U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Lidije Đukić, Božidara Vujičića, Snežane Andrejević i Biserke Živanović, članova veća, u pravnoj stvari tužilaca D.G. iz K., R.M. iz N.S., P.S. iz D., B.Š. iz G. i D.B. iz K., čiji je zajednički punomoćnik M. P., advokat iz K., Ulica …, protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Policijska uprava Bor, Policijska stanica Kladovo, radi isplate, odlučujući o reviziji tužilaca D.G., R.M., B.Š. i D.B. izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 3574/14 od 03.02.2015. godine, u sednici održanoj 16.12.2015. godine, doneo je

P R E S U D U

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužilaca D.G., R.M., B.Š. i D.B. izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž1 3574/14 od 03.02.2015. godine, kao izuzetno dozvoljenoj.

PREINAČUJE SE se presuda Apelacionog suda u Nišu Gž1 3574/14 od 03.02.2015. godine, u stavovima drugom, trećem, četvrtom, petom i šestom izreke, tako što SE ODBIJA, kao neosnovana, žalba tužene i POTVRĐUJE presuda Osnovnog suda u Negotinu, Sudska jedinica u Kladovu P1 309/12 od 18.06.2014. godine, u stavu prvom izreke pod tačkom 1 u odnosu na mesece u 2006. godini sa pripadajućom kamatom, pod tačkom 2 istog stava izreke u odnosu na mesec decembar 2005. i za mesece u 2006. godini sa pripadajućom kamatom i pod tačkom 3 istog stava izreke u odnosu na mesece u 2006. godini sa pripadajućom kamatom, u stavu drugom izreke za isti period, u stavu trećem izreke pod tačkom 1 i 2 u odnosu na mesece u 2006. godini sa pripadajućom kamatom i pod tačkom 3 istog stava izreke u odnosu na decembar 2005. i mesece u 2006. godini sa pripadajućom kamatom, u stavu četvrtom izreke za isti period, u stavu sedmom izreke pod tačkom 1 u odnosu na mesece u 2006. godini sa pripadajućom kamatom i pod tačkom 2 i 3 istog stava izreke u odnosu na decembar 2005. i na mesece u 2006. godini sa kamatom, u stavu osmom izreke za isti period, u stavu devetom izreke pod tačkom 1 u odnosu na mesec maj 2006. godine sa pripadajućom kamatom i pod tačkom 2 i 3 istog stava izreke u odnosu na decembar 2005. godine i na mesece u 2006. godini sa pripadajućom kamatom, u stavu desetom izreke za isti period, kao i u stavu jedanaestom izreke.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Negotinu, Sudska jedinica u Kladovu P1 309/12 od 18.06.2014. godine, stavovima prvim, trećim, petim, sedmim i devetim izreke, obavezana je tužena da tužiocima po osnovu rada u dane državnih i verskih praznika, prekovremenog i noćnog rada isplati pojedinačne mesečne iznose sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, a sve bliže navedeno u izreci. Stavovima drugim, četvrtim, šestim, osmim i desetim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužilaca i obavezana je tužena da nadležnom Fondu PIO, Zavodu za zdravstveno osiguranje i Nacionalnoj službi za zapošljavanje u korist tužilaca uplati pripadajuće doprinose. Stavom jedanaestim izreke, obavezana je tužena da tužiocima na ime parničnih troškova isplati ukupno 643.150,00 dinara, odnosno svakom tužiocu po 126.830,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž1 3574/14 od 03.02.2015. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda i to u delu sve bliže označeno izrekom. Stavovima drugim, trećim, četvrtim i petim izreke, preinačena je prvostepena presuda u odnosu na tužioce D.G., R.M., B.Š. i D.B. u stavu prvom izreke pod tačkom 1 u odnosu na mesece u 2006. godini sa kamatom, pod tačkom 2 u odnosu na mesec decembar 2005. i za mesece u 2006. godini sa kamatom i pod tačkom 3 u odnosu na mesece u 2006. godini sa kamatom, u stavu drugom izreke za isti period, u stavu trećem izreke pod tačkom 1 i 2 u odnosu na mesece u 2006. godini sa kamatom i pod tačkom 3 u odnosu na decembar 2005. i mesece 2006. godini sa kamatom, u stavu četvrtom izreke za isti period, u stavu sedmom izreke pod tačkom 1 u odnosu na mesece u 2006. godini sa kamatom, pod tačkom 2 i 3 u odnosu na decembar 2005. i na mesece u 2006. godini sa kamatom, u stavu osmom izreke za isti period, u stavu devetom izreke pod tačkom 1 u odnosu na mesece maj 2006. godine sa kamatom, pod tačkom 2 i 3 u odnosu na decembar 2005. godine i na mesece u 2006. godini sa kamatom i u stavu desetom izreke za isti period, tako što je odbijen tužbeni zahtev tužilaca D.G., R.M., B.Š. i D.B. kojim su tražili da se obaveže tužena da im po osnovu rada za vreme državnih i verskih praznika, prekovremenog i noćnog rada isplati pojedinačne mesečne iznose sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, a sve bliže navedeno u izreci, kao i da tužena nadležnom Fondu PIO, Zavodu za zdravstveno osiguranje i Nacionalnoj službi za zapošljavanje u korist tužilaca D.G., R.M., B.Š. i D.B. uplati pripadajuće doprinose za mesece bliže navedene u izreci. Stavom šestim izreke, preinačena je prvostepena presuda u stavu jedanaestom izreke, tako što je obavezana tužena da tužiocima na ime naknade troškova parničnog postupka isplati 264.587,00 dinara, dok je zahtev tužilaca za isplatu troškova preko dosuđenih pa do 643.150,00 dinara odbijen, kao neosnovan.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tužioci D. G., R.M., B.Š. i D.B. su izjavili reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, s tim što su predložili da se revizija smatra izuzetno dozvoljenom, primenom člana 404. ZPP, radi razmatranja pravnog pitanja u interesu ravnopravnosti građana i radi ujednačavanja sudske prakse.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su u konkretnom slučaju ispunjeni uslovi za odlučivanje o reviziji tužilaca, primenom člana 404. ZPP, imajući u vidu da su tužioci D.G., R.M., B.Š. i D.B. uz reviziju dostavili više odluka sudova sa teritorije Republike Srbije u kojima je u istoj pravnoj situaciji odlučeno drugačije nego u pobijanoj odluci, zbog čega postoji potreba za ujednačavanjem sudske prakse, pa je prihvatio odlučivanje o reviziji tužilaca kao izuzetno dozvoljenoj i odlučio kao u stavu prvom izreke.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku, primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, 49/13-US, 74/13-US i 55/14), pa je našao da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge povrede postupka, zbog kojih se, primenom člana 407. stav 1. ZPP, revizija može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su radnici tužene koji su raspoređeni na radno mesto policajac u Policijskoj stanici u Kladovu i imaju status ovlašćenog službenog lica. Rešenjima tužene koja su doneta u skladu sa članom 3, 4. i 7. Pravilnika o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova od 26.06.2006. godine, određeni su im ukupni koeficijenti za obračun i isplatu plate i to za tužioca R.M. od ukupno 18,21, za tužioca D. B. ukupno 18,03, za tužioca D.G. ukupno 17,54 i za tužioca B.Š. ukupno 17,78. Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka, a poređenjem koeficijenata tužilaca sa koeficijentom D.M., zaposlene kod tužene na radnom mestu policijski službenik - upravni poslovi, bez statusa, kojoj je određen ukupan koeficijent od 14,91, utvrđeno je da je u utuženom periodu ukupan koeficijent tužioca R. M. veći za 23,74%, tužioca D.B. veći za 20,92%, tužioca D.G. veći za 17,63% i tužioca B.Š. veći za 19,24 %, od koeficijenta uporednog radnika D. M. Međutim, poređenjem koeficijenata tužilaca sa koeficijentom D.Ć. zaposlene kod tužene na radnom mestu policajac ali koja nema neredovnosti u radu utvrđeno je da ukupni koeficijent tužilaca je veći za 1,33% u odnosu na tog službenika koji ima isti platni razred ali nema neredovnosti u radu, tako da ukupan koeficijent tužilaca nije veći od 30 do 50% u odnosu na policijskog službenika koji ima isti platni razred a nema neredovnosti u radu. Takođe je utvrđeno da su tužioci u utuženom periodu, a prema evidenciji o prisutnosti na radu, imali neredovnosti u radu u vidu prekovremenog rada, noćnog rada i rada u dane državnih i verskih praznika.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da tužioci osnovano potražuju utužene iznose koji im pripadaju na ime uvećanja zarade po osnovu prekovremenog i noćnog rada, kao i rada u dane državnih i verskih praznika, u smislu člana 147. Zakona o policiji, zbog čega je usvojio tužbene zahteve tužilaca i odlučio kao u izreci. Međutim, pobijanom odlukom prvostepena presuda je potvrđena u delu kojim je obavezana tužena da tužiocima na ime uvećanja zarade po osnovu prekovremenog i noćnog rada, kao i rada za vreme državnih i verskih praznika isplati pojedinačne mesečne iznose sve bliže određene izrekom i to do kraja novembra 2005. godine, kada je stupio na snagu Zakon o policiji, dok je u preostalom delu preinačena prvostepena presuda tako što je odbijen tužbeni zahtev tužilaca D.G., R.M., B.Š. i D.B., uz zaključak drugostepenog suda da je tužiocima ukupnim koeficijentom uvećana plata za više od 30% od plate državnog činovnika koji nema neredovnosti i to od decembra 2005. godine, odnosno nakon stupanja na snagu Zakona o policiji.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da se osnovano revizijom tužilaca D. G., R.M., B.Š. i D.B. ukazuje da je pobijana odluka doneta uz pogrešnu primenu materijalnog prava.

Odredbom člana 146. stav 1. Zakona o policiji („Službeni glasnik RS“, broj 101/05 i 65/09), koji je bio na snazi u periodu za koji tužioci potražuju razliku zarade, propisano je da policijski službenici i drugi zaposleni u Ministarstvu imaju pravo na platu koja se sastoji od osnovice koju utvrđuje Vlada i osnovnog i dodatnog koeficijenta u odnosu na zvanje, posebne uslove rada, opasnost, odgovornost i složenost posla. Visinu koeficijenta, iz stava 1. ovog člana, utvrđuje ministar, aktom o platama zaposlenih u Ministarstvu, uz saglasnost Vlade (član 146. stav 3. istog Zakona). Zbog posebnih uslova rada, opasnosti za život i zdravlje, odgovornosti, težine i prirode posla, rada na dan praznika koji je neradan, noćnog rada, rada u smenama, prekovremenog rada, dežurstva, pripravnosti i drugih vidova neredovnosti u radu, članom 147. stav 1. istog Zakona, propisano je da se zaposlenima u Ministarstvu mogu utvrditi koeficijenti za obračun plate koji su od 30 do 50% nominalno veći od koeficijenata za druge državne službenike, a u visini mase sredstava potrebnih za isplatu dodatnih koeficijenata iz člana 146. stav 1. ovog Zakona. Odredbom člana 147. stav 2. istog Zakona, propisano je da uz saglasnost Vlade, za pojedine kategorije zaposlenih mogu se utvrditi dodatni koeficijenti koji omogućavaju uvećanje i za više od 50%. Pravilnikom o platama zaposlenih u MUP-u od 26.06.2006. godine, određeni su dodatni koeficijenti zaposlenih.

Pravilna primena navedenih zakonskih odredaba podrazumeva da policajci i ovlašćena službena lica zaposlena kod tužene počev od stupanja na snagu Pravilnika o platama od 26.06.2006. godine do 08.12.2011. godine, kada su stupile na snagu izmene Zakona o policiji (“Sl.glasnik RS” 92/11), nemaju pravo na uvećanje plate po osnovu neredovnosti u slučaju da je njihova plata već uvećana 30 do 50% u odnosu na plate drugih državnih službenika.

Naime, sama sadržina odredbe člana 147. Zakona o policiji, ukazuje da se uvećanje ceni u odnosu na plate drugih državnih službenika, iz čega proizlazi da prilikom utvrđivanja da li je tužiocima već uvećana plata po ovom osnovu uporedni radnik može biti policajac koji ima status ovlašćenog službenog lica i obavlja poslove radnog mesta za koje je predviđena ista školska sprema, ali nema neredovnosti u radu, a kako je učinjeno u postupku pred prvostepenim sudom. Stoga uporedni radnik po ovom osnovu ne može biti nameštenik odnosno vozač, daktilograf, higijeničar, a kako je učinjeno u postupku pred drugostepenim sudom, već policajac ovlašćeno službeno lice sa istim stepenom stručne spreme kao tužioci, ali koji nema neredovnosti u radu.

Saglasno navedenom, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je prvostepenom odlukom pravilno primenjeno materijalno pravo kada je usvojen tužbeni zahtev tužilaca, s obzirom da je utvrđeno da tužiocima prilikom određivanja dodatnog koeficijenta nije priznato pravo na uvećanu zaradu po osnovu neredovnosti u radu (prekovremeni i noćni rad, kao i za rad u dane državnih i verskih praznika), jer imaju istu platu kao i drugi zaposleni kod tužene koji imaju status ovlašćenog službenog lica a nemaju neredovnost u radu, kao što je to slučaj sa tužiocima, dok je razlika u plati i koeficijentu između tužilaca i državnog službenika koji je uzet kao uporedni radnik ali koji nema status ovlašćenog lica zasnovana upravo na različitom statusu tužilaca i tog lica.

Imajući u vidu izneto, kao i da je drugostepeni sud pogrešnom primenom materijalnog prava preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev tužilaca u tom delu, to je Vrhovni kasacioni sud primenom člana 416. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Vesna Popović, s.r.