Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, ispunjeni su uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tužioca, radi ujednačavanja sudske prakse, na osnovu odredbe člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11... 18/20), te je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je revizija tužioca osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u radnom odnosu na neodređeno vreme kod tužene opštine. Rešenjem broj .. od 03.05.2006. godine raspoređen je na radno mesto saradnik, ... u Centru za ..., dok je rešenjem broj .. od 12.11.2019. godine raspoređen na poslovima radnog mesta – ..., u zvanju viši referent. Rešenjem tužene broj ... od 26.03.2019. godine, tužiocu je određen koeficijent za obračun i isplatu plate od 8,85, koji se uvećava po osnovu složenosti i odgovornosti za dodatni koeficijent od 1,20, što je ukupno 10,05 i priznato mu je pravo na dodatak na zaradu od 0,4% za svaku punu godinu radnog staža. U spornom periodu, tužilac je obavljao rad kod tužene, a obračun plate od strane tužene vršen je u skladu sa donetim pojedinačnim aktom i sa uvećanjem za 50% primenom Zaključka Vlade RS od 25.12.2008. godine po osnovu radnog angažovanja za zaposlene na KiM. Prema nalazu i mišljenju veštaka tužiocu je u spornom periodu, prema prvoj varijanti nalaza, isplaćivana osnovna zarada uvećana po osnovu minulog rada, koja je manja od zakonom propisane minimalne zarade uvećane po osnovu minulog rada, a isplaćivan mu je i dodatak na zaradu u skladu sa Zaključkom Vlade RS, koji je manji u odnosu na isti dodatak obračunat na zaradu u visini minimalne zarade. Prema drugoj varijanti nalaza od 18.02.2022. godine, zarada tužioca obračunata na osnovu rešenja tužene, koji u sebi sadrži osnovnu zaradu, uvećanje po osnovu minulog rada i pripadajućeg dodatka na osnovu Zaključka Vlade RS od 25.12.2008. godine, isplaćena je u iznosu većem od minimalne zarade i to za iznos od 371.553,43 dinara.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su tužbeni zahtev tužioca odbili, iz razloga što mu je u utuženom periodu isplaćena zarada veća od zakonom propisane minimalne zarade sa uvećanjem na ime minulog rada i to za novčani iznos od ukupno 371.553,43 dinara, odnosno osnovna zarada sa uvećanjem po osnovu minulog rada i ''kosovskog dodatka'', koji predstavljaju primanja po osnovu radnog odnosa, veća je od minimalne zarade, a sve u skladu sa članom 104. i 105. Zakona o radu, članom 5. i 6. Zakona o platama službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave i članom 27. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave. Uvećanje po osnovu tzv. ''kosovskog dodatka'' propisano Zaključkom Vlade RS od 25.12.2008. godine, zajedno sa osnovnom zaradom i uvećanjem po osnovu minulog rada čini ukupno isplaćenu zaradu tužiocu u spornom periodu, pa kako je ta ukupna isplaćena zarada veća od zakonom propisane minimalne zarade sa uvećanjem na ime minulog rada, tužbeni zahtev tužioca je neosnovan.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, stanovište nižestepenih sudova zasnovano je na pogrešnoj primeni materijalnog prava, zbog čega je i činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Prema odredbama člana 5. Zakona o platama službenika i nameštenika u organima autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, („Službeni glasnik RS“ broj 113/2017, 95/2018 i 86/2019), osnovna plata službenika i nameštenika određuje se množenjem osnovice sa koeficijentom. Službenik i nameštenik ostvaruju pravo na isplatu minimalne zarade obračunate u skladu sa opštim propisima o radu.

Prema odredbi člana 111. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ broj 24/05...95/18), zaposleni ima pravo na minimalnu zaradu za standardni učinak i vreme provedeno na radu. Minimalna zarada se određuje na osnovu minimalne cene rada utvrđene u skladu sa tim zakonom, vremena provedenog na radu i poreza i doprinosa koji se plaćaju iz zarade. Poslodavac je dužan da minimalnu zaradu isplati zaposlenom u visini koja se određuje na osnovu odluke o minimalnoj ceni rada koja važi za mesec u kojem se vrši isplata. Zaposleni koji primi minimalnu zaradu ima pravo na uvećanu zaradu iz člana 108. istog zakona, na naknadu troškova i drugih primanja koja se smatraju zaradom u skladu sa zakonom. Osnovica za obračun uvećane zarade je minimalna zarada zaposlenog. Prema članu 112. Zakona o radu, minimalna cena rada utvrđuje se odlukom socijalno-ekonomskog saveta osnovanog za teritoriju Republike Srbije.

Zaključkom Vlade Republike Srbije 05 broj 120-335/2007-14 od 25.12.2008. godine, za zaposlene koji žive i rade na teritoriji Kosova i Metohija počev od januara 2009. godine, naknada plata, odnosno zarada koje primaju obračunava se i isplaćuje sa procentom uvećanja od 50%. Kako se prema odredbi člana 111. Zakona o radu, za osnovicu za obračun uvećane zarade uzima minimalna zarada zaposlenog, to se i za primenu Zaključka Vlade Republike Srbije o procentu uvećanja plata, odnosno zarade zaposlenog u organima sa teritorije AP Kosova i Metohije, za osnovicu uzima minimalna zarada zaposlenog.

Imajući u citirane odredbe, te činjenicu da je prema nalazu i mišljenju veštaka tužiocu obračunata plata u manjem iznosu od minimalne zarade i na taj iznos vršeno uvećanje od 50% mesečno, a ne na iznos minimalne zarade, na čiju isplatu je tužilac imao pravo, to jasno proizlazi da navedene odredbe zakona nisu pravilno primenjene i da je zarada tužiocu isplaćena suprotno odredbi člana 111. Zakona o radu, a samim tim i isplata pripadajućeg uvećanja po osnovu ''kosovskog dodatka''.

Nižestepeni sudovi su propustili da utvrde visinu pripadajuće naknade tužiocu na ime razlike između primljene zarade i zarade u visini minimalne zarade za mesece na koji se tužbeni zahtev odnosi, kao i na ime „kosovskog dodatka“ obračunatog primenom propisanog procenta uvećanja na minimalnu zaradu.

Zbog navedenog, primenom člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku, nižestepene presude su ukinute i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje. Ukinuta je i odluka o troškovima parničnog postupka, jer zavisi od konačnog ishoda spora, u smislu odredbe člana 163.stav 4. i 165. stav 3. Zakona o parničnom postupku.

U ponovnom postupku, prvostepeni sud će pouzdano utvrditi činjenično stanje, imajući u vidu primedbe iz ovog rešenja, a potom doneti pravilnu i zakonitu odluku.

Predsednik veća - sudija

Marina Milanović s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić