Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je izjavila blagovremenu reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...18/20), u vezi odredbe člana 92. Zakona o uređenju sudova (''Službeni glasnik RS'', br. 10/23), i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Tužilja u reviziji ukazuje na bitnu povredu iz odredbe člana 374. stav 2. tačka 12. Zakona o parničnom postupku, međutim, ta bitna povreda nije razlog zbog kog revizija može da se izjavi na osnovu odredbe člana 407. stav 1. tačka 2. istog Zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u periodu od 10.10.2016. godine do 31.01.2020. godine, bila radno angažovana kod tuženog po osnovu više sukcesivno zaključenih ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova. Počev od 19.09.2019. godine tužilja je zaključila ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova na period od 01.10.2019. godine do 31.01.2020. godine, a potom više nije bila radno angažovana od strane tuženog. Tužilja se izjasnila da je od početka radnog angažovanja u oktobru 2016. godine, kod tuženog obavljala istovrsne poslove.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su tužbeni zahtev tužilje odbili, nalazeći da ona, zaključenjem ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova, nije zasnovala radni odnos kod tuženog, s obzirom da se takvo radno angažovanje ne smatra radnim odnosom, pri čemu je tuženi javno preduzeće osnovano od strane Republike Srbije, pa je korisnik budžetskih sredstava, što proizlazi iz odredbe člana 2. Zakona o budžetskom sistemu (''Službeni glasnik RS'', br. 54/2009 ... 118/21). Na osnovu odredbe člana 27.e) stav 34. Zakona o budžetskom sistemu, korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2020. godine, što znači da je, u spornom periodu, postojala zabrana zasnivanja novih radnih odnosa sa novim licima, bez određene saglasnosti komisije (član 35. Zakona o budžetskom sistemu).

Po oceni Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 197. Zakona o radu (''Službeni glasnik RS'', br. 24/05 ... 95/2018), propisano je da poslodavac može za obavljanje poslova koji su po svojoj prirodi takvi da ne traju duže od 120 radnih dana u kalendarskoj godini da zaključi ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova sa nezaposlenim licem, zaposlenim koji radi nepuno radno vreme, do punog radnog vremena i korisnikom starosne penzije (stav 1.). Ugovor iz stava 1.ovog člana Zakona, zaključuje se u pisanom obliku (stav 2.). Na osnovu odredbe člana 37. istog Zakona, ugovor o radu može da se zaključi na određeno vreme, za zasnivanje radnog odnosa čije je trajanje unapred određeno objektivnim razlozima koji su opravdani rokom ili izvršenjem određenog posla ili nastupanjem određenog događaja, za vreme trajanja tih potreba (stav 1.). Poslodavac može da zaključi jedan ili više ugovora o radu iz stava 1. tog člana Zakona, na osnovu kog se radni odnos sa istim zaposlenim zasniva za period za koji, sa prekidima ili bez prekida, ne može biti duži od 24 meseca (stav 2.). Ako je ugovor o radu na određeno vreme zaključen suprotno odredbama ovog Zakona ili ako zaposleni ostane da radi kod poslodavca najmanje pet radnih dana po isteku vremena za koji je ugovor zaključen, smatra se da je radni odnos zasnovan na neodređeno vreme (stav 6.).

Tuženi je javno preduzeće koje je na osnovu odredbe člana 2. stav 1.tačka 5. Zakona o budžetskom sistemu, korisnik javnih sredstava, pa se u odnosu na njega primenjuju odredbe tog Zakona. Zakonom o izmenama i dopunama tog Zakona (''Službeni glasnik RS'', br. 108/2013 od 06.12.2013. godine), u članu 27.e) dodati su novi stavovi 34. i 35., kojima je propisano da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine, a izuzetno od tog stava Zakona, radni odnos sa novim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva. Navedena odredba člana 27.e), stav 34. Zakona o budžetskom sistemu, novelirana je kasnijim izmenama i dopunama (''Službeni glasnik RS'', br. 142/2014 ... 149/2020), tako da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2016. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 103/2015), zatim do 31.12.2017. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 99/16), do 31.12.2018. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 113/17), do 31.12.2019. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 95/18 ... 31/19), odnosno do 31.12.2020. godine (''Službeni glasnik RS'', br. 72/2019 ... 149/2020), na osnovu odredbe člana 105. Zakona o budžetskom sistemu, propisano je da ako su odredbe drugih zakona, odnosno propisa u suprotnosti sa tim Zakonom, primenjuju se odredbe ovog Zakona.

U konkretnom slučaju, tužilja je kod tuženog bila radno angažovana u periodu od oktobra 2016. godine do 31.01.2020. godine, po osnovu više sukcesivno zaključenih ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova, a to je rad van radnog odnosa, te kako je tuženi javno preduzeće osnovano od strane Republike Srbije i korisnik budžetskih sredstava, sledi da je pravilan zaključak nižestepenih sudova da nema uslova za preobražaj radnog odnosa tužilje u radni odnos na neodređeno vreme. Odredbe Zakona o budžetskom sistemu kojima je propisana zabrana zasnivanja radnog odnosa sa novim licem radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta, osim u izuzetnim slučajevima uz saglasnost nadležnog organa Vlade, su lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu, koje propisuju uslove za preobražaj radnog odnosa na određeno vreme u radni odnos na neodređeno vreme, u smislu odredbe člana 105. tog Zakona, što znači da su nižestepeni sudovi pravilno odlučili odbijanjem tužbenog zahteva tužilje, pa ona neosnovano u reviziji ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je odluku kao u izreci doneo primenom odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković