U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Božidara Vujičića, Lidije Đukić, Biserke Živanović i Snežane Andrejević, članova veća, u pravnoj stvari tužioca Z.D. iz Z., koga zastupa punomoćnik G.S., advokat iz Č., protiv tužene Republike Srbije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Policijska uprava Z., koju zastupa Republičko javno pravobranilaštvo, radi isplate, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2186/14 od 03.11.2014. godine, u sednici veća od 18.11.2015. godine, doneo je

P R E S U D U

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2186/14 od 03.11.2014. godine, kao izuzetno dozvoljenoj.

PREINAČUJE SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2186/14 od 03.11.2014. godine u delu kojim je preinačena prvostepena presuda Osnovnog suda u Zrenjaninu P1 356/13 od 21.05.2014. godine i odbijen tužbeni zahtev tužioca za uvećanu zaradu za noćni rad sa doprinosima i za troškove postupka, pa se žalba tužene odbija, a prvostepena presuda POTVRĐUJE u delu kojim je tužiocu dosuđena naknada za noćni rad u periodu od septembra 2011. godine do decembra 2011. godine sa kamatom stavom 1. izreke, doprinosi za penzijsko, invalidsko i zdravstveno osiguranje na dosuđene iznose po tom osnovu stavom 2. izreke i troškovi postupka stavom 3. izreke.

U preostalom delu revizija tužioca se ODBIJA kao neosnovana.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Zrenjaninu P1 356/13 od 21.05.2014. godine, u stavu 1. izreke, tužbeni zahtev tužioca se delimično usvaja i obavezuje tužena da tužiocu isplati na ime naknade za noćni rad za period od septembra do decembra 2011. godine iznose sa kamatom kako je to navedeno u tom stavu izreke prvostepene presude, zatim na ime manje isplaćene naknade zarade po osnovu korišćenje plaćenog odsustva za oktobar i decembar 2010. godine i januar 2011. godine iznose navedene u tom stavu sa kamatom, kao i na ime razlike u zaradi koju je tužilac primao i koju je trebalo da primi za vreme korišćenja bolovanja za jun 2011. godine, jul 2011. godine i avgust 2011. godine u iznosima i sa kamatom kako je to navedeno, a sve u roku od osam dana od dana pravnosnažnosti presude pod pretnjom izvršenja. U stavu 2. izreke, obavezana je tužena da Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje zaposlenih za tužioca uplati doprinose po osnovu penzijskog i invalidskog osiguranja zaposlenih kao doprinose po osnovu zdravstvenog osiguranja nadležnom Fondu zdravstvenog osiguranja i to u iznosu koji obračunaju nadležne službe tuženog u vreme obračuna a na napred dosuđene iznose u roku od osam dana po pravnosnažnosti presude. U stavu 3. izreke, obavezuje se tuženi da tužiocu na ime troškova postupka isplati 39.872,36 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 21.05.2014. godine do isplate u roku od osam dana. U stavu 4. izreke, odbija se deo tužbenog zahteva kao neosnovan, a kojim je tužilac tražio da se tuženi obaveže da mu na ime dela neisplaćene zarade i to na ime razlike između naknade zarade koju je tužilac primio i koju je trebalo da primi za vreme korišćenja godišnjeg odmora za avgust 2010. godine i septembar 2010. godine iznose sa kamatom kako je to navedeno, kao i na ime naknade za prekovremeni rad za novembar 2011. godine u iznosu od 2.999,15 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.12.2011. godine do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2186/14 od 03.11.2014. godine, žalbe tužioca i tužene se delimično usvajaju, a prvostepena presuda u delu kojim je odbijen tužbeni zahtev tužioca radi isplate dela neisplaćene naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora u delu kojim je usvojen tužbeni zahtev za isplatu uvećane plate za noćni rad i uplatu doprinosa za obavezno socijalno osiguranje za tužioca na istoj i u delu kojim je usvojen zahtev tužioca za naknadu troškova postupka preinačuju tako što se obavezuje tužena da tužiocu isplati na ime dela neisplaćene naknade plate za vreme korišćenja godišnjeg odmora za avgust 2010. godine iznos od 255,72 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.09.2009. godine do isplate i za septembar mesec 2010. godine iznos od 1.797,72 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 26.10.2010. godine do isplate, a odbija tužbeni zahtev za isplatu traženih iznosa na ime uvećane plate za noćni rad za period od septembra 2011. godine do decembra 2011. godine sa traženom zakonskom zateznom kamatom, zatim tužbeni zahtev za uplatu za tužioca na tražene iznose uvećane plate za noćni rad za navedeni period nadležnim fondovima doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje i doprinosa za zdravstveno osiguranje, kao i zahtev tužioca za naknadu troškova parničnog postupka i određuje da svaka stranka snosi svoje troškove. U preostalom delu žalbe tužioca i tužene se odbijaju i prvostepena presuda potvrđuje. Odlučeno je i da svaka stranka snosi troškove žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude u delu kojim je tužbeni zahtev odbijen tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, sa predlogom da Vrhovni kasacioni sud o izjavljenoj reviziji odluči kao o izuzetno dozvoljeno, a na osnovu člana 404. ZPP.

Odredbom člana 404. ZPP (''Službeni glasnik RS'' 72/2011 i 55/2014) je predviđeno da je revizija izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrhovnog kasacionog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnostni građana, radi ujednačavanja sudske prakse kao i ako je potrebno novo tumačenje prava. O dozvoljenosti i osnovanosti te revizije odlučuje Vrhovni kasacioni sud u veću od pet sudija.

Ceneći dozvoljenost i osnovanost revizije na osnovu čl. 404. i 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da su ispunjeni uslovi zakonski uslovi da se o izjavljenoj reviziji tužioca odlučuje kao o izuzetno dozvoljenoj kao i da je tužiočeva revizija delimično osnovana. Pri tome, ovaj sud nalazi da u postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Pri donošenju odluke drugostepeni sud nije u jednom delu pravilno primenio odredbe čl. 146. i 147. Zakona o policiji (''Službeni glasnik RS'' 101/05) što je dovelo do odstupanja od ustaljene sudske prakse u tom delu, a što je osnov za posebnu reviziju.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je zaposlen kod tužene na radnom mestu policajac. Rešenjem načelnika Policijske uprave u Z. od 18.04.2010. godine tužilac je raspoređen na radno mesto policajac, Policijska ispostava, Odeljenje policije, Policijska uprava u Z. i unapređen je u zvanje mlađi policajac prve klase. Rešenjem tužene od 18.04.2010. godine određeno je da se tužiocu vrši obračun plate na osnovu Pravilnika o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova od 26.06.2006. godine i Pravilnika o izmenama i dopunama Pravilnika o platama zaposlenih u Ministarstvu unutrašnjih poslova od 16.05.2007. godine po sledećim koeficijentima: po članu 3 – 9,96, po članu 4 – 6,51 i po članu 7 – 1,30 tako da mu je ukupan koeficijent 17,78. U periodu od 01.09.2011. do 31.12.2011. godine tužilac je ostvario 216 časova noćnog rada, a po tom osnovu bi zarada trebalo da mu se uveća 9.743,77 dinara. Tužena nije uvećavala tužiocu naknadu plate za vreme korišćenja plaćenog odsustva, bolovanja i korišćenja godišnjeg odmora za stimulativnu naknadu u visini od 10% u odnosu na platu, a u postupku su utvrđeni iznosi neisplaćenih stimulacija za godišnji odmor i za vreme korišćenja bolovanja da tužiocu pripada naknada zarade za vreme korišćenja godišnjeg odmora kao i uplata doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, te je u tom delu prvostepena presuda preinačena i tužbeni zahtev usvojen, ali je tužbeni zahtev tužioca odbijen, uz preinačenje prvostepene presude u tom delu, za uvećanu zaradu po osnovu noćnog rada, te za uplatu doprinosa na te iznose. Takođe je prvostepena presuda preinačena u odnosu na troškove spora i odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove dok su u preostalom usvajajućem i odbijajućem delu, žalbe stranaka odbijene i prvostepena presuda preinačena.

Zakon o policiji, Pravilnik koji je na osnovu njega donet i rešenja o utvrđivanju zarade zaposlenima u Ministarstvu unutrašnjih poslova pa i tužiocu, stvorili su mogućnost da se po osnovu posebnih uslova rada, opasnosti po život i zdravlje, odgovornosti, težine i prirode posla, rada na dane državnih praznika, noćnog rada, rada u smenama, prekovremenog rada, dežurstva i drugih vidova neredovnosti u radu utvrde koeficijente za obračun plate koji su 30 do 50% nominalno veći od koeficijenta za druge druge državne službenike. Među strankama je sporno da li je tužiocu u konkretnom slučaju po osnovu noćnog rada došlo do uvećanja zarade u smislu napred navedenih propisa. Prvostepeni sud nalazi da do tog uvećanja nije došlo bez obzira što postoji uvećanje tužiočevog koeficijenta za zaradu u odnosu na uporednog radnika P.M. od 38,47% zbog toga što u rešenju nije izričito navedeno da je to uvećanje po osnovu neredovnosti u radu, odnosno noćnog rada. Međutim, drugostepeni sud upravo imajući u vidu pomenutu razliku u koeficijentima nalazi da je tužiocu po tom osnovu priznato uvećanje zarade što mu tužbeni zahtev čini neosnovanim.

Drugostepeni sud u konkretnom slučaju nije vodio računa o tome da kod odabira uporednog radnika treba da se upoređuju isti ili približno isti poslovi što u ovom slučaju dovođenjem u odnos tužioca kao policajca sa poslovima uporednog radnika koji je na administrativno-tehničkim i daktilografskim poslovima nije prisutno. To znači da na navedeni način, to jest dovođenjem u odnos zarada pomenutih lica tužena, a na kojoj je teret dokazivanja da su sporne neredovnosti plaćene po članu 121. u vezi člana 2. stav 2. Zakona o radu nije, dokazala da su utvrđeni iznosi isplaćeni, a kako tužilac na taj iznos ima pravo to proizilazi da mu je u tom delu tužbeni zahtev osnovan, odnosno da je prvostepeni sud pravilno usvojio tužbeni zahtev. Što se tiče naknade za prekovremeni rad, kako je u postupku utvrđeno da tužilac u spornom periodu nije imao prekovremenog rada, to mu je zahtev pravilno odbijen. S obzirom da je tužilac uspeo u sporu na navedeni način, to mu i pripadaju troškovi koji su utvrđeni u prvostepenoj presudi.

Imajući u vidu sve napred navedeno ovaj sud je preinačio drugostepenu presudu u odnosu na noćni rad sa doprinosima i isti tužiocu priznao, odnosno u tom delu potvrdio prvostepenu presudu kojom mu je priznata naknada po tom osnovu kao i u odnosu na troškove spora, dok je revizija u preostalom delu – koji se odnosi na naknadu za prekovremeni rad odbijena sve na osnovu čl. 416. stav 1. i 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća sudija

Vesna Popović,s.r.