Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2853/21 od 28.11.2021. godine, stavom prvim izreke, potvrđena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3053/20 od 24.03.2021. godine u delovima stava prvog i drugog izreke kojim je obavezana tužena da tužiocu na ime naknade materijalne štete zbog manje isplaćenih neto plate za period od 01.09.2015. godine zaključno sa 31.05.2018. godine isplati ukupan iznos od 384.054,40 dinara i to iznose bliže označene u tom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom od dana dospelosti svakog pojedinačnog iznosa pa do konačne isplate, kao i da na ove iznose u korist tužioca obračuna doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje za period od 01.09.2015. godine zaključno sa 28.02.2018. godine (izuzev decembra 2016. godine, januar i mart 2017. godine) i iste uplati Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje Filijala za Grad Beograd prema stopi važećoj na dan uplate, kao i u stavu trećem izreke, a žalba tužene i tužioca se u tom delu odbijaju kao neosnovane. Stavom drugim izreke, preinačena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3053/20 od 24.03.2021. godine u ostalim delovima stava prvog i drugog izreke, kojima je obavezana tužena da tužiocu na ime naknade materijalne štete zbog manje isplaćene neto plate za period od 01.09.2015. godine zaključno sa 31.05.2018. godine preko iznosa označenih u stavu prvom izreke te presude isplati ukupan iznos od 1.918.095,00 dinara, u pojedinačnim izinosima od dana dospelosti svakog pojedinačnog iznosa i sa zakonskom zateznom kamatom od dospelosti pa do isplate, kao i da na ove iznose u korist tuženog obračuna doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje za naznačeni period i iste uplati Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje, Filijala za Grad Beograd prema stopi važećoj na dan uplate i tužbeni zahtev tužioca u tom delu se odbija kao neosnovan. Stavom trećim izreke, potvrđeno je rešenje o troškovima parničnog postupka sadržano u stavu četvrtom izreke prvostepene presude, a žalba tužene u tom delu odbija kao neosnovana, dok je u ostalom delu stava četvrtog izreke presude Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3053/20 od 24.03.2021. godine rešenje o troškovima parničnog postupka preinačen i zahtev tužioca za iznos preko 205.924,00 dinara do iznosa od 300.474,00 dinara na ime troškova parničnog postupka i naplata iznosa od 500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti do isplate, odbija se kao neosnovan. Stavom četvrtim izreke, obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove drugostepenog postupka od 33.000,00 dinara u roku od 15 dana. Stavom petim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka, kao neosnovan.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, stranke su izjavile blagovremenu reviziju na osnovu odredbe člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, pobijajući drugostepenu preudu u potvrđujućem i preinačujućem delu, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogršeno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom odredbe člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 10/23) i utvrdio da je revizija tužioca delimično osnovana, a delimično nedozvoljena, dok je revizija tužene nedozvoljena.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a navodima revizije tužioca neosnovano se ukazuje na bitnu povredu odredaba postupka iz člana 374. Zakona o parničnom postupku u vezi člana 8. istog Zakona učinjen u postupku pred drugostepenim sudom imajući u vidu da je drugostepena presuda doneta u sednici veća na osnovu činjeničnog stanja utvrđenog u postupku pred prvostepenim sudom.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u utuženom periodu bio u radnom odnosu na neodređeno vreme kod tužene u Odeljenju za ..., Uprave za ... na osnovu rešenja od 01.12.2019. godine premešten je na radno mesto poslovi ... u Službi za borbu protiv organizovanog kriminala u skladu sa Uredbom o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa za suzbijanje organizovanog kriminala. Prilikom prelaska u SBPOK zarada tužiocu iznosila je 45.669,53 dinara a dvostruko uvećanje iznosilo bi 91.339,06 dinara. Veštačenjem od strane sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke utvrđena je razlika između plate koja je u utuženom periodu isplaćena tužiocu i pripadajuće plate prema Uredbi o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnih za suzbijanje organizovanog kriminala („Slubženi glasnik RS“ br. 14/2003 ... 114/2014) prema Uredbi u iznosu od 2.302.150,09 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužbeni zahtev tužioca usvojio tako što je tuženu obavezao da mu isplati razliku do dvostrukog iznosa plate, bez minulog rada, na osnovu odredbe člana 2. Zakona o platama državnih službenika i nameštetnika („Službeni glasnik RS“, br. 62/2006 ... 99/2010), člana 146. stav 1. i 2. Zakona o policiji („Službeni glasnik RS“ br. 101/2005, 63/2009), člana 10. i 18. stav 1. Zakona o organizaciji nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala („Slubženi glasnik RS“ br. 42/02 ... 61/05) i člana 2. Uredbe o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadeležnih za suzbijanje organizovanog kriminala („Službeni glasnik RS“ br. 14/2003 ... 114/2014). Po mišljenju prvostepenog suda, tuženi tužiocu u utuženom periodu nije isplatio platu u dvostrukom iznosu, što predstavlja nepravilan rad organa tužene pa je ona odgovorna i dužna da tužilji naknadi štetu na osnovu odredbe člana 172. Zakona o obligacionim odnosima. Za iznos od 232.598,95 dinara zahtev je odbio jer prema nalazu veštaka taj iznos tužiocu ne bi pripao, a tužilac nije imao primedbi na nalaz veštaka.

Drugostepeni sud je delimično preinačio prvostepenu presudu tako što je odbio tužbeni zahtev tužioca za naknadu materijalne štete za iznos od 1.918.095,62 dinara, sa pripadajućom kamatom, jer je zaključio, suprotno zaključku prvostepenog suda, da tužiocu ne pripada dosuđena razlika do dvostrukog iznosa plate koju je ostvario na poslovima na opisanom radnom mestu već mu pripada eventualna razlika plate na bazi dvostruke plate iz meseca koji prethodi mesecu prelaska u službu – decembra 2019. godine. Potvrdio je prvostepenu presudu za iznos od 384.054,47 dinara i za odbijajući deo zahteva dok je u preostalom delu prvostepenu presudu preinačio i zahtev odbio kao neosnovan.

Po oceni Vrhovnog suda, osnovano se revizijom tužilac ukazuje da je preinačenjem prvostepene presude drugostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo.

Odredbom člana 104. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ br. 24/2005 ... 32/2013), propisano je da zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu.

Na osnovu odredbe člana 18. stav 1. Zakona o organizaciji nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala („Službeni glasnik RS“ br. 42/02 ... 61/05), lica koja obavljaju poslove i zadatke u posebnim organizacionim jedinicama iz ovog zakona imaju pravo na platu koja ne može biti veća od dvostrukog iznosa plate koju bi ostvarili na poslovima sa koji su stupili na rad u te organizacione jedinice dok je stavom drugim istog člana zakona propisano da plate uređuje Vlada Republike Srbije.

Odredbom člana 2. Uredbe o platama lica koja obavljaju poslove u posebnim organizacionim jedinicama državnih organa nadležnim za suzbijanje organizovanog kriminala („Službeni glasnik RS“ br. 14/03 ... 114/2014), propisano je da plata starešine službe i zamenika starešina službe i ovlašćenog službenog lica u službi, rukovodioca i zamenika rukovodioca posebne pritvorske jedinice i zaposlenog na poslovima obezbeđenja u posebnoj pritvorskoj jedinici, se obračunava i isplaćuje u dvostrukom iznosu plate koju su ostvarili na poslovima sa kojih su stupili na rad u organizacionoj jedinici iz člana 1. ove uredbe. Na osnovu odredbe člana 3. stav 5. iste uredbe, propisano je da prilikom obračunavanja dvostrukog iznosa plate u smislu stava 1. – 4. tog člana Uredbe, ne uzimaju se u obzir dodaci na platu utvrđeni zakonom.

Zaposleni koji su pre stupanja na rad u službu za borbu protiv organizovanog kriminala bili radno angažovani u ministarstvu unutrašnjih poslova, što je ovde slučaj, imaju pravo na dvostruki iznos plate koju bi ostvarili na poslovima i zadacima u tom ministarstvu, uz organičenje iz odredbe člana 18. stav 1. Zakona o organizaciji i nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala. To znači da se dvostruki iznos plate, u smislu navedene zakonske odredbe, obračunava sa svim uvećanjima plate koju bi to lice ostvarilo na ranijem radnom mestu, odnosno da svako uvećanje osnovne mesečne plate na ranijem radnom mestu posledično dovodi do uvećanja dvostrukog iznosa njegove osnovne plate u ovim organizacionim jedinicama. Zbog toga, nije pravilno stanovište drugostepenog suda da osnov za obračun razlike plate u spornom periodu predstavlja dvostruka plata koju bi tužilac ostvario u mesecu koji prethodi mesecu prelaska u službu, odnosno u decembru 2019. godine, bez obračunatog uvećanja koje bi ostvario na tom radnom mestu. Naime, drugostepeni sud pogrešno smatra da merilo za obračun dvostrukog iznosa osnovne plate u čitavom spornom periodu predstavlja samo onaj iznos koji je tužiocu isplaćen u mesecu koji je prethodio njenom raspoređivanju na radno mesto u Službu za borbu protiv organizovanog krimilana, ne uzimajući u obzir promene u visini osnovne plate do kojih je došlo u spornom periodu obračuna, a kako je to utvrdio veštačenjem prvostepeni sud. U tom smislu, u skladu sa privilnim zaključkom prvostepenog suda, tužiocu pripada pravo na naknadu štete zbog neosnovano umanjene zarade u utuženom periodu, prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom i doprinosima za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje, pa je Vrhovni sud preinačio drugostepenu presudu, u pobijanom, preinačujućem delu, odbio žalbu tužene i u tom delu potvrdio prvostepenu presudu.

Preinačenjem odluke drugostepenog suda i odbijanjem žalbe tuženog, potvrđena je i prvostepena presuda u delu odluke o troškovima prvostepenog postupka, koji su tužiocu pravilno priznati primenom odredbe člana 153. stav 1., 154. i 163. stav 1. – 4. Zakona o parničnom postupku, a pravilno je odbijen zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u stavu prvom izreke doneo primenom odredbe člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Vrhovni sud je ispitao dozvoljenost revizije tužioca i tužene izjavljenih protiv potvrđujućeg dela drugostepene presude, primenom odredbe člana 410. stav 2. tačka 5. Zakona o parničnom postupku i utvrdio da su revizije, u tom delu, nedozvoljene.

Odredbom člana 441. Zakona o parničnom postupku propisano je da je revizija dozvoljena u parnicama u sporovima o zasnivanju, postojanju i prestanku radnog odnosa. U svim drugim slučajevima, u parnicama iz radnog odnosa, o dozvoljenosti revizije odlučuje se na osnovu odredbe člana 403. stav 3. istog zakona, u zavisnosti od vrednosti predmeta spora pobijanog dela.

Odredbom člana 403. stav 3. Zakona o parničnom postupku, propisano je da revizija nije dozvoljena u imovinsko-pravnim sporovima ako vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe.

Tužbu radi naknade štete tužilac je podneo 27.07.2018. godine a vrednost predmeta spora je 2.534.740,04 dinara.

Imajući u vidu da je ovo imovinskopravni spor u kome vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe, sledi da revizija tužene protiv potvrđujućeg dela pravnosnažne presude donete u drugom stepenu nije dozvoljena na osnovu odredbe člana 403. stav 3. Zakona o parničnom postupku, dok tužilac nema pravni interes za izjavljivanje revizije protiv dela presude kojom je uspeo u sporu.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u stavu drugom izreke doneo primenom odredbe člana 413. Zakona o parničnom postupku.

Odluku sadržanu u stavu trećem izreke Vrhovni sud je doneo primenom odredbe člana 165. stav 2. u vezi člana 153. stav 1. i 154. Zakona o parničnom postupku. Tužiocu su priznati troškovi i to: 33.000,00 dinara na ime angažovanja punomoćnika, advokata, za sastav revizije, prema važećoj Advokatskoj tarifi, na ime sudske takse za reviziju 122.948,00 dinara, na ime takse za odluku po reviziji 184.422,00 dinara, prema važećoj TT, a što sve ukupno čini iznos od 217.422,00 dinara.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković