Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Snežane Andrejević, predsednika veća, Biserke Živanović i Božidara Vujičića, članova veća, u parnici iz radnog odnosa tužioca D.K. iz Beograda, čiji je punomoćnik D.B., advokat iz B., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Sekretarijat u Beogradu, Odeljenje unutrašnjih poslova Novi Beograd, čiji je zakonski zastupnik Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu, radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3941/14 od 07.04.2015. godine, u sednici veća održanoj 07.04.2016. godine, doneo je

R E Š E NJ E

PRIHVATA SE predlog Apelacionog suda u Beogradu R4 103/15 od 05.02.2016. godine za odlučivanje o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3941/14 od 07.04.2015. godine, kao izuzetno dozvoljenoj na osnovu člana 395. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 125/04, 111/09) u delu kojim je potvrđena prvostepena presuda.

UKIDAJU SE presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 999/11 od 11.07.2011. godine u delu kojim je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužioca za isplatu naknade za noćni rad, prekovremeni rad i rad u vreme državnih i verskih praznika za period počev od jula 2006. godine, do zaključno sa junom 2007. godine, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom i za naknadu parničnih troškova i presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3941/14 od 07.04.2015. godine, ispravljena rešenjem od 15.07.2015. godine, u delu kojim je potvrđeni navedeni deo prvostepene presude i predmet se VRAĆA prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 999/11 od 11.07.2011. godine odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se obaveže tužena da mu na ime naknade za noćni rad, prekovremeni rad i rad u vreme državnih i verskih praznika za period od 01.12.2003. godine do 01.07.2007. godine isplati pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom bliže navedene u izreci presude.

Apelacioni sud u Beogradu je presudom Gž1 3941/14 od 07.04.2015. godine, ispravljenom rešenjem od 15.07.2015. godine, stavom prvim izreke, preinačio prvostepenu presudu u delu izreke, pa je obavezana tužena da tužiocu na ime naknade za noćni rad, prekovremeni rad i rad u vreme državnih i verskih praznika za period od 01.12.2003. godine do 30.06.2006. godine isplati pojedinačne mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom bliže navedene u tom stavu izreke. Stavom drugim izreke je potvrdio prvostepenu presudu u ostalom delu izreke i žalbu tužioca u tom delu odbio kao neosnovanu. Stavom trećim izreke je odbacio zahtev tužioca da se obaveže tužena da mu plati troškove prvostepenog parničnog postupka i zakonsku zateznu kamatu na te troškove, kao nedozvoljen, a stavom četvrtim izreke je obavezana tužena da tužiocu naknadi troškove postupka po žalbi u iznosu od 36.000,00 dinara.

Tužilac je protiv odbijajućeg dela i odluke o troškovima postupka izjavio blagovremenu reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, a radi ujednačavanja sudske prakse.

Rešenjem R4 103/15 od 05.02.2016. godine Apelacioni sud u Beogradu je dopustio reviziju tužioca u odnosu na stav prvi i drugi izreke drugostepene presude u smislu odredbe člana 395. ZPP.

Vrhovni kasacioni sud je, bez obzira što vrednost predmeta spora u konkretnoj pravnoj stvari ne bi dozvoljavala izjavljivanje revizije po članu 394. ZPP, prihvatio predlog Apelacionog suda u Beogradu, u delu kojim je pravnosnažno odbijen tužbeni zahtev za isplatu neisplaćene naknade za noćni rad, prekovremeni rad i rad u vreme državnih i verskih praznika za period počev od jula 2006. godine do zaključno sa junom 2007. godine, da je u konkrednom slučaju revizija tužioca izuzetno dozvoljena radi potrebe ujednačavanja sudske prakse na osnovu lana 395. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 125/04, 111/09), zbog različitog odlučivanja apelacionih sudova o pravu policajaca i ovlašćenih službenih lica na uvećanje plate zbog rada u vreme državnih i verskih praznika, rada noću i prekovremenog rada.

S obzirom na navedeno, Vrhovni kasacioni sud je ispitao nižestepenu presudu u navedenom delu u smislu člana 399. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 125/04, 111/09), koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11), u vezi člana 23. stav 3. Zakona o izmenama i dopunama ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 55/14) i utvrdio da je revizija tužioca osnovana.

U ostupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je, kao radnik tužene, rešenjem od 21.10.2005. godine raspoređen sa datumom 01.11.2005. godine na radno mesto policajca u Policijskoj stanici (prva kategorija) u Odeljenju unutrašnjih poslova Novi Beograd, Sekretarijat u Beogradu i da je stekao zvanje mlađeg vodnika. Prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka, plata tužioca je veća od plate uporednog radnika V.J., koja je raspoređena na radno mesto pisarnice i arhive u OUP Rakovica, a veća je iz razloga što je koeficijent u vrednovanju plate tužioca veći od koeficijenta uporednog radnika (dodatni koeficijent tužioca 7,34, a dodatni koeficijent ovog uporednog radnika je 4,61).

Polazeći od ovako utvrđenog činjeninog stanja, nižestepeni sud je mišljenja da tužilac neosnovano potražuje naknadu za prekovremeni i noćni rad i rad u vreme državnih i verskih praznika u naznačenom periodu, s obzirom da se u ovom periodu primenjuju odredbe Zakona o policiji i Pravilnik o platama radnika MUP-a od 26.06.2006. godine, u kom periodu je tužiocu uvećanje zbog naznačenih neredovnosti isplaćeno kroz uvećani koeficijent. Navedeno potvrđuje uporedna analiza između dodatnog koeficijenta tužioca i uporednog radnika.

Vrhovni kasacioni sud je mišljenja da se revizijom osnovano ukazuje da je prilikom odlučivanja o tužbenom zahtevu za naknadu za prekovremeni i noćni rad i rad u vreme državnih i verskih praznika koji su neradni dani, pogrešno primenjeno materijalno pravo u navedenom delu, zbog čega je i činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Odredbom člana 146. stav 1. Zakona o policiji („Službeni glasnk RS“ broj 101/05), koji je bio na snazi u periodu za koji tužioci potražuju razliku zarade, propisano je da policijski službenici i drugi zaposleni u Ministarstvu imaju pravo na platu koja se sastoji od osnovice koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenata u odnosu na zvanje, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost posla. Visinu koeficijenta, iz stava 1. ovog člana, utvrđuje ministar, aktom o platama zaposlenih u Ministarstvu, uz saglasnost Vlade (član 146. stav 3. istog Zakona). Zbog posebnih uslova rada, opasnosti za život i zdravlje, odgovornosti, težine i prirode posla, rada na dan praznika koji je neradan, noćnog rada, rada u smenama, prekovremenog rada, dežurstva pripravnosti i drugih vidova neredovnosti u radu, članom 147. stav 1. istog Zakona je propisano da se zaposlenima u Ministarstvu mogu utvrditi koeficijenti za obračun plate koji su od 30-50% nominalno veći od koeficijenata za druge državne službenike, a u visini mase sredstava potrebnih za isplatu dodatnih koeficijenata iz člana 146. stav 1. ovog Zakona. Odredbom člana 147. stav 2. istog Zakona, propisano je da uz saglasnost Vlade, za za pojedine kategorije zaposlenih mogu se utvrditi dodatni koeficijenti koji omogućavaju uvećanje i za više od 50 %. Pravilnikom o platama zaposlenih u MUP od 26.06.2006. godine, određeni su dodatni koeficijenti zaposlenih.

Pravilna primena navedenih zakonskih odredaba podrazumeva da policajci i ovlašćena službena lica, zaposlena kod tužene, počev od stupanja na snagu Pravilnika o platama od 26.06.2006. godine do 08.12.2011. godine, kada su stupile na snagu izmene Zakona o policiji („Službeni glasnik RS“, br.92/11), nemaju pravo na uvećanje plate po osnovu neredovnosti u slučaju da je njihova plata već uvećana 30 % do 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika. Međutim, sama sadržina odredbe člana 147. Zakona o policiji ukazuje da se uvećanje ceni u odnosu na plate drugih državnih službenika, iz čega proizlazi da prilikom utvrđivanja da li je tužiocima već uvećana plata po ovom osnovu, uporedni radnik može biti policajac koji ima status ovlašćenog službenog lica i obavlja poslove radnog mesta za koje je predviđena ista školska sprema, a nema izrazite neredovnosti u radu. Stoga, uporedni radnik po ovom osnovu ne može biti nameštenik, odnosno vozač, daktilograf, higijeničar, već policajac kao ovlašćeno službeno lice sa istim stepenom stručne spreme kao tužioci, ali koji nema neredovnosti u radu.

Imajući navedeno u vidu, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je pobijanom odlukom pogrešno primenjeno materijalno pravo kada je okolnost da li je tužiocu već priznato i utvrđeno pravo na uvećanu zaradu po osnovu prekovremenog i noćnog rada, kao i za rad u dane državnih i verskih praznika, utvrđena stavljanjem u srazmeru koeficijenta tužioca sa koeficijentom referenta kome je po osnovu platnog razreda i radnog mesta već određen znatno niži koeficijent za obračun plate.

Na ovaj način, pobijanom odlukom je o osnovanosti tužbenog zahteva tužioca u ovom delu odlučeno uz pogrešnu primenu materijalnog prava, zbog čega je činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno, pa je Vrhovni kasacioni sud primenom člana 407. stav 2. ZPP odlučio kao u stavu drugom izreke.

U ponovnom postupku, prvostepeni sud će utvrditi činjenično stanje u skladu sa primedbama iz ovog rešenja i uz pravilnu primenu materijalnog prava doneti novu i zakonitu odluku o ovom delu tužbenog zahteva.

Predsednik veća – sudija

Snežana Andrejević,s.r.