajci i ovlašćena službena lica zaposlena kod tužene, počev od stupanja na snagu Pravilnika o platama od 26.06.2006.godine do 08.12.2011. godine, kada su stupile na snagu izmene Zakona o policiji (''Službeni glasnik RS'', 92/11), nemaju pravo na uvećanje plate po osnovu neredovnosti u slučaju da je njihova plata već uvećana 30 do 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika. Međutim, da li je plata policajca koji ima status ovlašćenog službenog lica uvećane za navedeni procenat, predstavlja faktičko pitanje, koje je potrebno utvrditi u svakom konketnom slučaju i to poređenjem sa platom policijskog službenika istog stepena školske spreme koji takođe ima status ovlašćenog službenog lica, ali koji nema neredovnost u radu. Pri tom, sama sadržina odredbe člana 147. zakona, ukazuje da prilikom utvrđivanja da li je tužiocu već uvećana plata po ovom osnovu, uporedni radnik ne može biti državni službenik kome je u startu utvrđen niži koeficijent, već po osnovu radnog statusa – radnog mesta i po osnovu razvrstavanja u znatno niži platni razred, kako je to u konkretnom slučaju.

Imajući ovo u vidu, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je pobijanom odlukom pogrešno primenjeno materijalno pravo, kada je okolnost – da li je tužiocu već priznato i utvrđeno pravo na uvećanu zaradu po osnovu noćnog rada, utvrđena stavljanjem u srazmeru koeficijenta tužioca sa koeficijentom referenta, kome je po osnovu platnog razreda i radnog mesta već određen znatno niži koeficijent za obračun plate.

Na ovaj način, pobijanom odlukom je o osnovanosti ovog dela tužbenog zahteva odlučeno uz pogrešnu primenu materijalnog prava, zbog čega je činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno, pa je Vrhovni kasacioni sud primenom člana 416. stav 2. ZPP odlučio kao u stavu drugom izreke.

U ponovnom postupku prvostepeni sud će utvrditi činjenično stanje u skladu sa primedbama iz ovog rešenja i uz pravilnu primenu materijalnog prava doneti novu i zakonitu odluku o ovom delu tužbenog zahteva.

Predsednik veća – sudija

Ljubica Milutinović, s.r.