Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužena je podnela odgovor na reviziju sa zahtevom za naknadu troškova povodom tog odgovora.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11 ...55/14) koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 2. tog zakona i utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su zasnovale bračnu zajednicu 1991. godine, kada su započeli zajednički život u ... u kući koja je vlasništvo tužene u ulici ... broj ... . Zajednica je trajala do 2011. godine kada je brak razveden presudom Osnovnog suda u Jagodini P2 147/11 od 31.10.2011. godine. Zajednicu parničnih stranaka su činila i njihova deca iz prethodnih brakova i to tri ćerke tužene i tužiočeva ćerka. Tužena je od svog pok. supruga VV nasledila navedenu porodično-stambenu zgradu označenu brojem ... na kp. br. .../..., zajedno sa ćerkom GG, tako da je u listu nepokretnosti broj ... KO ... upisana kao suvlasnik sa udelom od 3/8, dok je ćerka GG upisana sa udelom od 1/8, ali kako se radi o dvojnoj porodičnoj stambenoj zgradi koja u katastru nije fizički podeljena, to su kao suvlasnici na istoj sa udelima od po 2/8 upisane i DD i ĐĐ. Pored toga tužena je zajedno sa ćerkom GG upisana kao držalac sa udelom od po ½ na zgradi označenoj brojem ... (pomoćni objekat sa garažom) na istoj parceli. U toku ove parnice, tužena i ćerka GG su kao vlasnice ½ dvojne porodične stambene zgrade broj ..., površine 192 m2 i držaoci zgrade označene brojem ..., u ulici ... u ...na kp. br. .../... KO ..., prodale svoje suvlasničke udele po ugovoru o kupoprodaji nepokretnosti koji je overen u Osnovnom sudu u Jagodini pod Ov .../... od 28.02.2014. godine. Tokom trajanja bračne zajednice parničih stranaka na predmetnoj nepokretnosti (glavni stambeni objekat i pomoćni sa garažom) izvršena su ulaganja tako što je tužilac učestvovao u adaptaciji i to u dva navrata 1996. godine i 2008-2009. godine. Predmet tužbenog zahteva je isplata protivvrednosti ulaganja tužioca u adaptaciju oba objekta postojeća na navedenoj parceli. Ocenom nalaza i mišljenja veštaka građevinske struke utvrđeno je da vrednost objekata na kojima je upisano pravo svojine i drugih lica, na dan veštačenja iznosi 4.887.075,00 dinara, da je prilikom prve adaptacije uloženo 1.738.179,00 dinara, a prilikom druge adaptacije 1.630.226,00 dinara, ukupno 3.368.405,00 dinara. U odsustvu drugih dokaza i dokaza o visini zarada koje su ostvarivali u toku trajanja bračne zajednice prvostepeni sud je zaključio da su doprinosi stranaka u sticanju podjednaki, jer su i sami potvrdili da su za izvođenje radova podizali kredite, da su novac koji su sticali zaradom ulagali u zajednicu za potrebe svih članova porodice, da su se brinuli o četvoro dece za koje nisu dokazali da su i sama deca bila učesnici u sticanju. Uzimajući u obzir vrednost uloženog u prvu adaptaciju od 1.738.179,00 dinara i udeo tužene od 3/8 u objektu označenom brojem ... (dvojna porodična stambena zgrada) što je njena posebna imovina, vrednost uvećanja njenog udela iznosi 651.817,12 dinara, dok je na pomoćnom objektu upisana kao držalac sa udelom od ½, pa kako je vrednost uloženog u drugu adaptaciju 1.630.226,00 dinara to vrednost uvećanja njenog udela iznosi 815.113,00 dinara, odnosno ukupno uvećanje je 1.466.930,12 dinara. Kako je doprinos stranaka u uvećanju vrednosti posebne imovine tužene podjednak, polovina navedenog iznosa je tužiočev doprinos.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je delimično usvojio tužbeni zahtev i obavezao tuženu da tužiocu na ime doprinosa u sticanju isplati novčani iznos od 6.215,80 evra u dinarskoj protivvrednosti, nalazeći da je podjednakim doprinosom parničnih stranaka izvršeno uvećanje vrednosti posebne imovine tužene.

Drugostepeni sud je zauzeo drugačije pravno stanovište, pa je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev, jer tužbom nisu obuhvaćeni kao tuženi svi suvlasnici na predmetnim nepokretnostima koji imaju položaj nužnih i jedinstvenih suparničara kao učesnici materijalno-pravnog odnosa u smislu člana 211. ZPP. Nalazeći pored toga da izreka prvostepene presude nije izvršiva budući da nije izvršeno bliže određenje objekata na kojima je udeo tužene različit, niti je određeno na kojoj parceli su izgrađeni.

Osnovano se revizijom tužioca osporava pravilnost presuđenja drugostepenog suda. Naime, odredbom člana 170. Porodičnog zakona propisano je da ako je tokom trajanja zajedničkog života u braku došlo do neznatnog uvećanja vrednosti posebne imovine jednog supružnika, drugi supružnik ima pravo na potraživanje u novcu srazmerno svom doprinosu (stav 1.). Ako je tokom trajanja zajedničkog života u braku došlo do znatnog uvećanja vrednosti imovine jednog supružnika, drugi supružnik ima pravo na udeo u toj imovini srazmerno svom doprinosu (stav 2.).

Imajući u vidu da je tužilac u toku postupka preinačio tužbu isticanjem obligaciono-pravnog zahteva, umesto zahteva za utvrđenje suvlasničkog udela (preinačenje dozvoljeno rešenjem na ročištu 28.09.2015. godine), pravilna primena materijalnog prava nije nalagala da tužbom kao tuženi budu obuhvaćeni svi suvlasnici predmetne nepokretnosti. Po članu 211. stav 1. ZPP nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalnopravnog odnosa. Ako sva lica iz stava 1. ovog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, sud će da odbije tužbeni zahtev kao neosnovan (stav 2.). Prvostepeni sud je vrednost uvećanja posebne imovine tužene tokom trajanja zajedničkog života u braku utvrdio srazmerno veličini njenog suvlasničkog dela na predmetnoj nepokretnosti i doprinosu tužioca, pa se stvarna legitimacija tužene (a ne i ostalih suvlasnika) vezuje za činjenicu da je u obavezi da drugom supružniku isplati potraživanje u novcu na ime uvećanja vrednosti sopstvene imovine u smislu navedene zakonske odredbe (član 170. stav 1. PZ). Tužilac je postavio obligaciono pravni zahtev za isplatu određenog novčanog iznosa i izreka prvostepene presude u pobijanom delu sadrži odluku o delimičnom usvajanju zahteva koji se tiče glavne stvari (plaćanje novčanog iznosa i rok za izvršenje činidbe) u smislu obavezne sadržine izreke propisane u članu 355. stav 4. ZPP, nasuprot pogrešnom zaključku drugostepenog suda da je presuda neizvršiva. Identitet objekata na kojima su izvedeni radovi tokom trajanja zajedničkog života u braku, veličina suvlasničkog dela tužene na istima, kao i označavanje parcele na kojoj su objekti izgrađeni, predstavljaju činjenice o obimu posebne imovine jednog supružnika čija je vrednost uvećana tokom trajanja zajedničkog života u braku i ulaze u činjenično stanje, koje je pored činjenica o doprinosu drugog supružnika utvrđeno u prvostepenom postupku. Zato su osnovani revizijski navodi tužioca da je drugostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo.

Imajući u vidu ukupan uspeh stranaka u ovoj parnici (po tužbi i protivtužbi), pravilna je i odluka prvostepenog suda o troškovima parničnog postupka.

Zahtev tužene za naknadu troškova sastava odgovora na reviziju od strane advokata je odbijen na osnovu člana 154. stav 1. ZPP, jer se ne radi o troškovima potrebnim za vođenje ove parnice.

Na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić