.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev2 2498/2021
14.10.2021. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: dr Dragiše B. Slijepčevića, predsednika veća, Jasmine Stamenković, dr Ilije Zindovića, Tatjane Matković Stefanović i Tatjane Miljuš, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Marinela Ljubić Todoran, advokat u ..., protiv tuženog JKP „Higijena“ Pančevo, čiji je punomoćnik Milorad Milićević, advokat u ..., uz učešće umešača na strani tuženog Grada Pančeva, koga zastupa Gradsko pravobranilaštvo Grada Pančeva, radi isplate, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 817/21 od 19.05.2021. godine, u sednici veća održanoj dana 14.10.2021. godine, doneo je
P R E S U D U
DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tuženog.
PREINAČAVAJU SE presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 817/21 od 19.05.2021. godine i Osnovnog suda u Pančevu P1 690/19 od 15.12.2020. godine i PRESUĐUJE:
ODBIJA SE tužbeni zahtev da se obaveže tuženi da tužiocu isplati na ime razlike između isplaćenog i pripadajućeg iznosa za troškove ishrane u toku rada u periodu od 01.10.2016. godine do 01.08.2019. godine iznos od 37.516,66 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na pojedinačne mesečne iznose i da na zahtevane iznose u korist tužioca nadležnim fondovima uplati doprinose za obavezno socijalno osiguranje i zahtev tužioca za naknadu troškova postupka.
OBAVEZUJE SE tužilac da tuženom naknadi troškove postupka u iznosu od 64.123,00 dinara, u roku od 8 dana od dana prijema pisanog otpravka presude.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Pančevu P1 690/19 od 15.12.2020. godine obavezan je tuženi da tužiocu isplati na ime razlike između isplaćenog i pripadajućeg iznosa na ime naknade troškova ishrane u toku rada u periodu od 01.10.2016. godine do 01.08.2019. godine iznos od 37.516,66 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na pojedinačne mesečne iznose kako je navedeno u izreci i da na dosuđene iznose u korist tužioca uplati nadležnim fondovima doprinose za obavezno socijalno osiguranje i obavezan je tuženi da tužiocu na ime naknade troškova postupka isplati iznos od 39.801,34 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 817/21 od 19.05.2021. godine odbijene su žalbe parničnih stranaka i umešača, potvrđena prvostepena presuda u usvajajućem delu i u delu o troškovima postupka i odbijeni zahtevi parničnih stranaka i umešača za naknadu troškova žalbenog postupka.
Protiv navedene drugostepene presude tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava, sa pozivom na odredbe člana 404. ZPP.
Odredbom člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku propisano je da je revizija izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrhovnog kasacionog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija). O dozvoljenosti i osnovanosti revizije, shodno odredbi stava 2. istog člana, odlučuje Vrhovni kasacioni sud u veću od pet sudija.
Imajući u vidu da se pobijanom presudom odstupa od pravnog shvatanja Vrhovnog kasacionog suda, iznetim u odlukama u istoj činjeničnopravnoj situaciji, Vrhovni kasacioni sud je dozvolio odlučivanje o posebnoj reviziji tuženog, u interesu ravnopravnosti građana.
Iz navedenih razloga odlučeno je kao u stavu prvom izreke, primenom odredbe člana 404. ZPP.
Ispitujući drugostepenu presudu u smislu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni nalazi da je revizija tuženog osnovana.
U postupku donošenja drugostepene presude nije učinjena bitna povreda odredbe parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenim činjenicama, tužilac je u periodu obuhvaćenim tužbenim zahtevom (01.10.2016 - 01.08.2019) bio u radnom odnosu kod tuženog. U tom periodu kod tuženog je bio na snazi Poseban kolektivni ugovor za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji Srbije (na snazi od 26.03.2015. godine). Ovim KU predviđeno je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada, u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu, najmanje u iznosu od 250,00 dinara. U posmatranom periodu bio je na snazi i Poseban kolektivni ugovor za javna i javno-komunalna preduzeća Grada Pančeva (na snazi od 03.07.2015. godine), koji je predviđao da zaposleni ima pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada, u visini utvrđenoj Posebnim kolektivnim ugovorom, ovim ugovorom, opštim aktom kod poslodavca i ugovorom o radu, najmanje u visini od 250,00 dinara. Tuženi poslodavac je zaposlenima, među kojima je bio i tužilac, isplaćivao naknadu za ishranu u toku rada u manjem iznosu od onog predviđenog Posebnim kolektivnim ugovorima. Predmet tužbenog zahteva je razlika između navedenih troškova za ishranu predviđenih pomenutim Posebnim kolektivnim ugovorima i naknade koju je tuženi isplatio tužiocu za utuženi period.
Prvostepeni sud odluku o osnovanosti tužbenog zahteva obrazlaže time da je nakon stupanja na snagu Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava (u primeni od 01.11.2014. godine), visina naknade troškova za ishranu u toku rada regulisana tek Posebnim kolektivnim ugovorom za javna preduzeća u komunalnoj delatnosti na teritoriji Republike Srbije, na snazi od 26.03.2015. godine. Na opisani način, po nalaženju prvostepenog suda, nije povećan iznos te naknade već je utvrđena visina iste, pa je tuženi poslodavac bio dužan da postupa u skladu sa odredbama navedenih posebnih kolektivnih ugovora. Drugostepeni sud prihvata tako date razloge prvostepenog suda i potvrđuje prvostepenu presudu u tom kao pravilnu.
Nižestepeni sudovi su na utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenili matetrijalno pravo.
Odredbom člana 4. stav 1. Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plata, odnosno zarade i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava (na snazi od 28.10.2014. godine), predviđeno je da su ništave odredbe opšteg ili pojedinačnog akta kojima se povećavaju osnovice, koeficijenti i drugi elementi, odnosno uvode novi elementi na osnovu kojih se povećava iznos plate i drugog stalnog primanja kod subjekata iz člana 2. tog zakona, donet za vreme njegove primene. Cilj pomenutog zakona definisan je u članu 1. kao očuvanje finansijskog sistema u Republici Srbiji i sistema plata i zarada u javnom sektoru. Oba pomenuta Posebna kolektivna ugovora kod tuženog doneta su za vreme važenja navedenog zakona. Pod zaradom se u smislu odredbe člana 105. Zakona o radu, na koju shodno upućuje i Zakon o privremenom uređivanju osnovice, podrazumeva i naknada za ishranu u toku rada.
Pomenuti Posebni kolektivni ugovori kod tuženog doneti su nakon stupanja na snagu Zakona o privremenom uređivanju osnovice za obračun i isplatu plate odnosno zarade i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava pa su ništave odredbe tih akata kojima se predviđaju elementi na osnovu kojih se povećava iznos plate. Naknada koja je predmet tužbenog zahteva predstavlja sastavni deo zarade, pa Posebnim kolektivnim ugovorom, donetim nakon stupanja na snagu zakona, ova naknada nije mogla biti povećana. Sledi da tužilac nema pravo na razliku između naknade predviđene tim Kolektivnim ugovorima i naknade koju je po tom osnovu tuženi poslodavac isplatio.
Kako je na činjenično stanje pogrešno primenjeno materijalno pravo, Vrhovni kasacioni sud preinačio je prvostepenu i drugostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev kao neosnovan, primenom odredbe člana 416. stav 1. ZPP.
Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 165. stava 2. u vezi članova 153. stava 1. i 154. ZPP obavezao tužioca da tuženom naknadi troškove postupka u iznosu od 64.123,00 dinara. Navedeni iznos obuhvata nagradu punomoćniku za sastav odgovora na tužbu u iznosu od 6.000,00 dinara, žalbe i revizije u iznosima od po 12.000,00 dinara, nagradu punomoćniku za zastupanje na dva održana ročišta (17.09.2020, 15.12.2020) u iznosima od po 7.500,00 dinara i sudske takse na odgovor na tužbu u iznosu od 2.118,00 dinara, reviziju u iznosu od 6.802,00 dinara i ovu presudu u uznosu od 10.203,00 dinara. Tuženom nije dosuđena nagrada punomoćniku za sastav podnesaka od 17.09.2020. i 27.10.2020. godine jer nisu bili potrebni za ovu parnicu, ni sudske takse na žalbu i drugostepenu presudu jer tuženi zahtev za naknadu tih troškova nije opredelio u skladu sa članom 163. stavom 2. ZPP.
Predsednik veća - sudija
dr Dragiša B. Slijepčević, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
