U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dobrile Strajina, predsednika veća, Marine Milanović i Katarine Manojlović Andrić, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Dejan Alagić, advokat iz ..., protiv tužene BB iz ..., čiji je punomoćnik Goran Mandić, advokat iz ..., radi utvrđenja prava susvojine, odlučujući o reviziji tužilje, izjavljenoj protiv presude Apelacionog 18.03.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3901/19 od 06.11.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P 2814/17 od 13.06.2018. godine, prvim stavom izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se utvrdi da ima pravo susvojine sa udelom od ½ na dvosobnom stanu površine 69,11 m2, koji se sastoji od predsoblja, kupatila, kuhinje, dve sobe i dnevnog boravka, a koji se nalazi u prizemlju zgrade u ulici ..., od ulaza desno, na kat.parc.br. ... KO ... kojom bi se odobrilo tužilji da na osnovu presude izvrši upis udela u list nepokretnosti. Drugim stavom izreke, obavezana je tužilja da tuženoj na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 135.650,00 dinara. Trećim stavom izreke, oslobođena je tužilja obaveze plaćanja sudske takse na tužbu i presudu.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3901/19 od 06.11.2019. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i prvostepena presuda potvrđena u stavu prvom i drugom izreke.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odrdaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku (,,Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 87/18), pa je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Ukazivanje tužilje na bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, nije bilo predmet ocene ovog suda, jer se radi o povredama koje se ne mogu smatrati revizijskim razlogom u smislu odredbe člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je, kao zakupac, sa JP za stambene usluge Beograd, kao zakupodavcem dana 31.05.1994. godine zaključila ugovor o zakupu stana broj ... u prizemlju zgrade u ul. ..., ulaz broj ..., Opština ..., ukupne površine 32 m2, a dana 10.07.2013. godine sa JP „Gradsko - stambeno“, kao zakupodavcem, ugovor o zakupu stana broj ... u ul. ..., Opština ..., ukupne površine 32 m2. Članom 9. navedenih ugovora, ugovoreno je da zakupac nije ovlašćen da bez saglasnosti zakupodavca vrši u stanu bilo kakve prepravke i rekonstrukcije. Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P 9613/10 od 07.03.2011. godine, utvrđeno je da tužilja ima pravo da nastavi sa korišćenjem stana broj ... u prizemlju zgrade u ul. ..., u svojstvu zakupca na neodređeno vreme, sa članovima svog porodičnog domaćinstva, što je tužena Opština Stari Grad dužna da prizna i trpi. Tužilji je, kao zakupcu na neodređeno vreme, zaključkom predsednika Opštine Stari Grad od 03.02.2005. godine data saglasnost radi uvođenja centralnog grejanja na stanu broj ..., u ul. ... u ... o trošku zakupca, bez prava refundiranja istih od strane Opštine Stari Grad, s tim da se radovi moraju izvesti u svemu prema priloženoj dokumentaciji kod Sekretarijata za urbanizam i građevinske poslove. Delimičnim rešenjem Agencije za restituciju od 21.05.2014. godine, usvojen je zahtev, vraćena imovina i utvrđeno pravo svojine zakonskim naslednicima bivšeg vlasnika, VV, sa obimom udela od ½, a GG i BB, ovde tuženoj sa obimom udela od po ¼ dela na jednosobnom stanu broj ... i ... u prizemlju stambene zgrade za kolektivno stanovanje, u Ulici ... u ..., sagrađenoj na kp.br. ..., upisanoj u LN ... KO ..., kao svojina Republike Srbije sa pravom korišćenja Opštine Stari Grad. VV i GG su svoje suvlasničke delove ustupili BB, ovde tuženoj, koja je u katastru nepokretnosti upisana kao isključivi vlasnik navedenih stanova. Tužilja je izvršila radove adaptacijom oba stana, tako što je od dve zasebne stambene jedinice površine po 32m2, napravila jednu stambenu jedinicu površine 69,11m2. Ocenom nalaza i mišljenja sudskog veštaka, predmetni stanovi su formirani od pomoćnih prostorija zgrade u visokom suterenu i po strukturi, prema važećim kriterijumima na teritoriji Grada Beograda se ni u kom slučaju ne bi mogli kategorisati kao stanovi, već kao delovi jednog stana i predstavljaju stambenu celinu.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da je tužbeni zahtev tužilje neosnovan, nalazeći da nisu ispunjeni uslovi iz člana 22. do 24. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa za sticanje prava svojine izgradnjom, jer tužilja nije bila savesna prilikom adaptacije stana u stambenoj zgradi u Ulici ..., pošto je bila samo zakupac na neodređeno vreme i imala saglasnost zakupodavca za izvođenje radova na uvođenju centralnog grejanja na stanu broj ... o svom trošku bez prava refundiranja, pa radovi koje je tužilja bez saglasnosti zakupodavca izvodila na adaptaciji oba stana, nisu podobni da dovedu do sticanja svojinskih ovlašćenja u smislu odredaba Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa.

Odredbom člana 20. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa propisano je da se pravo svojine stiče po samom zakonu, na osnovu pravnog posla i nasleđivanjem (stav 1.), a pravo svojine stiče se i odlukom državnog organa, na način i pod uslovima određenim zakonom (stav 2.).

Članom 21. istog zakona – pravo svojine stiče se stvaranjem nove stvari, spajanjem, mešanjem, građenjem na tuđem zemljištu, udvajanjem plodova, održajem, sticanjem svojine od nevlasnika, okupacijom i u drugim slučajevima određenim zakonom.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo odbijanjem tužbenog zahteva tužilje kojim je tražila da se prema tuženoj, kao vlasniku, utvrdi pravo svojine na spornom stanu, sa suvlasničkim udelom od 1/2 i sa pravom uknjižbe.

Suprotno revizijskim navodima, u ovom slučaju, nisu ispunjeni zakonski uslovi za sticanje prava svojine sa traženim suvlasničkim udelom tužilje na objektu u vlasništvu tužene. Dogradnjom ili adaptacijom tuđeg ili suvlasničkog građevinskog objekta ne stiče se pravo svojine, osim ako zakonom ili ugovorom nije drugačije određeno, a tužilja pravo svojine nije stekla ni prema zakonu, niti postoji sporazum između tužilje i ranijeg zakupodavca, odnosno tužene kao sadašnjeg vlasnika predmetnog stana, da bi tužilja na spornoj nepokretnosti koja predstavlja stambenu celinu, adaptacijom stekla određeni suvlasnički deo. Stoga su revizijski navodi o pogrešnoj primeni materijalnog prava neosnovani.

U ovom slučaju ne može se primeniti ni izuzetak od pravila da se adaptacijom i dogradnjom stiče pravo svojine, jer je isti vezan za savesnost graditelja i postojanje posebnog dela zgrade kao rezultata izvršenih građevinskih radova. Tužilja nije savestan graditelj, što proizlazi iz činjenice da je kao zakupac, bez saglasnosti zakupodavca izvršila adaptaciju nepokretnosti koja joj je bila data u zakup, a čiji je vlasnik sada tužena, niti je dogradila poseban deo zgrade koji predstavlja posebnu građevinsku celinu, a samo savestan graditelj dogradnjom stiče pravo svojine na tom posebnom delu, shodno članu 24. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa.

Saglasnost ranijeg zakupodavca da tužilja može uvesti centralno grejanje, u ovom slučaju ima samo značaj da tužilja može te radove izvršiti u cilju poboljšanja uslova stanovanja, a ne i radi sticanja prava suvlasništva na spornoj nepokretnosti. Po osnovu takvih ulaganja jedino se može istaći obligacionopravni zahtev. Stoga, a imajući u vidu sadržinu tražene pravne zaštite, revizijski navodi kojima se ukazuje da je sud odbio izvođenje dokaza veštačenjem na okolnost utvrđivanja obima izvedenih radova, bez uticaja su na drugačiju odluku u ovoj pravnoj stvari, već isti mogu biti od uticaja na eventualni obligacionopravni zahtev tužilje u pogledu eventualno uvećane vrednosti sporne nepokretnosti.

Iz iznetih razloga, a primenom člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić