Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž1 1792/18 od 16.10.2018. godine, preinačena je presuda Osnovnog suda u Kragujevcu P1 581/17 od 30.01.2018. godine, ispravljena rešenjem istog suda pod istim brojem od 12.03.2018. godine, u prvom, drugom, četvrtom, petom, sedmom i osmom izreke, tako što je: odbijen tužbeni zahtev tužioca prema tuženima kojim je tražena solidarna isplata naknade za topli obrok u periodu od 01.03.2014. godine do 01.08.2015. godine u novčanim iznosima navedenim u ovom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom na svaki novčani iznos počev od označenog datuma do isplate (tačka 1); odbijen tužbeni zahtev tužioca prema tuženom Akcionarskom društvu „VV“ za isplatu neisplaćenog toplog obroka u periodu od 01.08.2015. godine do 26.12.2016. godine u novčanim iznosima navedenim u ovom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom na svaki novčani iznos počev od označenog datuma pa do isplate (tačka 2); odbijen tužbeni zahtev tužioca prema tuženima za solidranu isplatu naknade regresa za korišćenje godišnjeg odmora u novčanim iznosima navedenim u ovom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom na svaki novčani iznos počev od označenog datuma do isplate (tačka 3); odbijen tužbeni zahtev tužioca prema tuženom Akcionarskom društvu „VV“ za isplatu naknade regresa za korišćenje godišnjeg odmora u iznosima navedenim u ovom stavu izreke sa zakonskom zateznom kamatom na svaki novčani iznos počev od označenog datuma do isplate (tačka 4) i odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove parničnog postupka (tačka 5).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi su podneli odgovore na reviziju.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku (ZPP), Vrhovni kasacioni sud je našao da je tužiočeva revizija osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu kod tuženog Akcionarskog društva „BB“ do 01.09.2015. godine, kada ga je preuzelo tuženo Akcionarsko društvo „VV“ kao poslodavac sledbenik. Ugovorom o radu i aneksom tog ugovora predviđeno je pravo tužioca i na naknadu troškova i drugih primanja u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom. Aneksom kolektivnog ugovora poslodavca prethodnika („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 4/06) između ostalog je ugovoreno da zaposleni ima pravo na troškove za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora, kao i da je mesečna vrednost troškova za ishranu i 1/12 naknade regresa svedena na jedan radni čas, uračunata u vrednost jedno radnog časa. Kolektivnim ugovorom za tuženo Akcionarsko društvo „BB“ („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 4/15) takođe je predviđeno da je u vrednost jednog radnog časa uključena vrednost naknade za ishranu u toku rada i 1/12 regresa svedena na jedan radni čas (član 57. stav 2). Poslodavac nije doneo posebnu odluku o visini troškova za ishranu u toku rada i regresa, niti je ove naknade posebno obračunavao i iskazivao u obračunskim listama za isplatu zarade tužiocu. Visina ovih troškova, s`obzirom da aneks kolektivnog ugovora iz 2006. godine i kolektivni ugovor iz 2015. godine ne sadrže konkretnu regulativu za utvrđenje vrednosti ovih zarada, utvrđena je na osnovu parametara iz ranije važećeg kolektivnog ugovora za JŽTP „Beograd“ („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 37/95).

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da su tuženi, na osnovu člana 505. stav 1. tačka 2. Zakona o privrednim društvima, kao solidarni dužnici u obavezi da isplate sporna novčana potraživanja naknade troškova ishrane i regresa, zaključno sa julom 2015. godine, a da od tada tu obavezu ima tuženog Akcionasko društvo „VV“. Po shvatanju tog suda, važećim opštim aktima nije izvršena konkretizacija prava tužioca na ovu vrstu naknade, jer njihova visina nije utvrđena u nominalnom iznosu, a tuženi nisu dokazali da su tužiocu obezbedili ishranu na drugi način.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev. Po stanovištu tog suda, odredbom člana 118. stav 1. tačke 5. i 6. Zakona o radu predviđeno je pravo zaposlenih na naknadu troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora, u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu. Opštim aktima tužiočevog poslodavca - aneksom kolektivnog ugovora iz 2006. godine i kolektivnim ugovorom iz 2015. godine ugovoreno je da je naknada troškova za ishranu i regres uključena u vrednost jednog radnog časa, odnosno osnovnu zaradu zapolenog. U takvoj situaciji, po shvatanju drugostepenog suda, tužilac ne može osnovano potraživati isplatu ovih naknada jer su mu one plaćene kroz osnovnu zaradu.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da u ovom sporu drugostepeni sud nije pravilno primenio materijalno pravo.

Odredbom člana 118. stav 1. tačke 5. i 6. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 24/05 ... 32/13) bilo je propisano da zaposleni, u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu, ima pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora. Članom 52. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 75/14), izmenjen je navedeni član tako što je predviđeno da pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu pripada zaposlenom ako poslodavac to pravo nije obezbedio na drugi način, kao i da visina tih troškova mora biti izražena u novcu.

Po shvatanju Vrhovnog kasacionog suda, konkretizacija ovih prava tužioca nije izvršena. Naime, iz ovakvog utvrđenja vrednosti radnog časa ne može se utvrditi koji iznos predstavlja naknadu troškova ishrane i regresa, jer ona nije određena u nominalnom iznosu, niti je iskazana u obračunskim listama za isplatu zarade tužiocu. Pritom, visina naknade za ishranu u toku rada i naknade za regres za korišćenje godišnjeg odmora mora biti određena u istom iznosu za sve zaposlene, bez obzira na njihovu stručnu spremu, radno mesto i koeficijent za obračun i isplatu zarade. Ukoliko bi se prihvatilo stanovište da je vrednost ovih troškova uračunata u vrednost radnog časa, bez određivanja njihove visine u nominalnom iznosu, visina naknade za ishranu i regres ne bi bila ista za sve zaposlene, već bi bila u direktnoj srazmeri sa koeficijentom radnog mesta, što se ne može prihvatiti i nije pravilno.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Tužiocu su, na osnovu člana 153. stav 1. i člana 165. stav 2. ZPP, dosuđeni troškovi postupka po reviziji u ukupnom iznosu od 102.237000 dinara. U ovaj iz nos uračunati su troškovi za sastav revizije u iznosu od 12.000,00 dinara i sudsku taksu za reviziju u iznosu od 36.095,00 dinara i odluku po reviziji u iznosu od 54.142,00 dinara, određenih primenom Advokatske i Taksene tarifi prema vrednosti predmeta spora.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić