Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena Republika Srbija je izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 i 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija neosnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, na osnovu člana 408. ZPP, niti je pred drugostepenim sudom učinjena povreda postupka iz člana 374. stav 1. ZPP na koju se u reviziji ukazuje. Ukazivanje na povredu postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, ne predstavlja bitnu povredu zbog koje se revizija može izjaviti, primenom člana 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je vlasnik kat.parcela .. i .., obe upisane u list nepokretnosti .. KO ... . Rešenjem Vlade Republike Srbije od 11.01.2007. godine utvrđen je javni interes da se izvrši potpuna eksproprijacija više kat.parcela u cilju izgradnje infrastrukturnog koridora na trasi Autoputa Horgoš-Požega. Aktom Ministarstva za infrastrukturu Republike Srbije od 14.09.2007.godine utvrđeni su urbanistički uslovi za izgradnju ovog autoputa (koji se odnose na više raznovrsnih deonica), a kao investitor izgradnje navedeno je JP „Putevi Srbije“ Beograd. Rešenjem Ministarstva životne sredine i prostornog planiranja Republike Srbije-Sektor za urbanističko prostorno planiranje i stanovanje od 27.05.2010. godine, odobreno je investitorima, ovde tuženima, izvođenje radova na izgradnji dela Autoputa Beograd - Požega, sektor 1, deonica 4, Ub - Lajkovac, koja deonica se prostire i kroz selo ... koje se nalazi na području opštine Ub. Ugovorom o građenju zaključenim između Ministarstva za infrastrukturu Republike Srbije, (evidentiran kod RS 02.07.2010.godine), kao naručioca radova, „Koridora 10“ DOO Beograd, kao korisnika radova, odnosno pravnog sledbenika, i PZP "Beograd" AD, „Putevi Užice“ AD i GP „Planum“, kao izvođača radova uređeno je izvođenje radova na izgradnji Autoputa E769, Beograd – Južni Jadran, deonica Ub - Lajkovac. „Koridor 10“ DOO Beograd je osnovano odlukom upravnog odbora prvotuženog od 22.01.2009. godine, a ugovorom zaključenim između tuženih 24.11.2010. godine celokupni udeo i sva osnivačka prava tuženog JP "Putevi Srbije" Beograd na "Koridoru 10" DOO Beograd preneta su na Republiku Srbiju (odluka o izmenama osnivačkog akta "Koridor 10" DOO Beograd br.89/11 od 25.01.2011. godine). Delimičnim rešenjem Opštinske uprave Ub od 13.08.2010.godine izvršena je potpuna eksproprijacija šest tužiočevih parcela (list nepokretnosti .. KO ...), od toga tri parcele (.., .. i ..) po zahtevu prvotuženog kao korisnika eksproprijacije, u ime drugotužene Republike Srbije, kao vlasnika, u cilju izgradnje infrastrukturnog koridora na trasi Autoputa Horgoš - Požega, u skladu sa utvrđenim javnim interesom rešenjem Vlade RS od 11.01.2007. godine, a tri parcele (.., .. i ..) na zahtev tužioca. Dopunskim rešenjem nadležnog organa uprave Opštine Ub od 28.05.2012. godine odbijen je zahtev tužioca za eksproprijaciju njegove kat.parcele .., njiva četvrte klase, u površini od 0,99ha. Dve sporne parcele, sa eksproprisanim parcelama, predstavljaju jedinstveni kompleks zemljišta, na kojima je tužilac uzgajao kukuruz i pšenicu, kvalitetno obrađujući zemljište, a u vrhu jedne od parcela, gde nije bilo pristupačno vršiti obradu zemljišta traktorom, površine od 2 ha, zasadio je 2.000 stabala šljive različitih sorti od kojih je 900 ostalo na delu navedene parcele koju je tuženi zatrpao prilikom izgradnje autoputa. U vreme pristizanja roda 2011. godine prvotuženo preduzeće sa mehanizacijom je ušlo u njegovu parcelu, koja je eksproprisana radi izvođenja radova na nadvožnjaku za autoput Koridor 11, kada mu je savetovano da zahteva i eksproprijaciju spornih parcela jer prvotuženo preduzeće nije imalo prostor za deponovanje zemlje koja potiče od velikih iskopa za potrebe budućeg autoputa i drugih radova. Tada je i došlo do štete usled zaglavljivanja mehanizacije prvotuženog u parcelama, kao i usled posledica velikih kiša kojom prilikom je jedan deo stabala polomljen jer su izgradnjom autoputa njegove parcele presečene tako da su ostale na različitim stranama autoputa, na njima su ostale velike deponije zemlje nastale iskopima, samo jedan deo može da obrađuje, dok je drugi deo (kompletni voćni zasadi) upropašćen. Uviđajem na licu mesta izvršena je identifikacija tužiočevih parcela .. i .., koje su fizički na licu mesta razdvojene novom trasom autoputa u izgradnji „Koridor 11“ i utvrđeno njihovo stanje koje je detaljno opisano u nižestepenim odlukama. Veštačenjem je utvrđena površina tužiočevih parcela koja je pod deponovanom zemljom i deo koji predstavlja neobrađeno zemljište, zatim vrednost potrebnih radova na mašinskom uklanjanju deponovane zemlje, vrednost preostalih radova koji su neophodni radi privođenja nameni navedenih parcela i izgubljena dobit tužioca zbog nekorišćenja zauzetih delova spornih parcela za period od 2012. godine do 2016. godine.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je delimično usvojio, delimično odbio tužbeni zahtev tužioca u odnosu na oba tužena, zaključujući da tuženi imaju obavezu da solidarno tužiocu naknade štetu pričinjenu izvođenjem radova na izgradnji autoputa „Koridor 11“, i to prvotuženo preduzeće kao izvođač radova i neposredni štetnik, a tužena Republika Srbija kao investitor u smislu čl. 207 ZOO.

Drugostepeni sud je našao da je pravilnom primenom materijalnog prava prvostepeni sud utvrdio odgovornost tužene Republike Srbije koja se ovde pojavljuje u ulozi investitora i koja proizlazi iz članova 154, 155, 185 i 189 stav.1 i 2. u vezi člana 207. ZOO, dok je u odnosu na tuženog JP „Putevi Srbije“ ukinuo prvostepenu presudu i predmet vratio na ponovno suđenje, jer je zbog pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje u ovom delu ostalo nepotpuno utvrđeno.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su usvojili tužbeni zahtev u odnosu na tuženu Republiku Srbiju.

Odredbom člana 207. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da naručilac i izvođač radova na nepokretnosti solidarno odgovaraju trećem licu za štetu koja mu nastane u vezi sa izvođenjem tih radova.

Suprotno revizijskim navodima, tužena Republika Srbija, kao naručilac radova, je odgovorna i pasivno legitimisana u parnici trećih lica –tužioca, radi naknade štete nastale u vezi sa izvođenjem radova, na osnovu čl. 207. Zakona o obligacionim odnosima. Osnovanost tužbenog zahteva tužioca u odnosu na RS proizilazi iz odredbi članova 154, 155, 185. i 189. ZOO u vezi sa odredbama Ugovora o građenju – izvođenju radova zaključenog između RS -Ministarstva za infrastrukturu Republike Srbije, kao naručioca, čiji je pravni sledbenik Ministarstvo saobraćaja, "Koridora 10" d.o.o. Beograd, kao korisnika, čiji je pravni sledbenik "Koridori Srbije" d.o.o. Beograd, i grupe ponuđača kao izvođača radova, jer je obaveza naručioca radova – RS da obezbedi vršenje stručnog nadzora u skladu sa odredbom čl. 153. Zakona o planiranju i izgradnji. Imajući u vidu da je izvođenjem radova na deonici Autoputa tužiocu prouzrokovana materijalna šteta, to je tužena RS, kao naručilac i investitor, suprotno navodima revizije, u smislu navedenih zakonskih odredbi, dužna da naknadi tužiocu navedenu materijalnu štetu. Zbog navedenog, neosnovani su navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić