U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, presudom Opštinskog suda u Inđiji P broj 384/08 od 15.12.2008. godine, preinečanom presudom Okružnog suda u Sremskoj Mitrovici Gž 794/09 od 05.05.2009. godine, nakon razvoda roditelja, mal. tuženi je poveren majci na samostalno vršenje roditeljskog prava, dok je tužilac obavezan da na ime svog dela doprinosa u izdržavanju mal. tuženog mesečno plaća iznos od 4.000,00 dinara, počev od 09.04.2008. pa ubuduće. U to vreme tužilac je imao ... godine, a sada ima ... godina i završio je ... školu, pa su se njegove potrebe povećale i utvrđene su na iznos od 20.000,00 dinara, a odnose se na zadovoljenje potreba za ishranom, održavanjem higijene, odevanjem, školovanjem i pokrivanje dela režijskih troškova domaćinstva u kojem živi sa majkom i njenim vanbračnim partnerom. Majka mal. tuženog ostvaruje socijalnu pomoć u mesečnom iznosu od 8.300,00 dinara i dečiji dodatak u mesečnom iznosu od 3.400,00 dinara.

Tužilac ima ... godine, invalid je ... kategorije i korisnik invalidske penzije od 24.10.2009. godine koja aktuelno iznosi oko 11.000,00 dinara mesečno. Ima teške degenerativne promene kičmenog stuba i većih zglobova, ramena, kukova i kolena. Promene kičmenog stuba su progresivne, uzrokuju dugotrajne bolove i smanjenu pokretljivost, nemogućnost manipulisanja teretom težim od par kilograma, duže stajanje, sedenje i zauzimanje prirodnih položaja tela. Kod tužioca su prisutne i promene u psihičkoj sferi u vidu anksioznosti i psihosomatizacije i depresije, a poslednjih godina i progresivni znaci organskog propadanja moždanih funkcija sa padom kognitivne efikasnosti pažnje, koncentracije i pamćenja. Za lekove mesečno izdvaja oko 5.000,00 do 6.000,00 dinara. Pravnosnažno je osuđen za krivično delo nedavanje izdržavanja, a kuća u kojoj je živeo je prodata u postupku prinudne naplate alimentacionog potraživanja. Sada živi u ... koji nije njegovo vlasništvo, u jednoj prostoriji koju je napravio uz pomoć prijatelja koji mu daju i hranu. Garderobu uzima iz kontejnera. U javnoj evidenciji nepokretnosti je upisan kao suvlasnik sa 20/140 delova na kat. parceli broj ..., površine 1364m2, njiva 7. klase upisanoj u LN broj ... K.O. ..., sa 5/25 delova na kat. parceli .../..., površine 4412m2, voćnjak 4. klase, upisanoj u LN broj ... K.O. ..., sa 21/72 delova na kat.parceli ..., površine 8467m2 pašnjak 7. klase, upisanoj u LN broj ... K.O. ... i sa 20/140 delova na kat.parceli ..., površine 10381m2, šuma 5. klase, upisanoj u LN broj ... K.O. ... . Ovu imovinu u Opštini ... je nasledio i ne koristi je.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenom materijalnog prava iz čl. 164. Porodičnog zakona ocenili da su ispunjeni uslovi za izmenu visine izdržavanja.

Neosnovano se navodima revizije osporava pravilna primena materijalnog prava.

Prema članu 73. Porodičnog zakona roditelji imaju pravo i dužnost da izdržavaju dete pod uslovima određenim ovim zakonom, a prema članu 154. stav 1. tog zakona maloletno dete ima pravo na izdržavanje od oba roditelja. Članom 160. stav 1. istog zakona propisano je da se izdržavanje određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja. Potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 2.). Mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveze da izdržava druga lica te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 3). Minimalna suma izdržavanja predstavlja sumu koju kao naknadu za hranjenike odnosno za lica na porodičnom smeštaju periodično utvrđuje ministarstvo nadležno za porodičnu zaštitu, u skladu sa zakonom (stav 4.).

Prema članu 164. istog Zakona visina izdržavanja može se smanjiti ili povećati ako se promene okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka.

Prestanak izdržavanja regulisan je odredbama člana 167. Porodičnog zakona, tako što je propisano da izdržavanje prestaje kada istekne vreme trajanja izdržavanja i smrću poverioca i dužnika izdržavanja, što ovde nije slučaj, da izdržavanje može da prestane kada poverilac izdržavanja stekne dovoljno sredstava za izdržavanje, osim ako poverilac izdržavanja nije maloletno dete, kao i kada dužnik izdržavanja izgubi mogućnost za davanje izdržavanja ili davanje izdržavanja postane za njega očigledno nepravično, osim ako poverilac izdržavanja nije maloletno dete.

S obzirom da je u konkretnom slučaju poverilac izdržavanja maloletno dete, to je pravilan zaključak nižestepenih sudova da gubitak mogućnosti dužnika izdržavanja za davanje izdržavanja ili da je za dužnika izdržavanja davanje izdržavanja postalo za njega očigledno nepravično, ne može biti zakonski osnov za prestanak obaveze tužioca, kao dužnika izdržavanja, prema maloletnom detetu. U takvoj situaciji, nakon utvrđenja povećanih potreba mal. deteta u odnosu na ranije donetu presudu za izdržavanje, objektivnih mogućnosti tužioca da učestvuje u izdržavanju mal. deteta, kao i mogućnosti majke deteta primenom odredbi člana 160. Porodičnog zakona, pravilno su nižestepeni sudovi ocenili da su se zbog pogoršanja zdravstvenog stanja tužioca u proteklom periodu, uslova u kojima živi, prihoda koje ostvaruje i rashoda koje mesečno ima na kupovinu lekova, stekli uslovi za izmenu visine izdržavanja odnosno za sniženje obaveze tužioca kao dužnika izdržavanja mal. deteta sa 4.000,00 dinara na iznos od 2.000,00 dinara, jer tužilac nije u mogućnosti da doprinosi izdržavanju mal. deteta u iznosu višem od iznosa određenog pobijanom presudom.

Po oceni Vrhovnog suda, udovoljenje zahtevu u manjem iznosu od dosuđenog ne bi bilo u skladu sa kriterijumima propisanim Porodičnim zakonom, prema kom se prilikom određivanja visine izdržavanja vodi računa i o minimalnoj sumi izdržavanja, koju kao naknadu za hranjenike, odnosno za lica na porodičnom smeštaju, periodično utvrđuje ministarstvo nadležno za porodičnu zaštitu, te da je tužilac pobijanom presudom obavezan na plaćanje 2.000,00 dinara, koji iznos je daleko niži od zakonskog minimuma. Pritom je pravilno drugostepeni sud ocenio da je zakonska obaveza roditelja da obezbede prihode za zadovoljenje potreba mal.deteta angažovanjem svih mogućih kapaciteta, a da tužilac koji je narušenog zdravstvenog stanja i koji usled toga ne može da obrađuje nepokretnosti koje poseduje u Opštini ..., ima mogućnost da uveća prihode koje ostvaruje od te imovine na taj način što bi potraživao naknadu za korišćenje od lica koja tu imovinu koriste, a spram visine njegovog suvlasničkog udela. Pored navedenog, tužilac može da podnese zahtev nadležnom organu radi ocene ispunjenosti uslova za ostvarivanje prava na socijalnu pomoć.

Vrhovni sud je cenio i ostale navode revizije, kojima se ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane presude, zbog čega ti navodi nisu posebno obrazloženi.

Iz navedenih razloga, primenom člana 414. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.

Predsednik veća- sudija

Vesna Subić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić