.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 785/2022
20.10.2022. godina
Beograd
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branka Stanića, predsednika veća, Tatjane Matković Stefanović i Tatjane Miljuš, članova veća, u parnici po tužbi tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Dimitar Ivanov, advokat u ..., protiv tužene „Heba“ AD Bujanovac, čiji je punomoćnik Dragan Antić, advokat u ..., radi isplate razlike zarade, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu 39 Gž1 2564/2020 od 05.10.2021. godine, u sednici veća održanoj 20. oktobra 2022. godine, doneo je
R E Š E NJ E
Revizija tuženog SE USVAJA, UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Nišu 39 Gž1 2564/2020 od 05.10.2021. godine i predmet se vraća Apelacionom sudu u Nišu na ponovno suđenje.
O b r a z l o ž e nj e
Apelacioni sud u Nišu doneo je presudu 39Gž1 2564/2020 dana 05.10.2021. godine, kojom je usvojio žalbu tužioca, ukinuo presudu Osnovnog suda u Bujanovcu P1 br 1/20 od 01.07.2020. godine i presudio tako što je usvojio tužbeni zahtev tužioca i obavezao tuženu da tužiocu isplati razliku od isplaćene do pripadajuće zarade za period od 03.03.2014. godine do 08.05.2015. godine, pojedinačne novčane iznose sa zakonskom zateznom kamatom od određenih datuma do isplate, te obavezao tuženog da tužiocu naknadi troškove parničnog postupka.
Protiv navedene presude je tuženi izjavio dozvoljenu i blagovremenu reviziju, kojom presudu pobija zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu po odredbi člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br 72/2011 ... 18/2020) i zaključio da je revizija tuženog osnovana.
Prema razlozima pobijane drugostepene presude, na raspravi pred Apelacionim sudom je tužilac naveo da je u sporu koji je vodio radi poništaja odredbe tačka 8. Aneksa ugovora o radu ostvario pravo na isplatu razlike od isplaćene do pripadajuće po posebnom kolektivnom ugovoru, a da je u ovoj parnici predmet tužbenog zahteva isplata razlike zarade od isplaćene do minimalne. Apelacioni sud je utvrdio da je u spornom periodu tužilac bio u radnom odnosu kod tužene na osnovu Ugovora o radu broj .. od 12.05.2005. godine i Aneksa ugovora o radu broj .. od 19.11.2012. godine kojim je, u članu 8, bilo određeno da će zaposleni ostvarivati pravo na zaradu za standardni učinak i puno radno vreme, za poslove koje će obavljati, u visini od 115,00 dinara neto po radnom času (bez poreza i doprinosa). Pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Bujanovcu P1 1217 od 08.05.2017. godine utvrđeno da je odredba člana 8. Aneksa ugovora o radu ništava. Za period od 03.03.2014. godine do 08.05.2015. godine tužiocu je zarada obračunavana i isplaćivana po odredbi člana 8. Aneksa ugovora o radu, koja odredba je oglašena ništavom. Utvrđena je visina razlike zarade između isplaćene i zarade obračunate po koeficijentu 1.375 po ugovoru o radu i Pojedinačnom kolektivnom ugovoru tužene broj .. od 20.07.2019. godine, koji je važio u prethodnom periodu i u skladu sa tim obračunom je postavljen tužbeni zahtev koga je drugostepeni sud usvojio.
Zaključak je drugostepenog suda da samo postojanje pravnosnažne sudske odluke kojom je utvrđeno da je ništava odredba člana 8. Aneksa ugovora o radu broj .. od 19.11.2012. godine tužiocu daje pravo na isplatu razlike od isplaćene do zarade koja mu pripada prema odredbama prethodnog ugovora o radu i kolektivnog ugovora tužene. Drugostepeni sud ovaj stav obrazlaže neusklađenošću odredaba pojedinačnog kolektivnog ugovora tužene iz 2012. godine i na osnovu njega zaključenog Aneksa ugovora o radu sa odredbom člana 8., sa Zakonom o radu, te pozivom na odredbe člana 104. stav 1. u vezi člana 8. i člana 9. stav 2. Zakona o radu.
Revizijski sud ne prihvata za pravilno stanovište drugostepenog suda o primeni materijalnog prava.
Prema odredbi člana 8. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ br 24/2005 ... 32/2013) koji je na snazi u vreme isplate zarada tužiocu, kolektivni ugovor, pravilnik o radu i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom, dok mogu da se utvrde veća prava i povoljniji uslovi rada od prava i uslova utvrđenih zakonom, kao i druga prava koja nisu utvrđena zakonom, osim ako zakonom nije drukčije određeno. Prema članu 9. stav 2. istog zakona, pojedine odredbe ugovora o radu kojima su utvrđeni nepovoljniji uslovi rada od uslova utvrđenih zakonom i opštim aktom ništave su, što je pravnosnažnom presudom utvtvđeno za odredbu člana 8. Aneksa ugovora o radu broj .. od 19.11.2012. godine zaključenog među parničnim stranama, kojom je ugovoreno da će zaposleni ostvarivati pravo na zaradu za standardni učinak i puno radno vreme za poslove koje će obavljati u visini osnovne zarade koja iznosi 115,00 dinara po radnom času (radni čas bez poreza i doprinosa). Odredbom člana 104. stav 1. Zakona o radu predviđeno je da zaposleni ima pravo na odgovarajuću zaradu koja se utvrđuje u skladu sa zakonom, opštim aktom ili ugovorom o radu. Drugostepeni sud, koji je utvrđivao činjenično stanje na osnovu rasprave pred drugostepenim sudom, nije raspravio sadržinu ugovora o radu koji je bio na snazi između tužioca i tuženog, niti visinu zarade koju je tužilac trebalo da ostvari kod tuženog u spornom periodu primenom važećih odredaba ugovora o radu, niti prema odredbama opšteg akta koji je važio u tom periodu kod tuženog, bez kojih činjenica se nije moglo utvrditi da li je povređeno pravo tužioca na odgovarajuću zaradu utvrđenu u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu. Revident ukazuje da je aneksom ugovora o radu prestao da važi prethodno zaključeni aneks ugovora o radu prema kome je tuženi obračunavao i isplaćivao zaradu tužiocu, te da je stupio na snagu novi pojedinačni kolektivni ugovor tuženog 2012. godine. Drugostepena presuda doneta je bez raspravljanja činjenice o tome koji kolektivni ugovor je kod tuženog bio na snazi u predmetnom periodu i sa kojom sadržinom. Posebno, o usklađenosti odredaba kolektivnog ugovora, kao opšteg akta sa zakonom parnični sud vodi računa kod primene odredbe člana 104. stav 1. Zakona o radu, radi utvrđivanja obima prava zaposlenog na zaradu, ali to ne znači mogućnost da se isključi od primene važeći kolektivni ugovor i primeni prethodno važeći, kako to čini drugostepeni sud u pobijanoj presudi.
Na osnovu iznetog, drugostepena presuda je ukinuta i predmet vraćen drugostepenom sudu po odredbi člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku na ponovno suđenje. U ponovljenom postupku drugostepeni sud će raspraviti sadržinu odredaba ugovora o radu i kolektivnog ugovora koji je bio na snazi u predmetnom periodu i na osnovu toga će izvesti zaključak o osnovanosti tužbenog zahteva, pri čemu će imati u vidu i navode tužioca da je predmet tužbenog zahteva razlika do minimalne zarade.
Predsednik veća-sudija
Branko Stanić, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
