OSNOVNI SUD U NIŠU

NIŠ

VEZA: Su VIII 277/2019

Izvod iz zapisnika sa X sednice Građanskog odeljenja Vrhovnog kasacionog suda održane 27.09.2019. godine.

O D L U K A

ODBIJA SE zahtev Osnovnog suda u Nišu za pokretanje postupka radi rešavanja spornog pravnog pitanja.

O b r a z l o ž e nj e

Zahtevom za rešavanje spornog pravnog pitanja Su VIII-277/2019 od 08.08.2019.godine, Osnovni sud u Nišu obratio se Vrhovnom kasacionom sudu navodeći da se pred Osnovnim sudom u Nišu trenutno nalazi 63 predmeta sa zahtevom za naknadu imovinske štete zbog povrede prava na suđenje u razumnom roku, smatrajući da će rešenjem spornog pravnog pitanja od strane Vrhovnog kasacionog suda biti sprečene negativne posledice eventualne neujednačenosti sudske prakse.

Sporna pravna pitanja:

1. da li imovinska šteta, izazvana povredom prava na suđenje u razumnom roku, može biti iznos utvrđenog potraživanja koje se naplaćuje u stečajnom ili izvršnom postupku, tj. da li je nastupilo umanjenje imovine, ili sprečavanje uvećanja imovine, u slučaju da potraživanje još uvek nije naplaćeno?

2. da li imovinsku štetu, izazvanu povredom prava na suđenje u razumnom roku, mogu predstavljati plaćeni iznosi troškova punomoćniku advokatu za pristup ročištima koja nisu održana zbog odsutnosti sudije, a o kojima još uvek nije odlučeno?

3. da li je za utvrđivanje odgovornosti Republike Srbije za naknadu imovinske štete izazvane povredom prava na suđenje u razumnom roku, dovoljna činjenica da je rešenjem predsednika suda utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku, ili je potrebno dokazati da postoji uzročno-posledična veza između neefikasnog i nedelotvornog postupanja suda i nemogućnosti naplate potraživanja?

4. da li je od uticaja na odgovornost Republike Srbije vrsta kapitala izvršnog dužnika, ili činjenica da je dužnik fizičko ili pravno lice?

Povodom postavljenih pitanja Osnovni sud u Nišu u svom aktu kojim traži rešavanje spornih pravnih pitanja navodi da je tužiocima utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku. Tužioci traže štetu u visini nenaplaćenog potraživanja, ili naknadu na ime zastupanja punomoćnika advokata. Postupci za naplatu potraživanja su u toku.

Dalje se navodi, da tužilac ne predlaže izvođenje dokaza radi utvrđivanja strukture kapitala izvršnog dužnika, niti se predlažu dokazi radi utvrđivanja uzročno-posledične veze između povrede prava na suđenje u razumnom roku i nastale štete.

Na kraju, u većini predmeta na osnovu naziva izvršnog dužnika, se zaključuje da je to društveno preduzeće, u nekim predmetima izvršni dužnik nije preduzeće sa državnim ili društvenim kapitalom, a u nekim je fizičko lice.

U zahtevu za rešenje spornog pravnog pitanja Osnovni sud u Nišu je izneo svoje mišljenje.

Na sednici Građanskog odeljenja Vrhovnog kasacionog suda održanoj 27.09.2019. godine, odbijen je zahtev Osnovnog suda u Nišu, budući da je u predmetu Vrhovnog kasacionog suda Spp 6/2016 dana 02.11.2018. godine donet zaključak prema kome: „Republika Srbija odgovara za materijalnu štetu nastalu zbog potpunog ili delimičnog neizvršenja pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka, odnosno u stečaju utvrđenih potraživanja zaposlenih iz radnog odnosa koja su bez njihove krivice ostala neizvršena i u postupku stečaja vođenom nad stečajnim dužnikom sa većinskim društvenim ili državnim kapitalom, uz uslov da je prethodno utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku“, kao i da su na sajtu Vrhovnog kasacionog suda objavljene odluke sa ovako izraženim stavom.

Zbog značaja pitanja za sudsku praksu, na istoj sednici zaključak je verifikovan i dopunjen, tako da glasi:

ZAKLJUČAK

Republika Srbija odgovara za materijalnu štetu nastalu zbog potpunog ili delimičnog neizvršenja pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka, odnosno u stečaju utvrđenih potraživanja zaposlenih iz radnog odnosa koja su bez njihove krivice ostala neizvršena i u postupku stečaja vođenom nad stečajnim dužnikom sa većinskim društvenim ili državnim kapitalom, uz uslov da je prethodno utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku.

U predmetima u kojima se vodi stečajni postupak, zakonska zatezna kamata na potraživanja utvrđena pravnosnažnim presudama protiv dužnika- društvenih preduzeća obračunava se do dana otvaranja stečajnog postupka, u skladu sa zakonskim rešenjem iz Zakona o stečaju iz 2009.godine.

U pogledu izvršnih dužnika koji ne spadaju u napred navedenu kategoriju, već se radi o fizičkim licima ili pravnim licima koja nisu osnovana na bazi društvenog ili državnog kapitala, svakako je nužno utvrđivati uzročno- posledičnu vezu, između povrede prava na suđenje u razumnom roku i nenaplaćenog potraživanja, te utvrđivati da je upravo isključivi razlog nemogućnosti naplate tih potraživanja neadekvatno postupanje suda. Nužno je dokazati da je dužnik u trenutku pokretanja postupka za naplatu imao dovoljno novčanih sredstava u imovini i da je poštujući redosled isplate mogao da se naplati da je sud efikasno postupao i preduzimao delotvrone radnje u cilju naplate propisane odgovarajućim zakonom o izvršenju.

Predsednik Građanskog odeljenja

sudija dr Dragiša Slijepčević