Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 2617/22 od 06.09.2022. godine, koja je ispravljena rešenjem tog suda Gž1 2617/22 od 26.12.2023. godine, stavom prvim zreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Pančevu P1 291/20 od 02.06.2022. godine, u stavu prvom i trećem izreke i odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se obaveže tuženi da joj po osnovu neisplaćenih troškova za ishranu u toku rada – toplog obroka i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, za period od jula 2017. godine zaključno sa novembrom 2019. godine, isplati pojedinačne novčane iznose sa zakonskom zateznom kamatom (na način bliže opisan u stavu prvom izreke) i da se obaveže tuženi da tužilji naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 197.187,04 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate. Stavom drugim izreke, obavezana je tužilja da tuženom naknadi troškove prvostepenog parničnog postupka u iznosu od 106.560,00 dinara. Stavom trećim izreke, obavezana je tužilja da tuženom naknadi troškove postupka po žalbi u iznosu od 43.134,08 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, pobijajući je zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju, a troškove sastava odgovora je tražio.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2) Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US, 55/14, 87/18, 18/20 i 10/23 – dr. zakon) – u daljem tekstu: ZPP, i utvrdio da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2) ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je zasnovala radni odnos na određeno vreme kod tuženog 05.10.2016. godine, radi obavljanja poslova ... u ambulatni „...“. Zaključila je, zatim, aneks ugovora o radu broj .../... kojim je primljena na određeno vreme od 01.10.2017. do 30.11.2017. godine, a potom i aneks ugovora o radu .../... od 18.10.2018. godine kojim se prima na određeno vreme, počev od 18.07.2017. godine do povratka BB. Zarada tužilje za obavljeni rad i vreme provedeno na radu utvrđena je tako tako što se osnovica za obračun i isplatu koju utvrđuje Vlada RS pomnoži koeficijentom 12,59 i na tako utvrđenu zaradu dodaje 0,4% na bruto zaradu za svaku navršenu godinu radnog staža. Posebni kolektivni ugovor za zdravstvene ustanove čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave iz 2015. godine, 2019. godine i 2020. godine, koji su bili u primeni u utuženom periodu nisu posebno predviđali pravo zaposlenih na naknadu troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora. Visina tužbenog zahteva utvrđena je iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka, u skladu sa kojim je tužilja opredelila tužbeni zahtev, što predstavljaju iznosi predmetnih troškova naknade obračunatih u skladu sa odredbama Opšteg kolektivnog ugovora iz 2008. godine („Službeni glasnik RS“ br. 50/08, 104/08 – aneks I i 8/09-aneks II).

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužilje smatrajući da joj pripada pravo na naknadu troškova ishrane u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora u visini mesečne naknade, shodno parametrima iz Opšteg kolektivnog ugovora, na osnovu člana 118. stav 1. tač. 5) i 6) Zakona o radu.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu tako što je odbio tužbeni zahtev tužilje za isplatu navedenih naknada, zaključujući da je tužilji isplaćena plata prema koeficijentu utvrđenom u skladu sa odredbama Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, a u kojem su sadržane i navedene naknade, te da okolnost da visina troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora nije nominalno iskazana, ne predstavlja razlog zbog kojeg zaposleni može sa uspehom da traži isplatu ovih troškova.

Neosnovano se revizijom ukazuje da se navedeni zaključak drugostepenog suda zasniva na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Članom 2. stav 2. Zakona o radu, propisano je da odredbe ovog zakona primenjuju se i na zaposlene u državnim organima, organima teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i javnim službama, ako zakonom nije drukčije određeno. S obzirom da je tuženi javna služba, to se, po oceni Vrhovnog suda, na zarade i druga primanja zaposlenih kod tuženog primenjuje Zakon o platama u državnim organima i javnim službama (''Službeni glasnik RS'' br. 34/01, sa novelama).

Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“, br. 34/01 ... 195/18 - dr. zakon), članom 1. je, između ostalog, propisano da se ovim zakonom uređuje način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja zaposlenih u javnim službama koji se finansiraju iz budžeta Republike, Autonomne pokrajne i jedinice lokalne samouprave, a članom 4. stav 2. navedenog zakona, da koeficijent za obračun plate sadrži dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora.

Vrhovni sud nalazi da je iznos naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora sadržan u koeficijentu prema kome je tužilji isplaćivana plata, u skladu sa odredbom člana 4. stav 2. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, zbog čega tužilja nema pravo na novčanu naknadu koju potražuje tužbenim zahtevom, obračunatu prema parametrima iz Opšteg kolektivnog ugovora iz 2008. godine, a kako je to pravilno zaključio i drugostepeni sud.

Suprotno navodima revizije, pravilan je zaključak drugostepenog suda da se ne može prihvatiti stav prvostepenog suda o primeni odredbi Zakona o radu, jer se na zaposlene u javnim zdravstvenim službama primenjuje poseban režim radnih odnosa. Naime, nije sporno da se iz koeficijenta osnovne plate za tužilju od 12,59 u isplatnim listama ne vidi struktura, odnosno koji nominalni iznosi predstavljaju navedene naknade, ali sama ta činjenica ne stvara osnov za njihovu isplatu, s obzirom da je pravo zaposlenih na naknadu troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora realizovano kao sastavni deo koeficijenta radnog mesta svakog zaposlenog na osnovu člana 4. stav 2. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, u kom slučaju se ne obračunava i ne isplaćuje kao posebna naknada.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke.

Kako je revizija tužilje odbijena, odbijen je i njen zahtev za naknadu troškova revizijskog postupka, dok troškovi sastava odgovora na reviziju tuženog ne predstavljaju troškove koji su bili potrebni radi vođenja parnice, pa je na osnovu čl. 153. i 154. stav 2. ZPP odlučeno kao u stavu drugom i trećem izreke.

Predsednik veća – sudija,

Jelena Ivanović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić