.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 997/2023
26.04.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Marija Joksović, advokat iz ..., protiv tuženog Žitomlinsko preduzeće „Žito-Media“ d.o.o. iz Kule, čiji je punomoćnik Dragan Zarić, advokat iz ..., radi isplate i utvrđenja, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 4494/22 od 23.11.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 26.04.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 4494/22 od 23.11.2022. godine u delu kojim je presuda Osnovnog suda u Vrbasu, Sudska jedinica u Kuli P1 58/15 od 29.02.2015. godine preinačena i odbijen tužbeni zahtev za obavezivanje tužene da tužiocu za period od 03.02.2010. godine do 31.01.2012. godine prizna radni staž i upiše u radnu knjižicu i odlučeno o troškovima postupka.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Vrbasu, Sudska jedinica u Kuli P1 58/15 od 29.02.2015. godine, stavom prvim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu na ime neisplaćene zarade po osnovu prekovremenog rada za period od 03.02.2010. godine do 31.01.2012. godine, isplati označene mesečne iznose u izreci, sa zakonskom zateznom kamatom od 15. u mesecu na iznos iz prethodnog meseca do isplate, da mu isplati naknadu za troškove ishrane u iznosu od 2.735,13 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.02.2012. godine do isplate i naknadu za neiskorišćeni godišnji odmor za vremenski period od 2010. do 2012. godine u označenim iznosima, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom. Stavom drugim izreke, utvrđeno je da je tužilac bio u radnom odnosu kod tuženog u periodu od 03.02.2010. godine do 31.01.2012. godine, pa je tuženi obavezan da upiše u radnu knjižicu tuženog ostvareni radni staž u označenom periodu i uplati na ime tužioca pripadajuće doprinose obaveznog socijalnog osiguranja nadležnom Republičkom fondu PIO za označeni period od 03.02.2010. godine do 15.02.2011. godine i od 16.05.2011. godine do 31.01.2012. godine. Stavom trećim izreke, odbijen je tužbeni zahtev za isplatu preko dosuđenih do traženih iznosa za sporne vidove naknada iz radnog odnosa, na način kako je to bliže određeno tim stavom izreke. Stavom četvrtim izreke, odbijen je tužbeni zahtev u delu kojim je tužilac tražio da se utvrdi da je bio u radnom odnosu kod tuženog u periodu od 01.02.2012. godine do 20.03.2012. godine i da se obaveže tuženi da za označeni period upiše u radnu knjižicu tužioca ostvareni radni staž, kao i da mu uplati doprinose za obavezno socijalno osiguranje kod nadležnog Republičkog fonda PIO za ovaj vremenski period. Stavom petim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu nadoknadi parnične troškove u iznosu od 261.324,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 4494/22 od 23.11.2022. godine, prvostepena presuda je delimično preinačena tako što je odbijen tužbeni zahtev za obavezivanje tuženog da tužiocu za period od 03.02.2010. godine do 31.01.2012. godine prizna radni staž i upiše u radnu knjižicu, zahtev za naknadu parničnih troškova preko iznosa od 55.470,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom, zahtev za isplatu zakonske zatezne kamate za period od presuđenja do izvršnosti presude, a u preostalom delu žalba tuženog je odbijena i presuda u usvajajućem delu, potvrđena. Odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova žalbenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u delu kojim je prvostepena presuda preinačena, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.
Revizija je dozvoljena po članu 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 18/20) protiv dela odluke o glavnoj stvari, pa je Vrhovni kasacioni sud ispitao pravilnost drugostepene presude u tom delu u smislu člana 408. ZPP i našao da revizija nije osnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, od značaja za pobijani deo presude, tužilac je kod tuženog radio na sistematizovanim poslovima u periodu od 03.02.2010. godine do 31.01.2012. godine. Tokom tog vremena nije bio prijavljen kod nadležnog Republičkog fonda penzijskog i invalidskog osiguranja, izuzev u periodu od 16.02.2011. godine do 15.05.2011. godine, za koji je imao zaključen ugovor o radu na određeno vreme. Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom Gž1 1728/16 od 27.06.2016. godine, odlučujući o žalbi tuženog ukinuo prvostepenu presudu u delu utvrđenja da je tužilac bio u radnom odnosu kod tuženog u periodu od 03.02.2010. godine do 31.01.2012. godine i u tom delu tužbu odbacio iz razloga što sudska zaštita nije tražena u zakonom predviđenom roku, a u preostalom delu prvostepenu presudu u usvajajućem delu je preinačio tako što je odbio tužbeni zahtev. Presudom Vrhovnog kasacionog suda Rev2 2605/16 od 14.12.2017. godine odbijena je kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1728/16 od 27.06.2016. godine. Međutim, odlukom Ustavnog suda Už 4471/18 od 20.05.2021. godine usvojena je ustavna žalba tužioca i poništena presuda Vrhovnog kasacionog suda od 14.12.2017. godine. U postupanju po odluci Ustavnog suda, Vrhovni kasacioni sud je rešenjem od Rev1 26/2021 od 28.09.2022. godine ukinuo presudu Apelacionog suda u Novom Sadu od 27.06.2016. godine u stavovima od drugog do četvrtog izreke (preinačujući deo) i u tom delu predmet vratio drugostepenom sudu na ponovno donošenje odluke o izjavljenoj žalbi tuženog.
Pošto je drugostepena presuda u delu za utvrđenje postojanja radnog odnosa presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 1728/16 od 27.06.2016. godine ukinuta i tužba u tom delu odbačena, drugostepeni sud je pobijanim delom presude preinačio prvostepenu presudu i u delu za upis radnog staža u radnu knjižicu. Ovo iz razloga jer tužilac nije ishodovao u ovoj parnici presudu kojom bi mu bio utvrđen radni odnos za vremenski period od 03.02.2010. godine do 31.01.2012. godine (tužba je odbačena zbog nastupanja prekluzije), pa posledično ovaj pravni odnos ne može biti ni upisan u radnu knjižicu.
Vrhovni kasacioni sud prihvata stanovište drugostepenog suda kao pravilno.
Odredbama člana 204. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ br. 24/05 ... 54/09), koje se primenjuju na sporni odnos, bila je predviđena obaveza poslodavca da radnu knjižicu, kao javnu ispravu koju izdaje nadležni upravni organ, vrati uredno popunjenu zaposlenom na dan prestanka radnog odnosa.
Pošto je prvostepena presuda u delu kojim je zahtevano utvrđenje postojanja radnog odnosa ukinuta i tužba odbačena, faktički rad nije po osnovu odluke suda preobražen u radni odnos, pa nema ni uslova za nalaganje obaveze tuženom da izvrši upis ovog pravnog odnosa u radnu knjižicu. Prema tome, drugostepeni sud je pravilno preinačio prvostepenu presudu u označenom delu. Drugostepeni sud nije intervenisao u delu naložene obaveze tuženom da uplati na ime tužioca pripadajuće doprinose obaveznog socijalnog osiguranja nadležnom Republičkom fondu PIO za označeni period faktičkog rada, za koji rad po oceni Ustavnog suda u konkretnom slučaju postoji obaveza poslodavca na isplatu spornih vidova naknade.
Imajući u vidu da tužilac revizijom pobija deo drugostepene presude kojom je odlučeno o žalbi tuženog tako što je delimično preinačena prvostepena presuda u usvajajućem delu, kao i da protiv prvostepene presude u odbijajućem delu on nije izjavio žalbu, Vrhovni kasacioni sud u smisli člana 403. stav 1. ZPP nije razmatrao preostale navode revizije koji se ne odnose na pobijani deo drugostepene presude.
Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća – sudija
Jelica Bojanić Kerkez,s.r.
Za tačnost otpravka
upravitelj pisarnice
Marina Antonić
