- za april 2015. godine iznos od 4.998,12 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.05.2015. godine do isplate,

- za maj 2015. godine iznos od 651,50 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.06.2015. godine do isplate,

- za jun 2015. godine iznos od 3.597,05 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2015. godine do isplate,

- za jul 2015. godine iznos od 6.687,45 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2015. godine do isplate,

- za avgust 2015. godine iznos od 6.840,15 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.09.2015. godine do isplate,

i na ime naknade troškova za regres za korišćenje godišnjeg odmora za isti period sledeće iznose:

- za oktobar 2014. godine iznos od 2.748,44 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2014. godine do isplate,

- za novembar 2014. godine iznos od 2.808,63 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2014. godine do isplate,

- za decembar 2014. godine iznos od 2.762,88 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.01.2015. godine do isplate,

- za januar 2015. godine iznos od 3.123,13 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.02.2015. godine do isplate,

- za februar 2015. godine iznos od 2.455,31 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2015. godine do isplate,

- za mart 2015. godine iznos od 2.671,81 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.04.2015. godine do isplate,

- za april 2015. godine iznos od 2.695,06 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.05.2015. godine do isplate,

- za maj 2015. godine iznos od 2.850,31 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.06.2015. godine do isplate,

- za jun 2015. godine iznos od 2.747,75 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2015. godine do isplate,

- za jul 2015. godine iznos od 2.786,44 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2015. godine do isplate,

- za avgust 2015. godine iznos od 2.850,06 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.09.2015. godine do isplate,

i OBAVEZUJE SE tuženi AD za upravljanje javnom železničkom infrastrukturom „Infrastruktura železnice Srbije“ Beograd da isplati tužiocu AA iz ... na ime naknade troškova za ishranu u toku rada za period od septembra 2015. godine zaključno sa decembrom 2016. godine sledeće iznose:

- za septembar 2015. godine iznos od 3.955,84 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.10.2015. godine do isplate,

- za oktobar 2015. godine iznos od 2.994,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2015. godine do isplate,

- za novembar 2015. godine iznos od 6.303,43 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2015. godine do isplate,

- za decembar 2015. godine iznos od 6.624,90 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.01.2016. godine do isplate,

- za januar 2016. godine iznos od 6.987,25 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.02.2016. godine do isplate,

- za februar 2016. godine iznos od 5.488,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2016. godine do isplate,

- za mart 2016. godine iznos od 6.667,50 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.04.2016. godine do isplate,

- za april 2016. godine iznos od 6.552,86 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.05.2016. godine do isplate,

- za maj 2016. godine iznos od 6.715,77 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.06.2016. godine do isplate,

- za jun 2016. godine iznos od 899,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2016. godine do isplate,

- za jul 2016. godine iznos od 6.967,50 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2016. godine do isplate,

- za avgust 2016. godine iznos od 3.923,75 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.09.2016. godine do isplate,

- za septembar 2016. godine iznos od 3.087,68 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.10.2016. godine do isplate,

- za oktobar 2016. godine iznos od 6.983,70 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2016. godine do isplate,

- za novembar 2016. godine iznos od 4.939,75 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2016. godine do isplate,

- za decembar 2016. godine iznos od 1.872,29 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.01.2017. godine do isplate

i na ime naknade troškova za regres za korišćenje godišnjeg odmora za isti period sledeće iznose:

- za septembar 2015. godine iznos od 2.789,38 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.10.2015. godine do isplate,

- za oktobar 2015. godine iznos od 2.745,31 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2015. godine do isplate,

- za novembar 2015. godine iznos od 2.757,75 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2015. godine do isplate,

- za decembar 2015. godine iznos od 2.760,38 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.01.2016. godine do isplate,

- za januar 2016. godine iznos od 3.217,81 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.02.2016. godine do isplate,

- za februar 2016. godine iznos od 2.527,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2016. godine do isplate,

- za mart 2016. godine iznos od 2.778,13 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.04.2016. godine do isplate,

- za april 2016. godine iznos od 2.866,88 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.05.2016. godine do isplate,

- za maj 2016. godine iznos od 3.078,06 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.06.2016. godine do isplate,

- za jun 2016. godine iznos od 2.746,94 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2016. godine do isplate,

- za jul 2016. godine iznos od 2.903,13 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2016. godine do isplate,

- za avgust 2016. godine iznos od 2.892,50 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.09.2016. godine do isplate,

- za septembar 2016. godine iznos od 2.830,38 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.10.2016. godine do isplate,

- za oktobar 2016. godine iznos od 2.909,88 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2016. godine do isplate,

- za novembar 2016. godine iznos od 2.830,06 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2016. godine do isplate,

- za decembar 2016. godine iznos od 2.860,44 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.01.2017. godine do isplate, sve u roku od 15 dana od prijema prepisa presude.

U preostalom delu revizija tužioca se ODBIJA kao neosnovana.

OBAVEZUJU SE tuženi da naknade tužiocu troškove parničnog postupka u ukupnom iznosu od 237.407,00 dinara, i to svaki u iznosu od po 118.703,50 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude od isplate, u roku od 15 dana od prijema prepisa ove presude.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 3517/17 od 29.09.2020. godine, stavovima prvim i trećim izreke odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obavežu tuženi da mu solidarno isplate za period od oktobra 2014. godine zaključno sa avgustom 2015. godine na ime naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora pojedinačne mesečne novčane iznose sa zakonskom zateznom kamatom, čija su visina i datumi dospeća bliže određeni ovim stavovima izreke. Stavovima drugim i četvrtim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tuženi AD za upravljanje javnom železničkom infrastrukturom „Infrastruktura železnice Srbije“ Beograd da mu za period od septembra 2015. godine zaključno sa decembrom 2016. godine isplati na ime naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora pojedinačne mesečne novčane iznose sa zakonskom zateznom kamatom, čija su visina i datumi dospeća bliže određeni ovim stavovima izreke. Stavovima petim, šestim, sedmim i osmim izreke, odbijeni su kao neosnovani alternativno postavljeni tužbeni zahtevi kojim je tužilac tražio da se obavežu tuženi da mu za period od oktobra 2014. godine zaključno sa avgustom 2015. godine solidarno isplate na ime naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora pojedinačne mesečne novčane iznose sa zakonskom zateznom kamatom, kao i da se obaveže samo tuženi AD za upravljanje javnom železničkom infrastrukturom „Infrastruktura železnice Srbije“ Beograd da mu za period od septembra 2015. godine zaključno sa decembrom 2016. godine isplati po istim osnovima pojedinačne mesečne novčane iznose sa zakonskom zateznom kamatom, čija su visina i datumi dospeća bliže određeni ovim stavovima izreke.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1155/21 od 18.03.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena prvostepena presuda. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o reviziji odluči na osnovu člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Pravnosnažnom presudom odlučeno je o zahtevu tužioca za isplatu naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora. Imajući u vidu različitu praksu Apelacionog suda u Beogradu o ovom pravnom pitanju u odnosu na ostale apelacione sudove, kao i u odnosu na pravno shvatanje Vrhovnog kasacionog suda i Vrhovnog suda koje je izraženo u predmetima sa identičnim pravnim i činjeničnim stanjem, proizlazi da u konkretnom slučaju postoji potreba odlučivanja o posebnoj reviziji tužioca radi ujednačavanja sudske prakse, čime su ispunjeni uslovi iz člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11... 18/20), na osnovu čega je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. ZPP i našao da je revizija delimično osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je bio u radnom odnosu kod tuženog „Železnice Srbije“ AD Beograd do avgusta 2015. godine, kada je preuzet kod tuženog „Infrastruktura železnice Srbije“ AD Beograd po osnovu zaključenog aneksa ugovora o radu od 28.08.2015. godine. Tužilac je sada zaposlen kod drugotuženog na radnom mestu ... u Sektoru za ... odeljak za ... u oblasti saobraćajnih poslova sa koeficijentom posla 3,00. Kolektivnim ugovorom tuženog „Železnice Srbije“ AD Beograd iz marta 2015. godine predviđeno je da su naknade troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora sadržane u vrednosti radnog časa za obračun i isplatu zarade. U obračunskim listama tužiočeve zarade nisu posebno iskazivani iznosi ovih naknada, niti su u kolektivnom ugovoru utvrđeni parametri na osnovu kojih je moguće ove naknade izdvojiti iz iznosa zarade po osnovu obavljenog rada i vremena provednog na radu. Visina potraživanja je utvrđena prihvatanjem prve varijente nalaza i mišljenja veštaka ekonomsko- finansijske struke, koja je data u skladu sa Opštim kolektivnim ugovorom.

Tuženi „Infrastruktura železnice Srbije“ AD Beograd osnovan je Odlukom Vlade Republike Srbije od 02.07.2015. godine kao društvo sticalac dela imovine tuženog „Železnice Srbije“ AD Beograd utvrđenog deobnim bilansom kao sastavnim delom plana statusne promene tog privrednog društva, izdvajanje uz osnivanje novih akcionarskih društava. Planom statusne promene tuženog „Železnice Srbije“ AD predviđeno je da će se opis preuzetih obaveza privrednih društava nastalih statusnom promenom urediti posebnim ugovorom. Svi učesnici statusne promene potpisali su Protokol o usvajanju Informacije o sprovedenom postupku statusne promene tuženog „Železnice Srbije“ AD od 24.06.2016. godine i otvaranju početnih stanja u poslovnim knjigama novoformiranih preduzeća. Tim protokolom je prihvaćena naznačena informacija kojom je određeno da se obaveze rezervisane za sudske sporove u toku i obaveze po osnovu zarada i naknada zarada prenose u početni bilans tuženog „Železnice Srbije“ AD posle izdvajanja.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravnosnažno odbili tužbeni zahtev nalazeći da su tužiocu tražene naknade za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora isplaćene tako što su mu uračunate prilikom obračuna zarade i utvrđene kroz vrednost radnog časa, kao i da ni u posebnim ni u opštim aktima ne postoji osnov za ostvarivanje prava tužioca za naknadu traženih troškova za utuženi period jer nema odgovarajućeg opšteg akta na osnovu kog bi to pravo mogao ostvariti, zbog čega tužilac ne može sa uspehom potraživati novčanu isplatu po ovim osnovima.

Po stanovištu Vrhovnog suda, osnovano se revizijom ukazuje da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo kada su odbili tužbeni zahtev u odnosu na tuženog „Železnice Srbije“ AD Beograd za period od oktobra 2014. godine do avgusta 2015. godine i tuženog „Infrastruktura železnice Srbije“ AD Beograd za period od septembra 2015. godine do decembra 2016. godine.

Zakonom o radu predviđeno je pravo zaposlenog na naknadu troškova u vezi sa radom. Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 61/05) koje se primenjuju od 01.01.2006. godine, pored ostalog, predviđeno je i pravo zaposlenog na naknadu troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora (član 118. tačke 5. i 6). Poslodavcima je nakon početka primene noveliranog Zakona o radu ostavljena mogućnost da svojim aktom utvrde visinu tih naknada. Pritom, njihova visina mora biti određena linearno za sve zaposlene, odnosno ti troškovi moraju biti isplaćeni svim zaposlenima u istom iznosu bez obzira na njihovu stručnu spremu, zvanje i radno mesto.

Kolektivnim ugovorom društva prenosioca od 24.03.2015. godine, koji je nastavilo da primenjuje i društvo sticalac, predviđeno je da je u vrednost jednog radnog časa za obračun i isplatu zarade uključena mesečna vrednost za ishranu u toku rada i vrednost 1/12 regresa za korišćenje godišnjeg odmora svedena na jedan radni čas. Iz ovakvog određenja vrednosti radnog časa ne može se utvrditi koji iznos predstavlja naknadu troškova ishrane i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, jer isti nisu iskazani u nominalnim iznosima. Tuženi nisu dostavili odluku o visini ovih naknada, niti je obavljenim veštačenjem mogla biti utvrđena njihova visina, odnosno vrednost sa kojim su uključene u vrednost jednog radnog časa. To, međutim, ne isključuje pravo tužioca na isplatu ovih naknada i ne može se prihvatiti stav da su zaposlenima, pa i tužiocu, ovi troškovi isplaćeni kroz visinu cene rada, s obzirom da tuženi sporne naknade nisu nominalno iskazali u platnoj listi tužioca, kako je to propisano Zakonom o radu.

Shodno navedenom, proizilazi da su tuženi u pogledu isplate navedenih naknada zakonske odredbe primenjivali na štetu tužioca. Pošto kolektivni ugovor koji se primenjivao u spornom periodu ne sadrži konkretnu regulativu koja utvrđuje visinu traženih naknada, tužilac može potraživati njihovu isplatu u iznosima utvrđenim prema parametrima iz ranijeg kolektivnog ugovora. U ovom slučaju tužilac je to i učinio tako što je tužbeni zahtev postavio u visini iznosa naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora utvrđenih nalazom i mišljenjem veštaka a primenom parametara iz Opšteg kolektivnog ugovora.

Međutim, nisu osnovani navodi revizije o postojanju solidarne obaveze tuženog društva sticaoca - „Infrastruktura železnice Srbije“ AD Beograd u odnosu na novčano potraživanje nastalo pre njegovog osnivanja.

Naime, tuženo društvo sticalac osnovano je Odlukom Vlade Republike Srbije od 02.07.2015. godine („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 60/15) u postupku sprovođenja statusne promene tuženog „Železnice Srbije“ AD Beograd. Reč je o statusnoj promeni iz člana 489. stav 1. tačka 1. i stav 2. Zakona o privrednim društvima (izdvajanje uz osnivanje) u kojoj se jedno društvo (društvo prenosilac) deli tako što prenosi deo svoje imovine i obaveza na jedno ili više novoosnovanih društava (društvo sticaoci), a po sprovedneoj statusnoj promeni samo nastavlja da postoji. U slučaju takve statusne promene za prenos obaveza na društvo sticaoca relevantan je isključivo ugovor o statusnoj promeni, odnosno plan podele. Na društvo sticaoca prelaze samo one obaveze društva prenosioca koje su određene navedenim aktima. Pored toga, odredbom člana 505. stav 1. tačka 2. Zakona o privrednim društvima propisano je da društvo sticalac solidarno odgovara sa društvom prenosiocem za obaveze koje su po navedenim statusnim dokumentima ostale na strani društva prenosioca ali samo do iznosa razlike vrednosti imovine društva prenosioca koja mu je preneta i obaveza društva prenosioca koje je preuzeo, osim ako je sa određenim poveriocima drugačije ugovoreno.

U konkretnom slučaju, označena statusna promena društva prenosioca sprovedena je po postupku propisanom Zakonom o privrednim društvima. Rešenjem Vlade Republike Srbije od 02.07.2015. godine data je saglasnost tom privrednom društvu od 11.05.2015. godine kojom je odobren nacrt plana podele koji je 31.03.2015. godine usvojio odbor direktora tog privrednog društva (objavljen na internet stranici Agencije za privredne registre, u skladu sa članom 495. stav 1. Zakona o privrednim društvima). Planom podele, kao sastavnim delom Odluke o statusnoj promeni od 11.05.2015. godine, označene su nominalne vrednosti imovine i obaveza koje se statusnom promenom prenose na društva sticaoce i to su jednake vrednosti. Plan ne sadrži opis preuzetih obaveza ni način na koji će se njihov prenos i realizacija izvršiti, već samo konstataciju da se na tuženo društvo sticaoca prenose obaveze koje se odnose na imovinu i obavljanje delatnosti železničkog prevoza putnika, bez jasnog određenja da li u te obaveze spadaju i novčana potraživanja zaposlenih koje je taj tuženi preuzeo od društva prenosioca. U planu je predviđeno da će o tome biti zaključen poseban ugovor, ali ne i forma u kojoj će se takav ugovor zaključiti.

Između društva prenosioca i svih društava sticalaca (pa i tuženog „Infrastruktura Železnice Srbije“ AD) zaključen je 24.06.2016. godine protokol kojim su njegovi potpisnici prihvatili informaciju o sprovedenom postupku statusne promene društva prenosioca i otvaranju početnih stanja u poslovnim knjigama novoformiranih društava. Označenim protokolom su u bilans tuženog društva prenosioca, pored ostalog, preneta „rezervisanja“ za sudske sporove, odnosno sporove koji su u toku. Navedeni protokol, po oceni Vrhovnog suda, ima značaj ugovora predviđenog u odeljku V plana podele tuženog društva prenosioca, tako da je sporno novčano potraživanje nastalo pre njegove statusne promene ostalo obaveza tog tuženog, a ne postoji solidarna obaveza tuženog društva sticaoca u smislu člana 505. stav 1. tačka 2. Zakona o privrednim društvima jer nema razlike u vrednosti imovine koja mu je preneta i obaveza koje je preuzeo.

Okolnost da je tuženo društvo sticalac preuzelo tužioca kao zaposlenog i sa njim zaključilo aneks ugovora o radu ne znači da je na taj način preuzelo i sve obaveze tužiočevog ranijeg poslodavca – društva prenosioca po osnovu radnog odnosa nastalog pre statusne promene. Zaključenje aneksa ugovora o radu predstavlja realizaciju zakonske obaveze da se tužilac zadrži u radnom osnosu, u skladu sa članovima 147-151 Zakona o radu. Međutim, tim zakonskim odredbama nije izričito propisano da se na taj način preuzimaju i obaveze poslodavca prethodnika prema zaposlenom iz njihovog radnog odnosa.

Shodno svemu navedenom, Vrhovni sud je primenom odredbe člana 416. stav 1. ZPP odlučio kao u stavu prvom izreke, dok je primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u stavu drugom izreke.

Tužilac je uspeo u postupku po reviziji, pa mu na osnovu članova 153. stav 1, 154. i 163. stav 2. ZPP pripadaju potrebni troškovi celog postupka (prvostepenog, drugostepenog i revizijskog) prema ostvarenom uspehu u sporu. Visina je odmerena na ime traženih i opredeljenih troškova sa traženim uvećanjem od 20% na ime PDV-a i to: za sastav tužbe i tri obrazložena podneska od strane advokata po 7.200,00 dinara, zastupanja na dva održana ročišta po 9.000,00 dinara i na osam odloženih ročišta po 5.400,00 dinara, za sastava žalbe 14.400,00 dinara i revizije 21.600,00 dinara, sve prema Tarifi o nagradama i naknadama troškova za rad advokata važećoj u vreme preduzetih radnji; za troškove veštačenja 10.000,00 dinara, kao i na ime sudskih taksi: za tužbu 6.535,00 dinara i za prvostepenu odluku 10.000,00 dinara (koliko je tužilac platio), za žalbu i drugostepenu odluku po 14.145,00 dinara, za reviziju 28.291,00 dinara i revizijsku odluku 42.436,00 dinara, odmereno prema tarifnom broju 1. i 2. taksene tarife Zakona o sudskim taksama („Službeni glasnik RS“ broj 28/94...95/18). Tuženi nisu solidarni dužnici i zato su, saglasno članu 160. stav 1. ZPP, dužni da tužiocu nadoknade ove troškove na jednake delove budući da ne postoji znatna razlika u pogledu njihovog udela u predmetu spora.

Na osnovu člana 165. stav 2. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu trećem izreke.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić