Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 929/2023
05.04.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Milenko Todoreskov, advokat iz ..., protiv tužene Škole za dizajn „Bogdan Šuput“ iz Novog Sada, koju zastupa Pravobranilaštvo Autonomne pokrajine Vojvodine, radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3970/22 od 23.11.2022. godine, u sednici veća održanoj 05.04.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3970/22 od 23.11.2022. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3970/22 od 23.11.2022. godine, usvojena je žalba tužene i preinačena presuda Osnovnog suda u Novom Sadu P1 1242/21 od 02.06.2022. godine, tako što je odbijen tužbeni zahtev kojim je traženo obavezivanje tužene da tužiocu za period od 01.03.2018. godine do 31.01.2021. godine isplati na ime naknade troškova za ishranu u toku rada iznos od 78.161,50 dinara sa zateznom kamatom od 14.07.2021. godine do isplate, kao i obračunatu zateznu kamatu u iznosu od 13.091,42 dinara od dospelosti do 13.07.2021. godine; po osnovu naknade troškova za regres za korišćenje godišnjeg iznos od 54.787,69 dinara sa zateznom kamatom od 14.07.2021. godine do isplate, kao i obračunatu zateznu kamatu u iznosu od 13.642,43 dinara od dospelosti do 13.07.2021. godine; da tužiocu naknadi parnične troškove u iznosu od 65.000,00 dinara sa zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate. Tužilac je obavezan da tuženoj nadoknadi parnične troškove u iznosu od 15.000,00 dinara i troškove žalbenog postupka u iznosu od 18.000,00 dinara.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...18/20), Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je revizija neosnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u spornom periodu bio u radnom odnosu kod tužene na poslovima ... radnika, sa koeficijentom za obračun plate od 8,62, koji shodno članu 4. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama izražava složenost poslova, odgovornost, uslove rada i stručnu spremu i koji u sebi sadrži i naknadu troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora. Tužena je tužiocu u spornom periodu obračunavala i isplaćivala platu na način da je osnovicu koju objavljuje Vlada Republike Srbije množila sa koeficijentom radnog mesta, koji metod obračuna tužena primenjuje za zaposlene od početka primene Zakona o platama u državnim organima i javnim službama iz 2001. godine. Tako isplaćivana plata tužioca bila je niža od minimalne zarade, pa je tužena vršila doplatu zarade do visine minimalne. Visina iznosa spornih naknada, obračunata je spram prisustva na radu i spram najpovoljnijeg kriterijuma u uporednim važećim kolektivnim ugovorima na teritoriji Republike Srbije, pa je uzet u obzir PKU za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji Republike Srbije. Po tom obračunu, za sporni period pripada naknada troškova u visini glavnice i obračunate kamate, kao što je to traženo postavljenim tužbenim zahtevom.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužioca smatrajući da mu pripada pravo na naknadu troškova ishrane u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora u utvrđenoj visini mesečnih naknada, jer kada se uzme način obračuna plate tužioca, koja je niža od minimalne zarade, te da je ista dopunjavana do visine minimalne zarade, jasno proizlazi da u minimalnoj zaradi ne mogu biti sadržani troškovi na ime ishrane u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, sve u skladu sa članom 111. Zakona o radu.
Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu tako što je odbio tužbeni zahtev za isplatu navedenih naknada, zaključujući da je isplaćena plata prema koeficijentu utvrđenom u skladu sa odredbama Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, a u kojem su sadržane i navedene naknade, te okolnost da visina troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora nije vrednosno iskazana, ne predstavlja razlog zbog kojeg zaposleni može sa uspehom da traži isplatu ovih troškova.
Neosnovano se revizijom ukazuje da se navedeni zaključak drugostepenog suda zasniva na pogrešnoj primeni materijalnog prava.
Odredbom člana 2. stav 2. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ br. 24/05 sa kasnijim izmenama i dopunama), propisano je da se njegove odredbe primenjuju i na zaposlene u državnim organima, organima teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i javnim službama, ako zakonom nije drukčije određeno.
Odredbom člana 13. stavovi 1. i 3. Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Službeni glasnik RS“ br. 88/17 ... 6/20), propisano je da delatnost obrazovanja i vaspitanja obavlja ustanova, a da se na osnivanje i rad ustanove primenjuju propisi o javnim službama.
Članom 1. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“ br. 34/01...21/16 i dr.), između ostalog, propisano je da se ovim zakonom uređuje način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja zaposlenih u javnim službama koji se finansiraju iz budžeta Republike, Autonomne pokrajne i jedinice lokalne samouprave, a članom 4. stav 2. navedenog zakona, propisano je da koeficijent za obračun plate sadrži dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora.
S obzirom na navedeno, da se na tuženu primenjuju propisi o javnim službama, to se po oceni Vrhovnog kasacionog suda na zarade i druga primanja zaposlenih kod tužene škole primenjuje Zakon o platama u državnim organima i javnim službama.
Imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje, a u kontekstu navedenih odredbi zakona, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je u konkretnom slučaju iznos naknade za ishranu u toku rada i regresa sadržan u koeficijentu prema kome je isplaćivana plata, u skladu sa članom 4. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, zbog čega se neosnovano traži naknada postavljenim tužbenim zahtevom, a kako je to pravilno zaključio i drugostepeni sud.
Iz navedenih razloga, primenom člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća – sudija
Jelica Bojanić Kerkez,s.r.
Za tačnost otpravka
upravitelj pisarnice
Marina Antonić