ODBIJA SE zahtev tužilje za naknadu troškova postupka po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Staroj Pazovi, Sudska jedinica u Inđiji P1 360/21 od 30.09.2021. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužilje u celosti. Stavom drugim izreke, obavezana je tužena da tužilji na ime naknade troškova za ishranu u toku regresa za period od 01.04.2018. godine do 31.03.2018. godine isplati iznos od 109.550,00 dinara, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom obračunatom do 14.05.2021. godine u iznosu od 16.353,26 dinara i zakonsku zateznu kamatu na iznos glavnice od 109.550,00 dinara počev od 15.05.2021. godine do isplate. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da tužilji na ime regresa za korišćenje godišnjeg odmora za period od 01.04.2018. godine do 31.03.2021. godine isplati iznos od 114.764,20 dinara sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom obračunatom do 14.05.2021. godine u iznosu od 16.421,37 dinara i zakonsku zateznu kamatu na iznos glavnice od 114.764,20 dinara počev od 15.05.2021. godine do isplate. Stavom četvrtim izreke, obavezana je tužena da za tužilju izvrši uplatu razlike doprinosa za PIO nadležnom Fondu PIO za period od 01.04.2018. godine do 31.03.2021. godine na osnovicu koju čine iznosi glavnice iz stava drugog i trećeg ove presude. Stavom petim izreke, obavezana je tužena da tužilji naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 47.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti sudske odluke do konačne isplate. Stavom šestim izreke, tužilja je oslobođenja od plaćanja sudskih taksi na tužbu i presudu.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 3389/21 od 13.12.2021. godine, žalba tužene je odbijena, a prvostepena presuda potvrđena.

Protiv pravosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, sa pozivom da se o istoj odlučuje primenom odredbe člana 404. Zakona o parničnom postupku.

Odredbom člana 404. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...18/20) revizija je izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrhovnog kasacionog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija). O dozvoljenosti i osnovanosti posebne revizije odlučuje Vrhovni kasacioni sud u veću od pet sudija.

Primenom navedene zakonske odredbe, Vrhovni kasacioni sud je imajući u vidu različitu sudsku praksu apelacionih sudova u istoj činjeničnopravnoj situaciji dozvolio odlučivanje o posebnoj reviziji tužene.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu primenom u smislu člana 408. ZPP i našao da je revizija osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je zaposlena kod tužene na radnom mestu ... . U spornom periodu tužena je obračunavala i isplaćivala platu tužilji na taj način što je osnovicu, koju objavljuje Vlada Republike Srbije, množila sa koeficijentom radnog mesta za poslove ..., koji iznosi 6,30, nakon čega je celokupno obračunatu platu sa uvećanjima i naknadama upoređivao sa minimalnom zaradom i po potrebi popunjavao do iznosa minimalne zarade. Na obračunskim listama plata tužilje nisu iskazivane naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora kao posebne stavke.

Imajući u vidu navedeno, nižestepeni sudovi nalaze da tužilji u spornom periodu nisu isplaćivane naknade na ime troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, s obzirom na to da kada se koeficijent tužilje pomnoži sa cenom rada, plata nije odgovarala visini minimalne zarade, na osnovu čega su izveli zaključak da u koeficijentu za obračun plate tužilji nisu bile sadržane predmetne naknade i iz ovih razloga su usvojili tužbeni zahtev u navedenim iznosima.

Prema stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, revizijom se osnovano ukazuje da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 1. stav 1. tačka 3. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama („Službeni glasnik RS“ br. 34/01...21/16) koji se primenjuje i na škole-ustanove osnovane radi obezbeđivanja i ostvarivanja prava utvrđenih zakonom i ostvarivanja drugog zakonom utvrđenog interesa u oblasti obrazovanja, propisano je da se ovim zakonom uređuje način utvrđivanja plata, dodataka, naknada i ostalih primanja izeđu ostalih i zaposlenih u javnim službama koje se finansiraju iz budžeta Republike, autonomne pokrajine i jedinica lokalne samouprave. Članom 4. stav 2. istog zakona, propisano je da koeficijent za obračun plate sadrži i dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora.

Koeficijenti za obračun i isplatu plate zaposlenih u školama određeni su Uredbom o koeficijentima za obračun i isplatu plata zaposlenih u javnim službama („Službeni glasnik RS“ br. 44/01 sa izmenama). Vlada Republike Srbije i reprezentativni sindikati zaključili su Poseban kolektivni ugovor za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika („Službeni glasnik RS“ br. 21/15 i 92/20) kojim su pored ostalog uredili prava, obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada zaposlenih u osnovnim školama, srednjim školama i domovima učenika, kojima se sredstva za plate obezbeđuju u budžetu Republike Srbije. Međutim, imajući u vidu da istim nije ugovoreno i pravo zaposlenih na isplatu naknada za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora, proizlazi da kada su u pitanju navedene naknade na zaposlene u školama se primenjuju odredbe Zakona o platama u državnim organima i javnim službama. Ovim zakonom je propisano da koeficijent izražava složenost poslova, odgovornost, uslove rada i stručnu spremu, kao i da sadrži dodatak na ime naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora. Takođe, iako se iz koeficijenta osnovne plate za tužilje od 6,30, odnosno u isplatnim listama, ne vidi koji procenat ili nominalni iznos predstavljaju navedene naknade, sama ta činjenica ne stvara osnov za njihovu isplatu na način kako su to nižestepeni sudovi utvrdili (parametrima Posebnih kolektivnih ugovora u RS: za delatnost putne privrede, za javna komunalna preduzeća i sl.), niti podrazumeva da deo koeficijenta tužilja pouzdano ne sadrži predmetne troškove. Kod ovako utvrđene činjenične i pravne situacije, po oceni Vrhovnog kasacionog suda tužilja nema pravo na tražene naknade, jer joj je tužena plate obračunavala i isplaćivala u skladu sa utvrđenim koeficijentom (u kojem su prema zakonskoj odredbi sadržani dodaci za ishranu i regres), zbog čega su presude preinačene, a tužbeni zahtev tužilje odbijen kao neosnovan. Preinačena je i odluka u pogledu tužbenog zahteva tužilje kojima je tražila da se izvrši uplata razlike doprinosa za PIO nadležnom Fondu PIO za period od 01.04.2018. godine do 31.03.2021. godine na osnovicu koju čine iznosi glavnice iz stava drugog i trećeg izreke ove presude, i u ovom delu odbijen je tužbeni zahtev tužilje, s obzirom da isti zavisi od odluke o glavnoj stvari.

Iz navedenih razloga, primenom člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u stavu drugom izreke.

Kako je tužena uspela u postupku, a tuženu do revizijskog postupka nije zastupao punomoćnik iz reda advokata niti Opštinsko pravobranilaštvo, tuženoj primenom članova 153, 154, 162, 163. i 165. stav 2. ZPP pripadaju samo troškovi postupka po reviziji u iznosu od 18.000,00 dinara, prema AT važećoj u vreme preduzimanja te parnične radnje.

Budući da je tužilja izgubila parnicu, kao i da sastav odgovora na reviziju u smislu odredbe člana 154. ne predstavlja potreban trošak radi vođenja ove parnice, to je primenom navedene zakonske odredbe i člana 153. ZPP doneta odluka kao u stavu četvrtom izreke ove presude.

Predsednik veća – sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić