U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Ivane Rađenović, Vladislave Milićević, Jasmine Stamenković i Tatjane Miljuš, članova veća, u pravnoj stvari tužilaca AA iz ..., BB iz ..., VV iz ..., GG iz ... i DD iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Ivan Ivanković, advokat iz ..., protiv tuženog JP EPS „Beograd“ - Ogranak RB „Kolubara“ Lazarevac, radi isplate, odlučujući o reviziji tužilaca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 4585/21 od 26.11.2021. godine, u sednici veća održanoj 20.04.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

PRIHVATA SE odlučivanje o reviziji tužilaca, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž1 4585/21 od 26.11.2021. godine, kao izuzetno dozvoljenoj.

USVAJA SE revizija tužilaca i PREINAČUJE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž1 4585/21 od 26.11.2021. godine i presuda Osnovnog suda u Lazarevcu P1 512/19 od 28.09.2021. godine, u stavu prvom, drugom, trećem, četvrtom i petom izreke, tako što se USVAJA tužbeni zahtev tužilaca i obavezuje tuženi da na ime naknade štete zbog manje isplaćene zarade po osnovu smenskog rada isplati:

1. tužiocu AA iz ...:

- iznos od 1.773,51 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2016. godine do isplate,

- iznos od 3.669,78 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.08.2016. godine do isplate,

- iznos od 1.903,83 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.09.2016. godine do isplate,

- iznos od 3.327,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.10. 2016. godine do isplate,

- iznos od 3.338,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.11. 2016. godine do isplate,

- iznos od 3.297,40 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.12.2016. godine do isplate,

- iznos od 1.944,13 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.1.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.660,72 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.2.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.284,25 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.3.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.531,06 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.4.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.748,35 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.6.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.151,51 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.07.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.503.05 dinaoa sa zakonskom zateznom kamatom od 16.08.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.349,34 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.09.2017. godine do isplate,

- iznos od 1.776,31 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.10.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.582,37 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.420,57 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2017. godine do isplate,

- iznos OD 2.410,38 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.01.2018. godine do isplate,

- iznos od 3.643,16 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.02.2018. godine do isplate,

- iznos od 3.244,64 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.03.2018. godine do isplate,

- iznos od 3.292,68 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.04. 2018. godine do isplate,

- iznos od 3.427,80 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.05.2018. godine do isplate,

- iznos od 3.757,30 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.6.2018. godine do isplate

- iznos od 1.142,42 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.07.2018. godine do isplate,

- iznos od 3.596,83 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2018. godine do isplate,

- iznos od 1.702,13 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.09.2018. godine do isplate,

- iznos od 2.660,98 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.10.2018.godine do isplate,

- iznos od 3.512,31 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.11.2018.godine do isplate,

- iznos od 3.519,38 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.12.2018. godine do isplate,

- iznos od 3.772,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.01.2019. godine do isplate,

- iznos od 3.567,26 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.02.2019.godine do isplate,

- iznos od 3.224,33 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2019.godine do isplate,

- iznos od 4.051,93 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.04.2019.godine do isplate,

- iznos od 3.753 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.05.2019.godine do isplate,

- iznos od 4.443,83 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.6.2019.godine do isplate,

- iznos od 1.497,07 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.07.2019.godine do isplate,

- iznos od 3.103,21 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.08.2019.godine do isplate,

- iznos od 4.649,41 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.09.2019. godine do isplate,

- iznos od 2.997,75 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.10.2019. godine do isplate,

- iznos od 4.791,55 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2019. godine do isplate,

- iznos od 4.498,79 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.12.2019. godine do isplate,

- iznos od 4.481,70 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.01.2020. godine do isplate,

- iznos od 5.455,09 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.02.2020. godine do isplate,

2. tužiocu BB iz ...:

- iznos od 6.035,32 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.09.2016. godine do isplate,

- iznos od 3.164,68 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.10. 2016. godine do isplate,

- iznos od 5.034,93 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.11. 2016. godine do isplate,

- iznos od 5.226,74 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.12.2016. godine do isplate,

- iznos od 5.479,70 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.01.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.438,78 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.02.2017. godine do isplate,

- iznos od 1.492,44 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.04.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.252,42 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.05.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.569,09 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.06.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.474,96 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.07.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.552,44 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.08.2017. godine do isplate,

-iznos od 3.185,36 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.09.2017.godine do isplate,

-iznos od 5.280,56 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.10.2017.godine do isplate,

-iznos od 5.678,02 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2017. godine do isplate

-iznos od 5.421,84 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2017. godine do isplate,

-iznos od 5.211,36 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.01.2018. godine do isplate,

-iznos od 5.768,15 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.02.2018. godine do isplate,

-iznos od 5.137,18 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.03.2018. godine do isplate,

-iznos od 5.213,34 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.04.2018, godine do isplate,

-iznos od 5.427,17 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.05.2018. godine do isplate,

-iznos od 2.230,82 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.06.2018. godine do isplate,

-iznos od 2.523,58 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.07.2018. godine pa do isplate,

-iznos od 384,99 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.09.2018.godine do isplate,

-iznos od 351,09 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.10.2018. godine do isplate,

-iznos od 742,96 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.12.2018. godine do isplate,

-iznos od 5.598,88 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.01.2019. godine do isplate,

3. tužiocu VV iz ...:

- iznos od 5.621,10 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2016. godine do isplate

- iznos od 5.832,42 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.8.2016. godine do isplate,

- iznos od 6.456,18 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.9.2016. godine do isplate,

- iznos od 5.642,60 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.10.2016. godine do isplate,

- iznos od 359,03 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.11.2016. godine do isplate,

- iznos od 1.118,21 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.12.2016. godine do isplate,

- iznos od 5.861,88 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.1.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.818,12 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.2.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.569,15 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.3.2017. godine do isplate,

- iznos od 6.386,56 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.4.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.618,79 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.5.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.957,49 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.6.2017. godine do isplate,

- iznos od 1.855,68 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.08.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.300,60 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.9.2017. godine do isplate,

- iznos od 3.765,43 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.10.2017. godine do isplate,

- iznos od 6.074,01 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.413,11 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2017. godine do isplate,

- IZNOS OD 5.574,87 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.1.2018. godine do isplate,

- iznos od 6.169,69 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.2.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.494,79 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.03.2018, godine do isplate,

- iznos od 5.576,15 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.4.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.804,97 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.05.2018, godine do isplate,

- iznos od 6.362,98 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.6.2018. godine do isplate,

- iznos od 1.934,68 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.07.2018. godine do isplate,

- iznos od 6.091,22 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2018. godine do isplate,

- iznos od 6.588,71 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.09.2018. godine do isplate,

- iznos od 375,53 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.10.2018. godine pa do isplate,

- iznos od 5.551,55 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.11.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.960,07 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.12.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.190,15 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.01.2019.godine do isplate,

4. tužiocu GG iz ...:

- iznos od 5.133,11 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2016. godine do isplate,

- iznos od 4.918,51 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.11.2016. godine do isplate,

- iznos od 5.085,65 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2017. godine do isplate,

- iznos od 580,50 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.06.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.348,39 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.7.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.424,08 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.08.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.158,48 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.10.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.546,76 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2017. godine do isplate,

-iznos od 5.018,65 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.03.2018. godine do isplate,

-iznos od 5.301.94 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.05.2018. godine do isplate,

-iznos od 5.301,10 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.07.2018. godine do isplate

-iznos od 5.563,39 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2018. godine do isplate,

- iznos od 1.880,35 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.09.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.144,84 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.10.2018. godine do isplate,

-iznos od 5.834,34 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.01.2019. godine do isplate,

- iznos od 4.987,23 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.03.2019. godine do isplate,

- iznos od 5.806,04 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.05.2019. godine do isplate,

- iznos od 5.822,03 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.07.2019. godine do isplate,

- iznos od 6.147,64 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.08.2019. godine do isplate,

- iznos od 6.036,73 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.10.2019. godine do isplate,

- iznos od 804,08 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2019. godine do isplate,

- iznos od 6.039,63 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.12.2019. godine do isplate,

- iznos od 6.016,68 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.01.2020. godine do isplate,

- iznos od 7.323,60 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.02.2020. godine do isplate,

5. tužiocu DD iz ...:

- iznos od 5.407,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.07.2016. godine do isplate

- iznos od 5.599,56 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.8.2016. godine do isplate,

- iznos od 196,88 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.9.2016. godine do isplate,

- iznos od 3.611,39 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.10.2016.godine do isplate,

- iznos od 2.504,99 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.11.2016.godine do isplate,

- iznos od 3.516,82 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.01.2017. godine do isplate,

-iznos od 5.585,83 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.2.2017. godine do isilate,

-iznos od 5.346,78 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.3.2017. godine do isplate,

- iznos od 6.131,61 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.4.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.394,44 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.5.2017. godine do isplate,

- iznos od 6.101,41 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.6.2017. godine do isplate,

- iznos od 1.425,26 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.8.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.816,42 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.9.2017. godine do isplate,

-iznos od 5.423,34 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.10.2017. godine do isplate,

-iznos od 364,41 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2017. godine do isplate,

-iznos od 5.568,43 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2017. godine do isplate,

- iznos od 5.352,27 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.1.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.923,80 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.2.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.275,81 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.03.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.573,62 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.05.2018. godine do isplate,

- iznos od 6.109,39 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.6.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.572,73 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.7.2018. godine do isplate,

- iznos od 389,90 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.08.2018. godine do isplate,

- iznos od 2.635,88 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.09.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.408,47 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.10.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.711,04 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 16.11.2018. godine do isplate,

- iznos od 5.341,04 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.12.2018. godine do isplate,

- iznos od 6.187,09 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.02.2019. godine do isplate,

- iznos od 5.242,78 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.3.2019. godine do isplate

- iznos od 6.588,47 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.04.2019. godine do isplate,

- iznos od 6.103,55dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.05. 2019. godine do isplate,

- iznos od 6.055,78 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 14.06.2019. godine do isplate,

-iznos od 6.120,36 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 12.07.2019. godine do isplate,

-iznos od 408,10 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.11.2019. godine do isplate,

-iznos od 6.130,68 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.12.2019. godine do isplate,

- iznos od 7.434,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.02.2020. godine do isplate,

-iznos od 6.386,40 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 13.03.2020. godine do isplate,

kao i da za sve tužioce na ove iznose uplati nadležnom Republičkom Fondu za PIO zaposlenih, doprinose za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje, a sve u roku od 15 dana od dana prijema prepisa presude.

OBAVEZUJE SE tuženi da naknadi tužiocima troškove revizijskog postupka u iznosu od 370.450,00 dinara u roku od 15 dana od dana prijema prepisa presude.

ODBIJA SE zahtev tuženog za naknadu troškova odgovora na reviziju.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog sud u Lazarevcu P1 512/19 od 28.09.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijeni su kao neosnovani tužbeni zahtevi tužilaca kojim su tražili da se obaveže tuženi da im na ime manje isplaćene zarade po osnovu smenskog rada, za period od juna 2016. godine do januara 2020. godine isplati pojedinačno opredeljene mesečne iznose, sa zakonskom zateznom kamatom bliže određene ovim stavom izreke, kao i da za tužioce na ove iznose uplati nadležnom Republičkom fondu za PIO zaposlenih doprinose za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje. Stavom drugim izreke, obavezani su tužioci da tuženom na ime troškova postupka isplate pojedinačno po 1.950,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž1 4585/21 od 26.11.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilaca i potvrđena prvostepena presuda u stavovima prvom, drugom, trećem, četvrtom i petom izreke. Stavom drugim izreke, ukinuto je rešenje o troškovima postupka sadržana u stavu šestom izreke i u tom delu predmet je vraćen prvostepenom sudu na ponovni postupak.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili posebnu reviziju u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je podneo odgovor na reviziju zahtevajući troškove njenog sastava.

Odlučujući o dozvoljenosti revizije u smislu člana 404. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11, 55/14, 87/18 i 18/20), Vrhovni kasacioni sud je ocenio da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji tužene radi ujednačavanja sudske prakse u istim činjenično-pravnim situacijama u pogledu prava zaposlenog na uvećanje zarade po osnovu smenskog rada. Iz tog razloga, odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tužilaca osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su u radnom odnosu kod tuženog na neodređeno vreme. U utuženom periodu tužioci su obavljali rad tako što su svaki drugi dan radili u vremenu od 07,00 do 19,00 časova, odnosno svaki drugi dan po 12 časova. Organizacija rada kod tuženog je takva da tužioci menjaju drugog zaposlenog na istom radnom mestu svakog drugog dana, s tim što jedan dan rade od 07,00 do 19,00 časova, a drugi dan je pauza i tako se ciklus redovno ponavlja. Tuženi nije tužiocima uvećao zaradu po osnovu smenskog rada za 8,9%, na osnovu člana 38. stav 1. tačka 4. Posebnog kolektivnog ugovora za EPS. Visina potraživanja na ime manje isplaćene zarade po osnovu smenskog rada i naknade zarade za vreme korišćenje odmora utvrđena je ocenom nalaza i mišljenja sudskog veštaka.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su primenom odredbe člana 63. stav 1. i 2. Zakona o radu ocenili da tužioci neosnovano potražuju isplatu manje isplaćene zarade, s obzirom na to da način rada zaposlenih nema karakter smenskog rada, zbog čega nemaju pravo na isplatu uvećane zarade po tom osnovu, te je odbijen tužbeni zahtev.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, osnovano se izjavljenom revizijom ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Zakonom o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05... 13/17) u članu 63. propisano je da je rad u smenama organizacija rada kod poslodavca prema kojoj se zaposleni na istim poslovima smenjuju prema utvrđenom rasporedu, pri čemu izmena smena može da bude kontinuirana ili sa prekidima tokom određenog perioda dana ili nedelja (stav 1), da zaposleni koji radi u smenama je zaposleni koji kod poslodavca kod koga je rad organizovan u smenama u toku meseca posao obavlja u različitim smenama najmanje trećinu svog radnog vremena (stav 2). Odredbom člana 108. stav 4. istog zakona propisano je da opštim aktom i ugovorom o radu mogu da se utvrde i drugi slučajevi u kojima zaposleni ima pravo na uvećanu zaradu, kao što je uvećanje zarade po osnovu rada u smenama.

Posebnim kolektivnim ugovorom za Elektroprivredu Srbije („Službeni glasnik RS“, br. 15/15) u članu 7. stav 2. tačka 2. propisano je da poslodavac donosi odluku o rasporedu, početku i završetku ranog vremena, polazeći od sledećeg: na radnim mestima gde proces rada traje neprekidno, rad se organizuje u smenama, pri čemu se pod smenskim radom podrazumeva rad u dve (po 12 sati) ili više smena (po 6 ili 8 sati) u toku radnog dana kada na istim sredstvima za rad, rade naizmenično najmanje dva zaposlena, ili dve grupe zaposlenih, pri čemu izmena smena može biti kontinuirana ili sa prekidima tokom određenog perioda dana ili nedelja, dok je odredbom člana 38. stav 1. tačka 4. propisano da se osnovna zarada zaposlenog uvećava za rad u smenama za 8,9%.

Prema direktivi Evropske unije 2003/88 – ES smenski rad je definisan kao način organizacije rada u kome radnici menjaju jedni druge na istom radnom mestu u skladu sa određenim obrascem, uključujući i obrazac rotiranja, koji može biti neprekidan ili sa prekidima (kontinuiran ili diskontinuiran), iziskujući potrebu da radnik radi u različito vreme tokom određenog perioda danju ili noću, a turnus se u svom jezičkom značenju izjednačava sa smenskim radom (per turnum, po redu, redom). Direktiva Evropske unije nije izvor prava ali njena sadržina pomaže u tumačenju pojma smenskog rada koji naši zakoni ne sadrže.

Imajući u vidu utvrđene činjenice da tuženi tužiocima nije izvršio uvećanje zarade prema navedenim zakonskim odredbama i odredbama Kolektivnog ugovora koje su važile u spornom periodu, da su tužioci u utuženom periodu radili po modelu radnog vremena 12 (rad) – 36 (odmor) – 12 (rad), Vrhovni kasacioni sud nalazi da osnovno tužioci potražuju isplatu razlike u zaradi po osnovu smenskog rada, sa pripadajućim doprinosima. Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, kada se zaposleni na istom poslu smenjuju prema unapred utvrđenom redosledu, radi se o smenskom radu.

Naime, rad u smenama je rad koji se neprekidno ili sa prekidima radi u najmanje 2 smene, bilo dnevne ili noćne, odnosno takva organizacija rada u kome radnici menjaju jedni druge na istom radnom mestu u skladu sa određenim obrascem, uključujući obrazac rotiranja, koji može biti neprekidan ili sa prekidima u različito vreme tokom određenog perioda dana ili noći. Kako je u konkretnom slučaju kod ovakvog režima rada postojao kontinuitet, te imajući u vidu i činjenicu da je smenski rad priznat u opštem aktu tužene (Posebni kolektivni ugovor za Elektroprivredu Srbije), što ukazuje između ostalog da rad sa navedenim modelom radnog vremena predstavlja smenski rad, to je po oceni Vrhovnog kasacionog suda tužioci u smislu odredbe člana 108. stav 4. Zakona o radu i člana 38. stav 1. tačka 4. Posebnog kolektivnog ugovora za Elektroprivredu Srbije, imaju pravo na uvećanu zradu u visini utvrđenoj opštim aktom i ugovorom o radu, kao i pravo na uplatu doprinosa za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje Republičkom Fondu za PIO. Kako tuženi nije sporio da su tužioci rad obavljali na izloženi način, niti je osporio visinu potraživanja tužilaca utvrđenu veštačenjem, to su tužiocima dosuđeni iznosi kao u izreci.

Na osnovu izloženog, Vrhovni kasacioni sud je preinačio nižestepene presude, usvojio tužbene zahteve tužilaca i na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučio kao u stavu drugom izreke.

Tužioci su uspeli u postupku po reviziji pa im na osnovu člana 153. stav 1, 154. stav 2. i 163. stav 2. ZPP, pripada pravo na naknadu opredeljenih troškova revizijskog postupka, koji obuhvataju troškove za sastav revizije od strane advokata od 54.000,00 dinara, na osnovu Tarifnog broja 16. Tarife o nagradama i naknadama za rad advokata („Službeni glasnik RS“, br. 121/12...i 37/21) i troškove sudskih taksi i to: tužiocu AA za reviziju 25.320,00 dinara i odluku po reviziji 37.980,00 dinara; tužiocu BB za reviziju 24.280,00 dinara i odluku po reviziji 36.420,00 dinara; tužiocu VV za reviziju 25.560,00 dinara i odluku po reviziji 38.340,00 dinara; tužiocu GG za reviziju 24.660,00 dinara i odluku po reviziji 36.990,00 dinara i tužiocu DD za reviziju 26.760,00 dinara i odluku po reviziji 40.140,00 dinara, sve prema Tarifnom broju 1. Taksene tarife Zakona o sudskim taksama („Službeni glasnik RS“, br. 28/94 ... 95/18).

Na osnovu iznetog, primenom člana 165. stav 2. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u stavu trećem izreke.

Budući da troškovi sastava odgovora na reviziju nisu bili nužni i neophodni za odlučivanje u revizijskom postupku, zahtev tuženog za naknadu revizijskih troškova je odbijen, kao u stavu četvrtom izreke, primenom odredbe člana 165. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić