U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, Posebnim kolektivnim ugovorom za javna preduzeća u komunalnoj i stambenoj delatnosti Grada Beograda („Službeni list Grada Beograda“ broj 78/18) predviđeno je pravo zaposlenih na naknadu troškova za ishranu u toku rada u visini od 500,00 dinara po radnom danu. Posebnim kolektivnim ugovorom tuženog („Službeni list Grada Beograda“ broj 96/18) zaposlenima je priznato pravo na naknadu troškova ishrane u toku rada u istom iznosu po radnom danu, s tim što se deo u iznosu od 300,00 dinara isplaćuje u novcu, a deo u iznosu od 200,00 dinara u bonovima za izhranu. Tuženi je ovu naknadu u spornom periodu isplaćivao u umanjenom iznosu.

Tužilac je podnetom tužbom tražio isplatu razlike predmetne naknade u visini koja između stranaka nije bila sporna.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i usvojio postavljeni tužbeni zahtev. Po stanovištu drugostepenog suda, iako se smatra zaradom u širem smislu tog pojma, određenog pravilima iz člana 105. stav 3. Zakona o radu (jer se na ova primanja plaćaju porezi i doprinosi koji terete zaradu), naknada troškova za ishranu u toku rada propisana pravilima iz člana 118. stav 1. tačka 5. Zakona o radu, ima karakter naknade za povećane troškove koje zaposleni ima dok radi, a ne karakter naknade za obavljeni rad iz člana 106. i 107. Zakona o radu. Prema naznačenim normama zarade za obavljeni rad i vreme provedeno na radu sastoji se od osnovne zarade, dela zarade za radni učinak i uvećane zarade. Zakon o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zaradu i stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS“ br. 116/14 koji je bio u primeni od 28.10.2014. do 01.01.2020. godine) koji je privremeno uredio osnovice, odnosno osnovne zarade zaposlenih i sve elemente koji služe za obračun i isplatu zarade, te je članom 4. propisao ništavost svake odredbe kojom se vrši povećanje osnovice, koeficijenta ili bilo kog drugog elementa čijom izmenom bi došlo do povećanja plate i drugog stalnog primanja kod korisnika javnih sredstava, ne može se odnositi na naknadu troškova koje zaposleni ima po osnovu ishrane u toku rada. Na ovakvo tumačenje prava upućuje rešenjem Ustavnog suda IUz 623/2014 od 25.07.2018. godine, doneto povodom inicijative za pokretanja postupka za ocenu ustavnosti i saglasnosti sa potvrđenim međunarodnim ugovorima tog zakona, kao i činjenica da je Vlada Republike Srbije nakon stupanja na snagu tog zakona, na osnovu ovlašćenja iz člana 246. stav 2. Zakona o radu zaključila poseban kolektivni ugovor za teritoriju Republike Srbije za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti.

Pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo.

Pravo zaposlenog na naknadu troškova za ishranu u toku rada, predviđeno članom 118. stav 1. tačka 5. Zakona o radu, ostvaruje se u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu, ako poslodavac to pravo nije obezbedio na drugi način. Visina troškova ishrane u toku rada utvrđena je Posebnim kolektivnim ugovorom tuženog u iznosu od 500,00 dinara po radnom danu, u istoj visini propisanoj i Posebnim kolektivnim ugovorom za javna preduzeća u komunalnoj i stambenoj delatnosti Grada Beograda, stim što se deo troškova u iznosu od 300,00 dinara zaposlenom isplaćuje u novcu, a ostatak u bonovima za ishranu.

Sledstveno izloženom, tužilac je imao pravo na isplatu troškova ishrane u toku rada u ugovorenim iznosima. Bez obzira na princip bruto zarade, ustanovljen odredbom člana 105. Zakona o radu, koja u sebi sadrži poreze i doprinose koji se plaćaju iz zarade, pojedinačne odredbe kolektivnog ugovora i ugovora o radu tumače se onako kako glase. U situaciji kada se u kolektivnom ugovoru navede konkretan novčani iznos koji se ima isplatiti zaposlenom na ime naknade troškova ishrane u toku rada, ne može se na štetu zaposlenog pretpostaviti da je reč o ugovorenom bruto iznosu. Opštim aktima i ugovorom o radu u konkretnom slučaju nije predviđeno da je visina naknade za troškove ishrane u toku rada ugovorena u bruto iznosu, zbog čega nije bilo mesta umanjenju po osnovu poreza i doprinosa i isplaćivanju tužioca nižih iznosa naknade od ugovorene.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić