Apelacioni sud u Kragujevcu je presudom Gž2 2/21 od 26.01.2021. godine, stavom prvim izreke, odbio žalbu tužioca i potvrdio prvostepenu presudu u stavu prvom, trećem i četvrtom izreke. Stavom drugim izreke, preinačena je prvostepena presuda u stavu drugom izreke, tako što je delimično usvojen protivtužbeni zahtev tužene – mal. BB, pa se obavezuje tužilac da na ime svog dela doprinosa za izdržavanje tužene plaća mesečno iznos od 25.000,00 dinara, počev od podnošenja tužbe 12.09.2019. godine, pa dok za to postoje zakonski razlozi ili dok ova presuda ne bude ukinuta ili promenjena i to uplatom, kako je izrekom navedeno, uz obavezu da dospele a neisplaćene rate isplati odmah, sve u roku od 15 dana od prijema otpravka presude, pod pretnjom izvršenja. Stavom trećim izreke, odbijen je preostali deo protivtužbenog zahteva preko dosuđenog iznosa do iznosa od 34.000,00 dinara kao neosnovan. Stavom četvrtim izreke, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac i tužena mal. BB su blagovremeno izjavili revizije, zbog bitne povrede parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP (''Službeni glasnik RS'' broj 72/11, 55/14, 87/18) i našao da revizije nisu osnovane.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka propisana odredbom člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, dok je ukazivanje u revizijama na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, nedozvoljeno, jer to nije revizijski razlog u smislu člana 407. ZPP, a neosnovano se revizijom tužene ukazuje na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 407. stav 1. tačka 5. istog zakona.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom nižestepenim presudama tužilac je obavezan pravnosnažnom presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 2238/14 od 08.05.2017. godine (koja je preinačena presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 544/17 od 17.08.2017. godine), da doprinosi izdržavanju tužene – mal. kćerke BB u iznosu od 30.000,00 dinara mesečno. Nakon pravnosnažnosti navedene presude izmenile su se životne okolnosti parničnih stranaka i zakonske zastupnice tužene. Naime, tužilac se iz ... preselio u ..., sada je bez stalnog zaposlenja i obavlja volonterske poslove u ..., ali je, kao i u prethodnoj presudi vlasnik stambenog objekta, površine 207 m2, koji se nalazi u ... . Zakonska zastupnica mal. BB je ..., sada je takođe bez zaposlenja i nalazi se na evidenciji Nacionalne službe za zapošljavanje od koje ostvaruje mesečnu naknadu u iznosu od 14.500,00 dinara. Tužena – mal. BB je rođena ...2012. godine, u vreme pravnosnažnosti ove presude imala je 8 godina, sada je učenica drugog razreda osnovne škole u ... . I sada, kao i u ranijoj pravnosnažnoj presudi roditeljsko pravo nad njom je povereno majci, sa kojom živi u iznajmljenom stanu u ..., za koji mesečni troškovi iznose 28.450,00 dinara, a njene mesečne potrebe na ime ishrane, obuće, odeće, časova engleskog jezika i treninga, ličnu higijenu, preparate za laringitis i negu osetljive kože, društveni život, iznose ukupno 49.000,00 dinara (prosečne mesečne potrebe iznose 23.000,00 dinara, potrebe za zadovoljenje društvenog života i vanškolske aktivnosti iznose 26.000,00 dinara).

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da je u odnosu na raniju presudu koja je pravnosnažna 17.08.2017. godine, kod tužene i njenih roditelja, kao njenih dužnika izdržavanja, došlo do promena životnih okolnosti i ekonomskih mogućnosti koje su relevantne za utvrđivanje doprinosa u izdržavanju mal. BB, a čije su potrebe za izdržavanjem, nakon proteka 4 godine, uvećane i iznose ukupno 49.000,00 dinara mesečno. Presuda Osnovnog suda u Paraćinu P 173/20 od 14.10.2020. godine je zasnovana na činjeničnom zaključku da su mogućnosti dužnika i primaoca izdržavanja bitno izmenjene, tako da su mogućnosti tužioca da daje izdržavanje bitno umanjene, dok su potrebe tužene, kao primaoca izdržavanja, bitno uvećane, pa je utvrdio doprinos u izdržavanju mal. kćerke od strane tužioca u iznosu od 34.000,00 dinara mesečno. Na temelju takvog činjeničnog stanja, sud je u pobijanoj presudi našao da su relevantne činjenice za odluku o tužbenom zahtevu pravilno utvrđene, ali da je odluka o visini utvrđenog doprinosa izdržavanju mal.deteta doneta pogrešnom primenom materijalnog prava, te je preinačenjem prvostepene presude u tom delu utvrđen doprinos tužioca izdržavanju tužene u iznosu od 25.000,00 dinara mesečno.

Polazeći od utvrđenih potreba tužene koje su znatno uvećane, promenjenih životnih okolnosti i ekonomskih mogućnosti tužioca, pravilan je zaključak u pobijanoj presudi da su se od donošenja prethodne odluke izmenile okolnosti koje su od značaja za izdržavanje tužene. Naime, kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno je pobijanom presudom utvrđena visina obaveze tužioca da doprinosi izdržavanju tužene na način kako je to određeno izrekom pobijane presude, odnosno pravilan je zaključak u pobijanoj presudi da su stečeni uslovi za smanjenje visine izdržavanja tužene od strane tužioca.

Odredbom člana 67. Porodičnog zakona (''Službeni glasnik RS'' br. 18/05), pravo je, ali i dužnost roditelja da se staraju o deci, dok prema članu 75. i 160. stav 1. istog zakona, dete ima pravo na izdržavanje od oba roditelja. Visina izdržavanja određuje se prema potrebama deteta, kao poverioca izdržavanja, kako to propisuje član 160.stav 2.istog zakona, dok mogućnost roditelja, kao dužnika izdržavanja, zavisi od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanja zarade, njihovih ličnih potreba, ali i obaveza izdržavanja drugih lica i drugih okolnosti od značaja za izdržavanje, kako je propisano stavom 3. iste zakonske odredbe.

Imajući u vidu izloženo, Vrhovni kasacioni sud nalazi da utvrđeno činjenično stanje opravdava izmenu ranije pravnosnažne sudske odluke u smislu smanjenja tužiočeve obaveze. Zbog navedenih promenjenih okolnosti na strani tužioca, njegove mogućnosti da daje izdržavanje su umanjene što vodi zaključku da tužilac uživa znatno niži životni standard od standarda koji je uživao u vreme ranije odluke o izdržavanju. Takođe, relevantno u konkretnoj situaciji je i da zakonska zastupnica tužene je u obavezi da obezbedi preostali iznos sredstava neophodnih za izdržavanje tužene, te da se majci kao doprinos izdržavanju uračunava i svakodnevna briga i rad u podizanju i vaspitanju tužene, koja joj je poverena na samostalno vršenje roditeljskog prava. Zbog toga su neosnovani revizijski navodi da je pobijanom presudom prenisko odmerena visina izdržavanja tužene mal. BB.

Pored navedenog, neosnovani su revizijski navodi kojima se osporava utvrđeno činjenično stanje ukazivanjem da su pogrešno utvrđene promenjene okolnosti na strani tužioca i tužene, jer sud primenjuje norme procesnog i materijalnog prava na osnovu činjenica koje su stranke iznele i na kojima zasnivaju svoje zahteve, kao i na produženim dokazima kojima se utvrđuju te činjenice, saglasno članu 3. stav 1., član 7. i član 8. ZPP. Ocenjujući ove revizijske navode, Vrhovni kasacioni sud je našao da nisu potkrepljeni dokazima u spisu i da je pobijanom presudom pravilno odmerena visina izdržavanja mal. kćerke tužioca.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić