U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u parnici tužilaca AA iz ... i BB iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Željko Kralj, advokat iz ..., protiv tuženog VV iz ..., čiji je punomoćnik Gordana Kovačević, advokat iz ..., radi pobijanja dužnikovih pravnih radnji, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2517/18 od 22.11.2018. godine, u sednici održanoj 20.05.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2517/18 od 22.11.2018. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Zrenjaninu P 1207/17 (2016) od 13.03.2018. godine, stavom prvim izreke, odbijen je zahtev tužilaca kojim su tražili da kupoprodajni ugovor, zaključen i overen 25.02.2014. godine u Osnovnom sudu u Zrenjaninu Ov. .../... između prodavca GG i tuženog VV, kao kupca, čiji je predmet cela nepokretnost upisana u listu nepokretnosti broj ... KO ..., parcela broj ..., potes ... ..., zemljište pod zgradom u površini od 1a 38 m2, zemljište pod zgradom u površini od 45 m2, zemljište uz zgradu u površini od 5a i njivu 2. klase u površini od 4a10m2, te parcelu ..., potes ..., njiva 2. klase u površini od 2a51m2, ne proizvodi pravno dejstvo u odnosu na tužioce do visine njihovog potraživanja koje je utvrđeno u izvršnom postupku Osnovnog suda u Zrenjaninu, izvršnim rešenjem I. 300/2016, i da bi tuženi bio dužan trpeti da tužioci svoje potraživanje namire i to tužilac AA u iznosu od 280.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2014. godine do isplate, u iznosu od 147.368,46 dinara na ime kamate i u iznosu od 3.875,00 dinara na ime troškova advokatske opomene, a tužilac BB u iznosu od 286.200,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2014. godine do isplate, u iznosu od 151.768,67 dinara na ime kamate i u iznosu od 3.875,00 dinara na ime troškova advokatske opomene, prodajom cele nepokretnosti upisane u listu nepokretnosti broj ... KO ..., parcela broj ..., potes ... ..., zemljište pod zgradom u površini od 1a38m2, zemljište klase u površini od 4a10m2, i parcelu ..., potes ..., njiva 2. klase u površini od 2a51m2. Stavom drugim izreke obavezani su tužiocu da tuženom solidarno na ime troškova postupka plate 117.700,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2517/18 od 22.11.2018. godine, stavom prvim izreke, žalba tužilaca je usvojena i prvostepena presuda preinačena, tako što je utvrđeno da kupoprodajni ugovor zaključen i overen 25.02.2014. godine u Osnovnom sudu u Zrenjaninu pod Ov .../... između ..., kao prodavca i tuženog kao kupca, a čiji je predmet cela nepokretnost upisana u list nepokretnosti br. ... KO ..., parcela br. ..., potes ... ..., zemljište pod zgradom u površini od 1a38m2, zemljište pod zgradom u površini od 45 m2, zemljište uz zgradu u površini od 5a, njiva 2. klase u površini od 4a10m2 i parcela ..., potes ..., njiva 2. klase površine 2a51m2, ne proizvodi pravno dejstvo u odnosu na tužioce do visine njihovog potraživanja utvrđenog rešenjem Osnovnog suda u Zrenjaninu I 300/2016, i obavezan je tuženi da trpi i prizna da tužioci namire svoje potraživanje i to tužilac AA u iznosu od 280.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2014. godine do isplate, u iznosu od 147.368,46 dinara na ime kamate i u iznosu od 3.875,00 dinara na ime troškova advokatske opomene, a tužilac VV u iznosu od 286.200,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2014. godine do isplate, u iznosu od 151.768,67 dinara na ime kamate i u iznosu od 3.875,00 dinara na ime troškova advokatske opomene, prodajom cele nepokretnosti upisane u listu nepokretnosti br. ... KO ..., parcele broj ..., potes ... ..., zemljište pod zgradom u površini od 1a38m2, zemljište pod zgradom u površini od 45 m2, zemljište uz zgradu površine od 5a, njive 2.klase površine 4a10m2 i parcele ..., potes ..., njive 2. Klase, površine 2a51m2 i obavezan je tuženi da tužiocima na ime troškova postupka plati 92.800,00 dinara, sa zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude do isplate. Stavom drugim izreke, obavezan je tuženi da tužiocima na ime troškova drugostepenog postupka plati 20.800,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“, br.72/11, 87/18), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti je u postupku pred drugostepenim sudom došlo do propusta u primeni ili do pogrešne primene neke od odredaba Zakona o parničnom postupku, pa nema ni povrede iz člana 374. stav 1. ZPP, na koju se revizijom ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, zaključkom Osnovnog suda u Zrenjaninu I 300/16 od 07.04.2016. godine, na osnovu pravnosnažne presude istog suda P 1791/13 od 04.09.2014. godine, određeno je izvršenje prema izvršnom dužniku GG, radi naplate novčanog potraživanja izvršnih poverilaca, ovde tužilaca i to tužioca AA u visini od 280.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2014. godine do isplate i od 147.368,46 dinara, a tužioca BB u visini od 286.200,00 dinara, sa u visini od 7.750,00 dinara, na ime troškova advokatske opomene, kao i troškova parničnog postupka u visini od 153.498,80 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 04.09.2014. godine do isplate, popisom, procenom i prodajom pokretnih stvari izvršnog dužnika, kao i zabranom na 2/3 penzije izvršnog dužnika. Od maja 2016. godine, sa penzije izvršnog dužnika GG namiruje se dug prema tužiocima u visini od 2/3 njene penzije, koja je 17.000,00 dinara mesečno. Tuženi je bio u braku sa kćerkom GG, koji brak je razveden 23.02.2002. godine, oba bivša supružnika su zasnovala nove bračne zajednice, a zajednička deca su nakon razvoda braka ostala da žive sa majkom u kući koja je upisana u list nepokretnosti ... KO ... . Navedena nepokretnost je bila vlasništvo GG, koju je prodala tuženom i koja je predmet ugovora o kupoprodaji, koji se pobija u ovoj parnici. Navedena nepokretnost je pre prodaje tuženom bila opterećena hipotekom, na osnovu duga koji je GG imala prema ... banci u visini od 916.410,00 dinara. Pored ovog duga, GG je imala dug za struju u visini od 300.000,00 dinara i dug na ime poreza. Tuženi je na molbu svoje bivše supruge izmirio dug njene majke prema banci, preko DD, i nakon što je brisana hipoteka sa predmetne nepokretnosti, tuženi je u svojstvu kupca, sa GG, kao prodavcem 25.02.2014. godine zaključio ugovor o kupopodaji predmetne nepokretnosti. Tuženi je isplatio i dug za struju i porez, tako da je plaćanjem dugova GG uz dodatnu isplatu 2.000 evra isplatio kupoprodajnu cenu za predmetne nepokretnosti, koja je ugovorena u visini od 15.000 evra.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je odbio, kao neosnovan zahtev tužilaca, primenom člana 280. Zakona o obligacionim odnosima, sa obrazloženjem da tužioci nisu dokazali da su oštećeni pravnom radnjom dužnika, jer je njihov dužnik solventan i da svoje potraživanje namiruju na drugi način, tj. plenidbom određenih sredstava sa penzije dužnika, kao i da nisu dokazali da je tuženi znao da GG, kao izvršni dužnik preduzetom radnjom nanosi štetu poveriocima.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno je odlučio drugostepeni sud kada je preinačio prvostepenu presudu i usvojio zahtev tužilaca, pravilnom primenom člana 280, 281, 283. i 284. Zakona o obligacionim odnosima.

Članom 280. stavom 1. Zakona o obligacionim odnosima, propisano je da svaki poverilac čije je potraživanje dospelo za isplatu, i bez obzira kad je nastalo, može pobijati pravnu radnju svog dužnika koja je preduzeta na štetu poverilaca, dok je stavom 2. istog člana propisano da se smatra da je pravna radnja preduzeta na štetu poverilaca ako usled njenog izvršenja dužnik nema dovoljno sredstava za ispunjenje poveriočevog potraživanja. Članom 281. stavom 1. istog zakona, propisano je da se teretno raspolaganje može pobijati ako je u vreme raspolaganja dužnik znao ili mogao znati da preduzetim raspolaganjem nanosi štetu svojim poveriocima i ako je trećem licu sa kojim je ili u čiju je korist pravna radnja preduzeta to bilo poznato ili moglo biti poznato, dok je stavom 2. istog člana propisano da ako je treće lice dužnikov suprug, ili srodnik po krvi u pravoj liniji, ili u pobočnoj liniji do četvrtog stepena, ili po tazbini do istog stepena, pretpostavlja se da mu je bilo poznato da dužnik preduzetim raspolaganjem nanosi štetu poveriocima. Članom 283. stavom 1. istog zakona propisano je da se pobijanje može vršiti tužbom ili prigovorom, dok je stavom 2. istog člana propisano da se tužba za pobijanje podnosi protiv trećeg lica sa kojim je, ili u čiju je korist preduzeta pravna radnja koja se zakona propisano je ako sud usvoji tužbeni zahtev, pravna radnja gubi dejstvo samo prema tužiocu, samo koliko je potrebno za ispunjenje njegovih potraživanja.

Kada se pođe od citiranih odredbi Zakona o obligacionim odnosima, a kod utvrđenog da je zaključkom Osnovnog suda u Zrenjaninu od 07.04.2016. godine, na osnovu pravnosnažne presude istog suda od 04.09.2014. godine određeno sprovođenje izvršenja prema izvršnom dužniku GG, bivšoj tašti tuženog, radi naplate novčanog potraživanja tužilaca, popisom, procenom i prodajom pokretnih stvari, kao i zabranom na 2/3 penzije izvršnog dužnika, da je zbog visine penzije izvršnog dužnika naplaćen samo neznatni deo potraživanja tužilaca i kako je izvršni dužnik GG predmetnim ugovorom o kupoprodaji, koji je zaključila sa tuženim 25.02.2014. godine, onemogućila tužioce da naplate dospelo potraživanje, to sledi da je ugovor o kupoprodaji sačinjen na štetu tužilaca, sa kojih razloga je osnovan zahtev tužilaca za utvrđenje da je predmetni ugovor o kupoprodaji bez pravnog dejstva u odnosu na njih do visine njihovih potraživanja. Pravna radnja, ugovor o kupoprodaji zaključen je između GG, bivše tašte tuženog i tuženog pa se u toj situaciji pretpostavlja da je tuženom bilo poznato odnosno moglo biti poznato da GG predmetnim raspolaganjem nanosi štetu tužiocima, imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje, kako je to pravilno zaključio drugostepeni sud. U konkretnom slučaju nesavesnost dužnika se pretpostavlja i poverilac ne mora da je dokazuje. Tužba se podnosi protiv trećih lica, sa kojim ili u čiju korist je preduzeta radnja koja se pobija, a to je u konkretnom slučaju tuženi, kao nesavesno lice koje je znalo ili moralo da zna da je GG preduzetom radnjom nanela štetu ovde tužiocima.

Neosnovano se revizijom ukazuje da nisu ispunjene sve zakonske pretpostavke za pobijanje dužnikovih pravnih radnji, jer je zaključkom Osnovnog suda u Zrenjaninu od 07.04.2016. godine određeno sprovođenje izvršenja prema izvršnom dužniku GG radi naplate novčanog potraživanja tužilaca i to zabranom na 2/3 penzije izvršnog dužnika. Navodi su neosnovani, jer prema članu 280. stavu 1. Zakona o obligacionim odnosima pravo na pobijanje dužnikovih pravnih radnji ima poverilac čije je potraživanje dospelo na naplatu. Činjenica je da je određeno sprovođenje izvršenja prema izvršnom dužniku GG zabranom na 2/3 penzije, ali to ne znači da tužioci nisu dokazali da prinudnim putem ne mogu da se namire iz imovine dužnika, imajući u vidu visinu penzije izvršnog dužnika i da je u postupku prinudnog izvršenja od maja 2016. godine u postupku izvršenja prinudno naplaćen samo neznatan deo potraživanja tužilaca. Za uspešno okončanje parnice dovoljno je da tužioci dokažu da postoji verovatna insolventnost dužnika u odnosu na mogućnost namirenja potraživanja tužilaca, što su oni i učinili, kako je to pravilno zaključio drugostepni sud. Imajući u vidu da su izvršni dužnik GG, kao prodavac i tuženi, kao kupac srodnici u smislu člana 281. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima, pretpostavlja se da je tuženom bilo poznato da dužnik preduzetim raspolaganjem nanosi štetu tužiocima, što znači da se ovde tuženi, smatra nesavesnim, zbog čega nije potrebno dokazivati njegovu nesavesnost, a samim tim i da su ispunjeni uslovi za pobijanje dužnikovih pravnih radnji, kako to neosnovano tvrdi tuženi u reviziji.

Sa napred navedenih razloga, ocenjeni su kao neosnovani navodi revizije tuženog, i kako se ni ostalim revizijskim navodima ne dovodi u sumnju pravilnost kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić