.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev2 1324/2023
16.04.2025. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Gordane Komnenić, predsednika veća, dr Ilije Zindovića i Marije Terzić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Milan Janićijević, advokat iz ..., protiv tuženog JP „Elektroprivreda Srbije“ Beograd, čiji je punomoćnik Sabahudin Tahirović, advokat iz ..., radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3168/22 od 16.11.2022. godine, u sednici održanoj 16.04.2025. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 3168/22 od 16.11.2022. godine.
ODBIJA SE zahtev tuženog za naknadu troškova revizijskog postupka.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1176/22 od 07.07.2022. godine, ispravljena rešenjem istog suda od 17.08.2022. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužioca i utvrđeno je da je tužilac zasnovao radni odnos na neodređeno vreme kod tuženog na poslovima pomoćni kvalifikovani radnik počev od 01.02.2016. godine. Stavom drugim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu naknadi troškove postupka u iznosu od 164.250,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od izvršnosti presude do isplate.
Apelacioni sud u Beogradu je presudom Gž1 3168/22 od 16.11.2022. godine, stavom prvim izreke, preinačio presudu Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1176/22 od 07.07.2022. godine, ispravljena rešenjem istog suda od 17.08.2022. godine, u stavu prvom izreke i odbio tužbeni zahtev tužioca kojim je traženo da se utvrdi da je tužilac zasnovao radni odnos na određeno vreme kod tuženog na poslovima pomoćni polukvalifikovani radnik počev od 01.02.2016. godine kao neosnovan. Stavom drugim izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u stavu drugom izreke presude Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1176/22 od 07.07.2022. godine, ispravljene rešenjem P1 1176/22 od 17.08.2022. godine i odbijen zahtev tužioca kojim je tražio da se obaveže tuženi da mu naknadi troškove postupka u iznosu od 164.250,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od izvršnosti presude do isplate i obavezan je tužilac da tuženom naknadi troškove postupka u iznosu od 1.900,00 dinara.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Tuženi je dao odgovor na reviziju.
Odlučujući o izjavljenoj reviziji na osnovu člana 408. i 441. Zakona o parničnom postupku-ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11... 10/23), Vrhovni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u periodu od 01.02.2016. godine do 31.01.2020. godine bio radno angažovan kod tuženog po osnovu više zaključenih ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova po kojima je obavljao iste, odnosno istovrsne fizičke poslove, i to sve vrste kopačkih radova, zatrpavanje istih i raznošenje šuta. Rad je obavljao kontinuirano, iz delokruga radnog mesta pomoćni polukvalifikovani radnik, predviđenog Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova tuženog.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je tužilac u utuženom periodu obavljao poslove za kojima je postojala stalna potreba, pa njegovo radno angažovanje ima karakter radnog odnosa, a ugovori o obavljanju privremenih i povremenih poslova su zaključeni protivno odredbi člana 197. Zakona o radu, zbog čega je usvojio tužbeni zahtev nalazeći da su ispunjeni uslovi za zasnivanje radnog odnosa tužioca na neodređeno vreme počev od 01.02.2016. godine u smislu člana 32. stav 2. Zakona o radu.
Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev, nalazeći da je prvostepeni sud na utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenio materijalno pravo. Odredbom člana 27e Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 54/09... 118/21) utvrđena je zabrana zasnivanja radnog odnosa kod korisnika javnih sredstava, koja odredba je lex specialis u odnosu na odredbe Zakona o radu kojima se propisuju uslovi za preobražaj radnog odnosa, u smislu člana 105. Zakona o budžetskom sistemu, pa se na konkretni slučaj ne mogu primeniti odredbe o preobražaju radnog odnosa iz Zakona o radu.
Po oceni Vrhovnog suda, odluka drugostepenog suda zasnovana je na pravilnoj primeni materijalnog prava.
Prema odredbi člana 197. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05...75/14) poslodavac može da za obavljanje poslova koji su po svojoj prirodi takvi da ne traju duže od 120 radnih dana u kalendarskoj godini zaključi ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova sa nezaposlenim licem, zaposlenim koji radi nepuno radno vreme – do punog radnog vremena i korisnikom starosne penzije (stav 1.); ugovor iz stava 1. ovog člana zaključuje se u pisanom obliku (stav 2.).
Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 54/09) objavljenim u „Službeni glasnik RS“, br. 10/2013 od 06.12.2013. godine, u članu 27e, dodati su novi stavovi 34. i 35, kojima je propisano da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2015. godine a izuzetno od tog stava zakona, radni odnos sa novim licima može se zasnovati uz saglasnost tela Vlade, na predlog nadležnog ministarstva, odnosno drugog nadležnog organa, uz prethodno pribavljeno mišljenje ministarstva. Navedena odredba člana 27e stav 34. Zakona o budžetskom sistemu, novelirana je kasnijim izmenama i dopunama („Službeni glasnik RS“, br. 142/14...149/20), tako da korisnici javnih sredstava ne mogu zasnivati radni odnos sa novim licima radi popunjavanja slobodnih odnosno upražnjenih radnih mesta do 31.12.2016. godine („Službeni glasnik RS“, br. 103/15), do 31.12.2017. godine („Službeni glasnik RS“, br. 99/16), do 31.12.2018. godine („Službeni glasnik RS“, br. 113/17), do 31.12.2019. godine („Službeni glasnik RS“, br. 95/18...31/19), odnosno do 31.12.2020. godine („Službeni glasnik RS“, br. 72/19...149/20).
Tužilac je kod tuženog obavljao rad po osnovu više zaključenih ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova, u periodu od 01.02.2016. godine do 31.01.2020. godine, a u to vreme primenjivale su se citirane odredbe Zakona o budžetskom sistemu. Tim odredbama bilo je zabranjeno zapošljavanje novih lica u javnom sektoru radi popunjavanja slobodnih, odnosno upražnjenih radnih mesta, osim u izuzetnim slučajevima, uz saglasnost nadležnog organa Vlade, a koje saglasnosti u konkretnom slučaju nije bilo, što tužbeni zahtev tužioca čini neosnovanim.
Iz izloženih razloga, Vrhovni sud je primenom odredbe člana 414. stav 1. odlučio kao u stavu prvom izreke.
Tuženom nisu priznati troškovi revizijskog postupka u vezi sa sastavom odgovora na reviziju, budući da ovaj trošak nije potreban za vođenje postupka u smislu člana 154. stav 2. ZPP.
Iz tog razloga, odlučeno je kao u stavu drugom izreke, na osnovu odredbe člana 165. stav 2. ZPP.
Predsednik veća - sudija
Gordana Komnenić,s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković
