U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Lidije Đukić i Božidara Vujičića, članova veća, u pravnoj stvari tužilaca M.N. iz S., E.K. iz S., N.B. iz S. i M.P. iz A., čiji je zajednički punomoćnik B.M., advokat iz A., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, koju zastupa Republičko javno pravobranilaštvo, Odeljenje u Subotici, radi isplate, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2786/14 od 05.11.2014. godine, u sednici održanoj 18.11.2015. godine, doneo je

P R E S U D U

PREINAČUJE SE se presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2786/14 od 05.11.2014. godine, tako što SE ODBIJA žalba tužene, kao neosnovana i potvrđuje presuda Osnovnog suda u Somboru P1 1055/12 od 21.02.2014. godine ispravljena rešenjem istog suda P1 1055/12 od 12.09.2014. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Somboru P1 1055/12 od 21.02.2014. godine ispravljena rešenjem istog suda P1 1055/12 od 12.09.2014 godine, stavom prvim izreke, Osnovni sud u Somboru oglasio se mesno nadležnim za postupanje u ovoj pravnoj stvari. Stavom drugim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužilaca. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužiocu M.N. na ime razlike u zaradi za period od jula 2010. zaključno sa decembrom 2011. godine isplati pojedinačne mesečne iznose sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, sve bliže označeno u izreci. Stavom četvrtim izreke, obavezana je tužena da tužiocu E.K. na ime razlike u zaradi za period od maja meseca 2009. zaključno sa decembrom 2011. godine isplati pojedinačne mesečne iznose sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, sve bliže označeno u izreci. Stavom petim izreke, obavezana je tužena da tužiocu N.B. na ime razlike u zaradi za period od maja 2009. zaključno sa decembrom 2011. godine isplati pojedinačne mesečne iznose sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, sve bliže označeno u izreci. Stavom šestim izreke, obavezana je tužena da tužiocu M.P. na ime razlike u zaradi za period od maja 2009. zaključno sa decembrom 2011. godine isplati pojedinačne mesečne iznose sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, sve bliže označeno u izreci. Stavom sedmim izreke, obavezana je tužena da tužiocima naknadi troškove parničnog postupka od 189.081,00 dinar.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2786/14 od 05.11.2014. godine, stavom prvim izreke preinačena je prvostepena presuda, tako što je odbijen tužbeni zahtev tužilaca da se obaveže tužena da im isplati razliku po osnovu uvećane zarade za rad noću, u dane praznika i prekovremeni rad i to: M.N. za 2010. i 2011. godinu, E.K., N.B. i M.P. za 2009, 2010. i 2011. godinu. Stavom drugim izreke, preinačena je odluka o troškovima postupka sadržana u pobijanoj presudi, tako što je odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tužioci su izjavili reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku, primenom člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 55/14), pa je našao da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su radnici tužene koji su raspoređeni na različita radna mesta. Rešenjima tužene koja su doneta u skladu sa članom 3, 4. i 7. Pravilnika o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova od 26.06.2006. godine, određeni su im ukupni koeficijenti za obračun i isplatu plate. Tužiocu M.N. je za period od 01.07.2010. do 01.07.2011. godine određen ukupni koeficijent od 18,12, kao policajcu raspoređenom na radnom mestu prvog operativca za osmatranje, obaveštavanje, uzbunjivanje i kriptografiju, a od 01.07.2011. godine u visini od 22,38 za isto radno mesto u zvanju višeg policajca. Tužiocu E.K. je za period od 26.06.2009. do 01.07.2011. godine određen ukupni koeficijent od 17,33 kao višem policajcu na radnom mestu vođe vatrogasne spasilačke grupe u Odeljenju za vanredne situacije u Somboru, a od 01.07.2011. godine u visini od 18,12 za radno mesto vođa vatrogasne spasilačke ekipe. Tužiocu N.B. je za period od 01.10.2009. godine određen ukupni koeficijent od 16,95 kao policajcu prve klase raspoređenom na radnom mestu vatrogasac spasilac. Tužiocu M.P.u koji je raspoređen na radno mesto vatrogasac vozač, a od 01.07.2011. godine je raspoređen na poslove vatrogasac spasilac-vozač i određen koeficijent za obračun plate od 16,35. Ocenom nalaza sudskog veštaka nižestepeni sudovi su utvrdili broj časova prekovremenog i noćnog rada, kao i rada u dane državnih i verskih praznika i to za svakog od tužilaca pojedinačno, kao i da im je obračun i isplata plata vršen za 174 časa mesečno. Poređenjem plata tužilaca sa platama policajaca koji imaju status ovlašćenog službenog lica ali nemaju neredovnosti u radu utvrđeno je da ne postoji razlika, odnosno da plate tužilaca nisu veće za 30-50% od plata navedenih uporednih radnika u spornom periodu. Međutim, poređenjem koeficijenta tužilaca sa koeficijentima zaposlenih kod tužene koji nemaju status ovlašćenog službenog lica i to zaposlenom na daktilografskim i administrativno tehničkim poslovima kojima je određen ukupan koeficijent od 12,35, kao i zaposlenom raspoređenom na poslovima održavanja higijene koji imaju ukupan koeficijent od 10,6 za obračun plate, utvrđeno je da je osnovni koeficijent tužilaca veći za 49,10% od osnovnog koeficijenta navedenih uporednih radnika, po članu 3. citiranog Pravilnika, a da je dodatni koeficijent tužilaca veći za 41,43% u odnosu na uporedne radnika, a prema članu 4. istog Pravilnika.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da tužioci osnovano potražuju utužene iznose koji im pripadaju, na osnovu člana 147. Zakona o policiji, a na ime uvećanja po osnovu prekovremenog rada, rada noću i u dane državnih i verskih praznika, zbog čega je usvojio tužbene zahteve tužilaca i odlučio kao u izreci.

Pobijanom odlukom preinačena je prvostepena presuda i odbijen tužbeni zahtev tužilaca, uz zaključak drugostepenog suda da je tužiocima određivanjem dodatnog koeficijenta, u skladu sa Pravilnikom o platama zaposlenih u MUP-u, već izvršeno uvećanje koeficijenta po osnovu neredovnosti u radu (prekovremeni rad, rad noću i u dane državnih i verskih praznika), zbog čega tužioci neosnovano potražuju isplatu utuženih iznosa, na ime naknade po tom osnovu.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da se osnovano revizijom tužilaca ukazuje da je pobijana odluka doneta uz pogrešnu primenu materijalnog prava.

Odredbom člana 146. stav 1. Zakona o policiji („Službeni glasnik RS“, broj 101/05 i 65/09), koji je bio na snazi u periodu za koji tužioci potražuju razliku zarade, propisano je da policijski službenici i drugi zaposleni u Ministarstvu imaju pravo na platu koja se sastoji od osnovice koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenta u odnosu na zvanje, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost posla. Visinu koeficijenta, iz stava 1. ovog člana, utvrđuje ministar, aktom o platama zaposlenih u Ministarstvu, uz saglasnost Vlade (član 146. stav 3. istog Zakona). Zbog posebnih uslova rada, opasnosti za život i zdravlje, odgovornosti, težine i prirode posla, rada na dan praznika koji je neradan, noćnog rada, rada u smenama, prekovremenog rada, dežurstva, pripravnosti i drugih vidova neredovnosti u radu, članom 147. stav 1. istog Zakona, propisano je da se zaposlenima u Ministarstvu mogu utvrditi koeficijenti za obračun plate koji su od 30 do 50% nominalno veći od koeficijenata za druge državne službenike, a u visini mase sredstava potrebnih za isplatu dodatnih koeficijenata iz člana 146. stav 1. ovog Zakona. Odredbom člana 147. stav 2. istog Zakona, propisano je da uz saglasnost Vlade, za pojedine kategorije zaposlenih mogu se utvrditi dodatni koeficijenti koji omogućavaju uvećanje i za više od 50%. Pravilnikom o platama zaposlenih u MUP-u od 26.06.2006. godine, određeni su dodatni koeficijenti zaposlenih.

Pravilna primena navedenih zakonskih odredaba podrazumeva da policajci i ovlašćena službena lica zaposlena kod tužene počev od stupanja na snagu Pravilnika o platama od 26.06.2006. godine do 08.12.2011. godine, kada su stupile na snagu izmene Zakona o policiji (“Sl.glasnik RS” 92/11), nemaju pravo na uvećanje plate po osnovu neredovnosti u slučaju da je njihova plata već uvećana 30 do 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika. Međutim, sama sadržina odredbe člana 147. Zakona o policiji, ukazuje da se uvećanje ceni u odnosu na plate drugih državnih službenika, iz čega proizlazi da prilikom utvrđivanja da li je tužiocima već uvećana plata po ovom osnovu uporedni radnik može biti policajac koji ima status ovlašćenog službenog lica i obavlja poslove radnog mesta za koje je predviđena ista školska sprema, ali nema izrazite neredovnosti u radu. Stoga uporedni radnik po ovom osnovu ne može biti nameštenik odnosno vozač, daktilograf, higijeničar, već policajac ovlašćeno službeno lice sa istim stepenom stručne spreme kao tužioci, ali koji nema neredovnosti u radu.

Saglasno navedenom, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je prvostepenom odlukom pravilno primenjeno materijalno pravo kada je usvojen tužbeni zahtev tužilaca, s obzirom da je utvrđeno da tužiocima prilikom određivanja dodatnog koeficijenta nije priznato pravo na uvećanu zaradu po osnovu neredovnosti u radu (prekovremenog i noćnog rada, kao i za rad u dane državnih i verskih praznika), jer imaju istu platu kao i drugi zaposleni koji imaju status ovlašćenog službenog lica a nemaju neredovnost u radu, kao što je to slučaj sa tužiocima, dok je razlika u plati i koeficijentu između tužilaca i ostalih zaposlenih (koji su uzeti kao uporedni radnici i koji nemaju status ovlašćenog lica) zasnovana upravo na različitom statusu tužilaca i tih lica.

Imajući u vidu izneto, kao i da je drugostepeni sud pogrešnom primenom materijalnog prava preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužilaca, to je Vrhovni kasacioni sud primenom člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Vesna Popović, s.r.