OBAVEZUJU SE tužioci da tuženom solidarno na ime troškova postupka plate 30.000,00 dinara, u roku od 8 dana.

NE DOZVOLJAVA SE odlučivanje o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1584/21 od 05.11.2021. godine u preostalom delu odluke o tužbenim zahtevima tužilaca, kao izuzetno dozvoljenoj i ODBACUJE SE, kao nedozvoljena revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1584/21 od 05.11.2021. godine u tom delu.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Pančevu P1 251/19 od 23.09.2020. godine, ispravljene rešenjem istog suda P1 251/19 od 12.01.2021. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužilaca i obavezan tuženi da tužiocima na ime naknade štete isplati: tužiocu AA za period od jula 2016. godine zaključno sa julom 2019. godine, na ime razlike zarade za ostvarene, a neplaćene efektivne časove rada duže od radnog vremena ukupan iznos od 28.815,10 dinara, na ime razlike između pripadajuće i isplaćene naknade troškova za ishranu u toku rada ukupan iznos od 62.976,63 dinara, na ime razlike između pripadajuće i isplaćene naknade troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora iznos od 84.767,46 dinara i na ime razlike zarade za rad nedeljom ukupan iznos od 9.655,99 dinara; tužiocu BB za period od avgusta 2016. godine, zaključno sa julom 2019. godine, na ime razlike zarade za ostvarne, a neplaćene efektivne časove rada dužeg od radnog vremena ukupan iznos od 11.659,94 dinara, a za period počev od jula 2016. godine zaključno sa julom 2019. godine, na ime razlike između pripadajuće i isplaćene naknade troškova za ishranu u toku rada ukupan iznos od 65.192,18 dinara, na ime razlike između pripadajuće i isplaćene naknade troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora iznos od 84.767,46 dinara i na ime razlike za rad nedeljom ukupan iznos od 12.601,79 dinara; tužiocu VV za period počev od jula 2016. godine zaključno sa julom 2019. godine, na ime razlike zarade za ostvarene a neplaćene efektivne časova rada dužeg od radnog vremena ukupan iznos od 18.168,17 dinara, na ime razlike između pripadajuće i isplaćene naknade troškova za ishranu u toku rada ukupan iznos od 97.617,34 dinara, na ime razlike između pripadajuće i isplaćene naknade troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora iznos od 84.767,46 dinara i na ime razlike zarade za rad nedeljnom ukupan iznos od 10.107,75 dinara i tužiocu GG za period od avgusta 2016. godine zaključno sa junom 2019. godine, na ime razlike zarade za ostvarene a neplaćene efektivne časova rada dužeg od radnog vremena ukupan iznos od 38.638,72 dinara, za period počev od jula 2016. godine zaključno sa julom 2019. godine, na ime razlike između pripadajuće i isplaćene naknade troškova za ishranu u toku rada ukuapn iznos od 60.375,88 dinara i na ime razlike između pripadajuće i isplaćene naknade troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora iznos od 83.767,46 dinara, i na ime razlike zarade za rad nedeljom ukupan iznos od 9.700,29 dinara, sve u naznačenim pojedinačnim mesečnim iznosima sa opredeljenom zakonskom zateznom kamatom od dospelosti svakog mesečnog iznosa do isplate. Stavom drugim izreke, obavezan je tuženi da za tužioce po isplati svakog pripadajućeg iznosa na ime razlike zarade obračuna i plati doprinose za obavezno socijalno osiguranje i to doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje koje će tuženi za tužioce platiti Republičkom fondu za penzijsko – invalidsko osiguranje, doprinose za zdravstveno osiguranje koje će za tužioce uplatiti Republičkom zavodu za zdravstveno osiguranje i doprinose za osiguranje za slučaj nezaposlenosti koje će za tužioca uplatiti Nacionalnoj službi za zapošljavanje. Stavom trećim izreke, obavezan je tuženi da tužiocima na ime troškova postupka plati 254.271,59 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 1584/21 od 05.11.2021.godine, stavom prvim izreke, odbijena je, kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena prvostepena presuda. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da se o reviziji odluči kao o izuzetno dozvoljenoj, primenom člana 404. ZPP.

Imajući u vidu različitu sudsku praksu u istoj pravnoj situaciji, Vrhovni sud je ocenio da su u ovom slučaju u pogledu dela tužbenog zahteva koji se odnosi na naknadu troškova ishrane u toku rada i naknadu troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora ispunjeni uslovi iz člana 404. Zakona o parnčnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11 ... 18/20) da se revizija smatra izuzetno dozvoljenom, radi potrebe ujednačavanja sudske prakse, sa kojih razloga je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u navedenom delu, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je ocenio da je revizija tuženog osnovana.

U postupku nije počinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su zaposleni kod tuženog i aneksima ugovora o radu raspoređeni su na radna mesta ... . Tuženi je tužiocima u spornom periodu obračunavao i isplaćivao naknadu troškova za ishranu u toku rada u visini od 2.700,00 dinara bruto i naknadu troškova za regres za korišćenje godišnjeg odmora mesečno 1.000,00 dinara bruto, u skladu sa Pravilnikom o radu, gde su isplate po osnovu regresa i toplog obroka planirane u iznosu koji je bio pre donošenja Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS“, br. 116/14), a koji je stupio na snagu 28.10.2014. godine. Posebnim kolektivnim ugovorom za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji Republike Srbije, koji je stupio na snagu 26.03.2015. godine, članom 65., predviđeno je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu, a da se visina naknade troškova za ishranu u toku rada, sa pripadajućim porezima i doprinosima uređuje dnevno, najmanje u iznosu od 250,00 dinara, a članom 66. da zaposleni ima pravo na regres za korišćenje godišnjeg odmora, sa pripadajućim porezima i doprinosima, najmanje u visini 1/12 mesečno od 75% prosečno isplaćene zarade po zaposlenom u Republici Srbiji prema poslednjem objavljenom podatku republičkog organa nadležnog za statistiku za prethodnu godinu. Posebnim kolektivnim ugovorom za javana i javnokomunalna preduzeća Grada Pančeva, koji je stupio na snagu 03.07.2015. godine, članom 84. predviđeno je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada u visini utvrđenoj Posebnim kolektivnim ugovorom, ovim ugovorom, opštim aktom kod poslodavca i ugovorom o radu, a da se visina naknade troškova za ishranu u toku rada, sa pripadajućim porezima i doprinosima utvrđuje dnevno najmanje u iznosu od 250,00 dinara. Izveden je dokaz veštačenjem od strane sudskog veštaka za ekonomsko-finansijsku oblast. Obračunom koji je izvršen od strane sudskog veštaka uzeti su u obzir navedeni posebni kolektivni ugovori.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da su tužbeni zahtevi tužilaca osnovani i da tužiocima pripada naknada troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora primenom navedenih odredba posebnih kolektivnih ugovora, nalazeći da se odredba člana 4. Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava ne odnosi na naknadu troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora i da se u konkretnom slučaju ne radi o povećanju osnovice, koeficijenta ili drugog elementa, odnosno uvođenjem novog elementa, na osnovu kojeg bi se povećao iznos plate i drugog stalnog primanja, već da se radi o obračunu u skladu sa važećim Posebnim kolektivnim ugovorom.

Po oceni Vrhovnog suda nižestepeni sudovi su odlučujući o zahtevima tužilaca koji se odnose na naknadu troškova za ishranu u toku rada i naknadu troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora, pogrešno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 1. Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS“, broj 116/14 – stupio na snagu 28.10.2014. godine) propisano je da se ovim zakonom privremeno uređuje osnovica, odnosno vrednost radnog časa, vrednost boda i vrednost osnovne zarade, za obračun i isplatu plata, odnosno zarada kao i drugih stalnih primanja izabranih, imenovanih, postavljenih i zaposlenih lica kod korisnika javnih sredstava, s ciljem očuvanja finansijskog sistema u Republici Srbiji i sistema plate i zarada u javnom sektoru. Članom 3. stav 1. istog zakona propisano je da se u ovom zakonu platom smatra zarada zaposlenog kod korisnika javnih sredstava utvrđena u skladu sa zakonom koji uređuje radne odnose, odnosno plate izabranog, imenovanog i postavljenog lica i zaposlenog kod korisnika javnih sredstava utvrđena u skladu sa zakonima koji uređuju plate u državnim organima, organima lokalne vlasti, organizacijama obaveznog socijalnog osiguranja i javnim službama. U članu 4. istog zakona, propisano je da su ništave odredbe opšteg ili pojedinačnog akta (osim pojedinačnog akta kojim se plata povećava po osnovu napredovanja) kojima se povećavaju osnovice, koeficijenti i drugi elementi, odnosno uvode novi elementi, na osnovu kojih se povećava iznos plata i drugog stalnog primanja kod subjekata iz člana 2. ovog zakona, donet za vreme primene ovog zakona.

Pod zaradom smatraju se primanja iz radnog odnosa kao što je, između ostalog, i naknada za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora, što proizlazi iz odredbe člana 105. Zakona o radu, a pojam zarade u skladu sa Zakonom o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, podrazumeva zaradu utvrđenu u skladu sa zakonom koji uređuje radne odnose. Drugačijim tumačenjem pojma zarade ne bi bio ispunjen cilj Zakona o privremenom uređivanju osnovnice za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava (član 1), jer bi to značilo selektivnu primenu zakona, imajući u vidu da koeficijent za obračun plate izabranih, imenovanih i postavljenih lica i zaposlenih u skladu sa Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama, sadrži i dodatak na ime naknade troškova za ishranu u toku rada i za regres za korišćenje godišnjeg odmora, na koje se kao i na zaposlene kod tuženog primenjuje Zakon o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava.

Imajući u vidu navedeno, kao i činjenicu da je tuženi korisnik budžetskih sredstava, to se na tuženog, osim pomenutog zakona, primenjuje i Zakon o budžetu i Zakon o budžetskom sistemu, pa obaveze koje pruzima moraju odgovarati aproprijaciji koja mu je odobrena za tu namenu u odgovarajućoj budžetskoj godini (član 54. Zakona o budžetskom sistemu). S obzirom da su pravila iz Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, Zakona o budžetu i Zakona o budžetskom sistemu imperativne prirode koja se moraju bezuslovno poštovati, bez prava da se u njima bilo šta menja, kod budžetskog finansiranja plata kod tuženog nije moguće primeniti korektivno pravilo iz člana 8. stav 2. Zakona o radu, jer je upravo zakonom određen način utvrđivanja osnovice za plate. Zbog toga, po svhatanju Vrhovnog suda, odredbe Posebnog kolektivnog ugovora, donete nakon stupanja na snagu Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja korisnika javnih sredstava, ništave su i kao takve ne mogu da proizvode pravno dejstvo (PKU ne može biti suprotan zakonu na osnovu člana 103. ZOO u vezi člana 240. Zakona o radu), zbog čega su nižestepene presude preinačene i tužbeni zahtevi tužilaca koji se odnose na naknadu troškova ishrane u toku rada i naknadu troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora odbijeni.

Sa napred navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u stavu drugom izreke.

Prema pretežnom uspehu tuženog u sporu, primenom člana 153., 154. i 163. ZPP tuženom pripada pravo na naknadu troškova prvostepenog, drugostepenog i revizijskog postupka, i to na ime troškova za sastav žalbe u iznosu od 12.000,00 dinara i za sastav revizije u iznosu od 18.000,00 dinara, što sve ukupno iznosi 30.000,00 dinara. Visina ovih troškova određena je primenom važeće Advokatske tarife, prema određenom zahtevu tuženog u skladu sa člana 163. stav 1. ZPP.

Odlučujući o reviziji tuženog u preostalom delu kojim je tužiocima dosuđena naknada na ime razlike zarade za ostvarene, a neplaćene efektive časova rada dužeg od radnog vremena i na ime razlike za rad nedeljom, Vrhovni sud nije prihvatio predlog za odlučivanje o reviziji tuženog, kao o izuzetno dozvoljenoj na osnovu člana 404. stav 1. ZPP. Pobijana drugostepena presuda u navedenom delu nije suprotna pravnim shvatanjima izraženim u sudskoj praksi. Izneti revizijski navodi tuženog u tom delu ne predstavljaju pravno relevantan osnov za izjavljivanje revizije propisane članom 404. stav 1. ZPP. Imajući u vidu sadržinu tražene pravne zaštite, način presuđenja i razloge na kojima su zasnovane nižestepene odluke, Vrhovni sud nalazi da u ovom slučaju, u tom delu ne postoji potreba za razmatranjem pravnih pitanja niti potreba za ujednačavanjem sudske prakse. Takođe, povodom pravnog pitanja koje se postavlja u ovom delu spora ne postoji neujednačena sudska praksa.

S obzirom da po oceni revizijskog suda nema zakonom propisanih razloga za dozvoljenost posebne revizije tuženog u ovom delu, odlučeno je kao u stavu trećem izreke.

Ispitujući dozvoljenost izjavene revizije na osnovu člana 410. stav 2. tačka 5. ZPP, Vrhovni sud je utvrdio da revizija tuženog u ovom delu nije dozvoljena.

Odredbom člana 403. stav 3. ZPP, propisano je da revizija nije dozvoljena u imovinskopravnim sporovima ako vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Sribje na dan podnošenja tužbe.

U konkretnom slučaju, tužba je podneta 12.10.2016. godine, a preinačena podneskom od 06.07.2020. godine. Tužioci su u odnosu na predmet tužbenog zahteva formalni suparničari. Vrednost predmeta spora pobijanog dela odluke u odnosu na tužioca AA iznosi 186.215,18 dinara, u odnosu na tužioca BB 174.221,37 dinara, VV 170.660,72 dinara i odnosu na GG 193.482,35 dinara, pa kako vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe, to revizija tuženog nije dozvoljena, sa kojih razloga je Vrhovni sud primenom člana 413. ZPP odlučio kao u stavu četvrtom izreke.

Predsednik veća-sudija

Dobrila Strajina, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić