U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Božidara Vujičića, predsednika veća, Vesne Subić i Jelice Bojanić Kerkez, članova veća, u pravnoj stvari tužilje AA iz ..., koju zastupa punomoćnik Dragana Romčević, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – Ministarstvo odbrane – Sektor za materijalne resurse, Uprava za opštu logistiku, Direkcija za usluge standarda, VU „Dedinje“, koju zastupa Vojno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu, radi utvrđenja diskriminacije, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3561/20 od 10.12.2020. godine, doneo je dana 15.04.2021. godine

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3561/20 od 10.12.2020. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 2014/17 od 15.05.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijen je, kao neosnovan, tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila da se utvrdi da je povređeno načelo jednakih prava i obaveza čime je izvršena diskriminacija u oblasti rada na taj način što tužilji, kao profesionalnom pripadniku Vojske Srbije nije izvršena isplata jednokratne novčane pomoći na osnovu četiri pojedinačne odluke Ministarstva odbrane RS – Sektora za budžet i finansije, sve bliže navedeno u izreci presude. Stavom drugim izreke, obavezana je tužilja da tuženoj naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 6.000,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3561/20 od 10.12.2020. godine, odbijena je kao neosnovana, žalba tužilje i potvrđena presuda Višeg suda u Beogradu P 2014/17 od 15.05.2020. godine i odbijen je kao neosnovan zahtev tužilje za naknadu troškova postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Ispitujući pobijanu presudu, na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11... 18/20), Vrhovni kasacioni sud je ocenio da revizija tužilje nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka revizijom se određeno ne ukazuje. Prema članu 407. stav 2. ZPP, revizija ne može da se izjavi zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja, osim u slučaju iz člana 403. stav 2. ZPP, što nije slučaj u konkretnoj parnici.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je rešenjem tužene br. ...-... od 24.03.2006. godine raspoređena po potrebi službe na radno mesto: ... – ... . Odeljka, u okviru Pogona za ... na VMA. Vlada Republike Srbije donela je Zaključak br. 121- 376/2013-2 od 24.01.2013. godine kojim je odobrena isplata jednokratne pomoći profesinalnim pripadnicima Vojske Srbije, kao i da će iznose i kriterijume za isplatu jednokratne pomoći posebnom odlukom utvrditi ministar odbrane. Na osnovu navedenog zaključka ministar odbrane je doneo odluke tokom 2013. godine, kojima je odobrena isplata jednokratne pomoći i to: profesionalnim pripadnicima Vojske Srbije, koji su bili u radnom odnosu na neodređeno ili određeno vreme na dan 15.01.2013. godine i koji su ostvarili pravo na platu (sa dodacima) za decembar 2012. godine, odnosno naknadu plate zbog porodiljskog odsustva, nege deteta i posebne nege deteta, naknadu zbog privremene sprečenosti za rad (bolovanje duže od 30 dana) i licu koje radi skraćeno radno vreme. Jednokratna novčana pomoć je, na osnovu navedenih odluke ministra odbrane iz 2013. godine isplaćena profesionalnim vojnim licima u službi Vojske Srbije, kao i drugim profesionalnim pripadnicima Vojske Srbije i zaposlenim civilima u TRZMH „Đorđe Dimitrijević Đura“ Kragujevac i VZ „Moma Stanojlović“. Tužilji, kao i drugim zaposlenima u VU „Dedinje“ nije isplaćena jednokratna novčana pomoć na osnovu navedenih odluka ministra odbrane iz 2013. godine.

Imajući u vidu ovako utvrđeno činjenično stanje, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su odbili zahtev tužilje.

Tužilja u ovoj parnici traži da se utvrdi, da je kao civilno lice, na službi kod tužene diskriminisana u odnosu na ostale pripadnike Vojske Srbije na taj način što njoj nije isplaćena novčana pomoć kao ostalima, iako je Zakon o Vojsci izjednačio civilna lica sa profesionalnim pripadnicima Vojske Srbije u pravima i obavezama, a diskriminacija je izvršena aktima odnosno odlukom ministarstva odbrane Republike Srbije – Sektor za budžet i finansije koji su navedeni u izreci prvostepene presude. U odnosu na tako postavljen tužbeni zahtev, nižestepeni sudovi smatraju da nema diskriminacije, s obzirom da tužilja nije u istom položaju kao lice kojima je pomenuta pomoć isplaćena, jer nije okončan postupak transformacije vojnih ustanova koji obavljaju proizvodnu uslužnu delatnost, a u skladu sa odredbama zakona o Vojsci Republike Srbije.

Odredbom člana 2. stav 1. tačka 1. Zakona o zabrani diskriminacije („Službeni glasnik RS“ br. 22/09) definisan je pojam diskriminacije odnosno diskriminatorskog postupanja. Oblici diskriminacije su neposredna i posredna diskriminacija, kao i povreda načela jednakih prava i obaveza, pozivanje na odgovornost, udruživanje radi vršenja diskriminacije, govor mržnje i uznemiravajuće i ponižavajuće postupanje u smislu člana 5. istog Zakona. Odredbom člana 6. Zakona o zabrani diskriminacije propisano je da neposredna diskriminacija postoji ako se lice ili grupa lica, zbog njegovog odnosno njihovog ličnog svojstva u istoj ili sličnoj situaciji, bilo kojim aktom, radnjom ili propuštanjem, stavljaju ili su stavljeni u nepovoljniji položaj ili bi mogli biti stavljeni u nepovoljniji položaj, a članom 7. istog zakona propisano je da posebna diskriminacija postoji ako se lice ili grupa lica, zbog njegovog odnosno njihovog ličnog svojstva, stavlja u nepovoljniji položaj aktom, radnjom ili propuštanjem koje je prividno zasnovano na načelu jednakosti i zabrane diskriminacije, osim ako je to opravdano zakonitim ciljem, a sredstva za postizanje tog cilja su primerana i nužna. Odredbom člana 16. stav 1. istog Zakona, pored ostalog, propisano je da je zabranjena diskriminacija u oblasti rada, odnosno narušavanje uživanja pod jednakim uslovima svih prava u oblasti rada.

U konkretnom slučaju, tužilja tvrdi da je diskriminisana aktom Ministarstva odbrane Republike Srbije, odnosno odlukama koje su navedene u izreci prvostepene presude. Međutim, navedene odluke su donete u postupku sprovođenja Odluke o iznosu i kriterijumima za isplatu jednokratne pomoći profesionalnim pripadnicima Vojske Srbije, koje je donelo Ministarstvo odbrane, Sektor za budžet i finansije, a ta odluka je doneta na osnovu Zaključka Vlade Republike Srbije 24.01.2013. godine. Naime, u Zaključku Vlade se navodi da se odobrava isplata jednokratne pomoći profesionalnim pripadnicima Vojske Srbije, a da iznosi i kriterijumi za isplatu jednokratne pomoći posebnom odlukom utvrđuje ministar odbrane. S obzirom da tužilja svoj tužbeni zahtev zasniva na aktu organa javne vlasti kojim je izvršena diskriminacija, pri čemu je kao takav akt označila odluke iz izreke prvostepene presude, a da su te odluke donete u cilju sprovođenja akata viših organa javne vlasti koji su ranije navedeni, proizlazi da tužilja nije mogla biti diskriminisana navedenim aktom. Pravni položaj tužilje u odnosu na pravo koje je sporno u konkretnom slučaju – novčanu pomoć određeno je aktom Vlade Republike Srbije i nakon toga od strane Ministarstva odbrane, koje je utvrdilo uslove i kriterijume za dodelu te vrste pomoći, tako da se odluke koje su predmet tužbenog zahteva javljaju kao sprovodbeni akti navedenih odluka viših organa javne vlasti. Takav stav je Vrhovni kasacioni sud zauzeo u brojnim odlukama povodom tužbi ratnih vojnih rezervista protiv tužene Republike Srbije radi diskriminacije zbog neplaćanja ratnih dnevnica, kojim je utvrđeno da je diskriminacija izvršena upravo Zaključkom Vlade Republike Srbije iz 2008. godine, a ne kasnijim aktima drugih organa kojima je taj zaključak sproveden.

Na pravilnost pobijane odluke ne utiču navodi revizije kojima se ukazuje da se propisi na koje se pozivaju nižestepeni sudovi i kojima dokazuju da tužilja nije bila u identičnom položaju sa ostalim pripadnicima Vojske Srbije nisu u to vreme bili na pravnoj snazi, odnosno da je sam zahtev o vojsi izjednačio tužilju sa ostalim pripadnicima Vojske Srbije u pogledu prav i obaveza.

Iz navedenih razloga, odlučeno je kao u izreci presude, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Božidar Vujičić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić