Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tužilac je izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, pobijajući je u delu stava drugog izreke kojim je preinačena prvostepena presuda i odbijen tužbeni zahtev.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku primenom člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP („Sl. glasnik RS“, broj 72/11 i 55/14) pa je našao da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge povrede postupka zbog kojih se ona može izjaviti, primenom člana 407. stav 1. ZPP.

Prema činjeničnom stanju na kom je zasnovana pobijana odluka, tužilac je zaposlen kod tuženog na neodređeno vreme, sa punim radnim vremenom, na poslovima ... . Tužilac radi 40 sati nedeljno, a na zahtev poslodavca i duže, odnosno prekovremeno. Prema Aneksu ugovora o radu koji je sa tuženim zaključio 28.11.2005. godine, njegov posao (za puno radno vreme) je vrednovan sa 942 boda, čiju vrednost utvrđuje direktor, jer ona nije utvrđena ni Ugovorom o radu ni Aneksom ugovora o radu, kao ni Pravilnikom o radu kod tuženog iz 2005. godine, koji je bio u primeni u spornom periodu. Ovim Pravilnikom posao tužioca vrednovan je koeficijentom 1,32, ali njime nije utvrđena i osnovica za obračun zarade, niti je definisano na koji način se ista utvrđuje. Međutim, članom 78. Pravilnika tuženog, predviđeno je pravo zaposlenog na minimalnu zaradu za standardni učinak i puno radno vreme. Prema tom Pravilniku visinu zarade za sva radna mesta, osim rukovodećih, utvrđuje direktor, na osnovu koeficijenta utvrđenih članom 76. Pravilnika, vodeći računa o težini i složenosti poslova, a prema članu 77. Pravilnika zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu u visini utvrđenoj ovim Pravilnikom, u tačno određenim procentima po svim osnovima, bliže utvrđenim nižestepenim odlukama. Posebni kolektivni ugovor za građevinarstvo i industriju građevinskog materijala, kod tuženog je bio na snazi do 29.03.2014. godine, kojim je u članu 52. stav 1. predviđeno da se osnovna zarada za najjednostavniji posao za period januar – juni 2012. godine, određuje u visini minimalne zarade za ovaj period, utvrđene u skladu sa Zakonom o radu. Prema stavu 2. ovog člana, ugovoreno je da osnovna zarada za najjednostavniji posao ne može biti niža od minimalne zarade za period za koji se ugovara, dok prema stavu 4., ako Socijalno-ekonomski savet ili Vlada, pre isteka perioda iz stava 1. ovog člana, utvrde veći iznos minimalne zarade, tako utvrđena zarada predstavlja osnovnu minimalnu zaradu za najjednostavniji posao od tog momenta do isteka roka – 30.06.2012. godine. Tuženi je kao član udruženja poslodavaca putne privrede pristupio potpisivanju Posebnog kolektivnog ugovora za delatnost putne privrede, koji je bio u primeni počev od 22.01.2015. godine i primenjivao se u preostalom delu utuženog perioda. Prema članu 34. ovog Kolektivnog ugovora, osnovna zarada za najjednostavniji posao ugovara se u visini minimalne zarade utvrđene Zakonom o radu uvećane za pripadajuće poreze i doprinose. Ocenom nalaza sudskog veštaka utvrđeno je da je tuženi u spornom periodu isplatu zarade vršio određivanjem manje cene rada od cene rada određene Posebnim kolektivnim ugovorom za građevinarstvo i industriju građevinskog materijala i Posebnim kolektivnim ugovorom za delatnost putne privrede za period njegovog važenja, ali isto tako i u periodu kada ovi ugovori nisu bili na snazi odnosno i za period od 01.04.2014. do 31.01.2015. godine, a što je za posledicu imalo isplatu osnovne zarade tužiocu u manjem iznosu od ovako utvrđene.

Isplata troškova ishrane regulisana je odredbom člana 64. Posebnog kolektivnog ugovora za građevinarstvo i industriju građevinskog materijala za dane provedene na radu u visini od 20% od minimalne zarade i to samo za period važenja ovog kolektivnog ugovora, dakle do 31.12.2014. godine. pa je, ekonomsko- finansijskim veštačenjem, utvrđena razlika između isplaćene i pripadajuće naknade troškova ishrane u toku rada, za period od 01.01. do 31.03.2014. godine, ali je utvrđeno i da je tužiocu, za period od 01.04. do 31.12.2014. godine, tuženi isplaćivao veće iznose naknade ovih troškova od onog koji se dobija primenom navedene odredbe.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev i obavezao tuženog da plati tužiocu utuženi iznos, kao i da izvrši uplatu doprinosa za obavezno socijalno osiguranje na dosuđene iznose osnovne zarade, nakon što je utvrdio da je visina iznosa isplaćenih zarada i naknada zarada niža od iznosa čija je visina, za ceo utuženi period, utvrđena primenom PKU za građevinarstvo i industriju građevinskog materijala i PKU za delatnost putne privrede, dok je odbio zahtev za isplatu naknade troškova ishrane u toku rada za period od 01.01. do 31.03.2014. godine.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo kada je delimično preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev za isplatu razlike u zaradi za period od 01.04.2014. do 31.01.2015. godine, kada nisu bili na snazi napred navedeni kolektivni ugovori.

Naime, Posebni kolektivni ugovor za građevinarstvo i industriju građevinskog materijala bio je na snazi do 29.03.2014. godine, dok je Posebni kolektivni ugovor za delatnost putne privrede kod tuženog u primeni počev od 22.01.2015. godine, što znači da u periodu od 01.04.2014. do 22.01.2015. godine nije bio u primeni ni jedan od Posebnih kolektivnih ugovora kojima je regulisano pitanje načina utvrđivanja visine cene rada. Pravilnik o radu kod tuženog takođe ne propisuje način utvrđivanja visine cene rada kod tuženog, a zarada je u ovom delu perioda obračunavana i isplaćivana primenom cene rada koju je utvrđivao direktor svojim odlukama, u zavisnosti od raspoloživih sredstava.

Minimalna zarada nije ugovorena ni ugovorom o radu ni bilo kojim opštim aktom koji se u tom preiodu primenjivao kod tuženog, ali je zarada koja je isplaćena u ovom periodu, bila viša od minimalne zarade propisane odredbom člana 111. Zakona o radu. Tužilac nije sudu pružio dokaze o postojanju akata kod tuženog (koji su bili u primeni u ovom periodu), koji sadrže odgovarajuće parametere za obračun zarade na osnovu kojih bi se mogla utvrditi njena visina, pa je pravilan zaključak drugostepenog suda da tužiocu ne pripada tražena razlika zarade, kao i uplate doprinosa (za čiji obračun osnovna zarada predstavlja osnovicu), preko iznosa koji su mu isplaćivani do onih čija je visina utvrđena primenom odredaba tada nevažećeg kolektivnog ugovora. Cilj isplate minimalne zarade je da se obezbedi zaštita zaposlenih, radi zadovoljavanja njihovih egzistencijalnih i socijalnih potreba, kao i članova njihovih porodica, što je predviđeno i Konvencijom Međunarodne organizacije rada broj 131. o utvrđivanju minimalnih nadnica i Preporukom broj 136. o utvrđivanju minimalnih nadnica, pa zarada koju zaposleni ostvaruje svojim radom ne može biti niža od minimalne zarade za standardni učinak i puno radno vreme, odnosno vreme koje se izjednačava sa punim radnim vremenom, koje pravo tužiocu u konkretnom slučaju nije povređeno, s obzirom da mu je naknada zarade, u ovom periodu, isplaćivana u većem iznosu.

Imajući ovo u vidu, kao i da kod tuženog u ovom periodu nisu postojali parametri za utvrđivanje visine zarade zaposlenih, a da je tuženi isplaćivao tužiocu zaradu koja nije bila niža od minimalne, to pravilno drugostepeni sud nalazi da tužilac, za period od 01.04.2014. do 31.01.2015. godine, neosnovano potražuje razliku u zaradi koja je dobijena primenom odredaba nevažećeg kolektivnog ugovora, što i njegov tužbeni zahtev u ovom delu čini neosnovanim.

Na osnovu iznetog, primenom člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić