.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 1853/2022
20.04.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Dragane Boljević, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Milenko Filipović advokat iz ..., protiv tuženih Republike Srbije - Ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, koju zastupa Državno pravobranilaštvo - Odeljenje u Novom Sadu, BB i VV obojica iz ..., čiji je punomoćnik Zoran Mazić advokat iz ..., GG iz ..., čiji je punomoćnik David Lošonc advokat iz ..., DD iz ..., čiji je punomoćnik Branislav Vulić advokat iz ... i ĐĐ iz ..., čiji je punomoćnik Zoran Mazić advokat iz ..., radi utvrđenja prava svojine, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2062/21 od 07.10.2021. godine, u sednici veća održanoj dana 20.04.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2062/21 od 07.10.2021. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Višeg suda u Novom Sadu P 317/2019 od 21.04.2021. godine, stavom prvim izreke, odbačena je tužba u delu tužbenog zahteva kojim je tužilac tražio da se utvrdi da je vlasnik 116374/465496 delova nepokretnosti upisane u list nepokretnosti ... KO ... parcele broj .../... njiva „...“ površine 11 ha 63 ara 76 m2, što bi tuženi bili dužni da priznaju i trpe da se tužilac na osnovu presude u javnim knjigama upiše kao isključivi vlasnik predmetne nekretnine. Stavom drugim izreke, odbijen je deo tužbenog zahteva kojim je tužilac tražio da se utvrdi da je vlasnik nepokretnosti upisane u list nepokrednosti ... KO ..., parcela broj .../... njiva „...“ površine 11 ha 63 ara 76 m2, preko udela od 117364/465496 delova pa do 1/1 označene nepokretnosti što bi tuženi bili dužni da priznaju i trpe da se tužilac na osnovu presude u javnim knjigama upiše kao isključivi vlasnik predmetne nekretnine i da mu solidarno naknade troškove postupka sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate. Stavom trećim izreke, obavezan je tužilac da naknadi troškove postupka tuženoj Republici Srbiji u iznosu od 67.500,00 dinara, tuženima BB, VV i ĐĐ u iznosu od 427.800,00 dinara, tuženoj GG u iznosu od 169.650,00 dinara i tuženom DD u iznosu od 213.150,00 dinara. Stavom četvrtim izreke, odbačen je predlog za određivanje privremene mere kojim je tužena GG tražila da se zabrani tužiocu da na parceli .../... upisanoj u list nepokretnosti ... KO ..., osim na svom suvlasničkom delu, obavlja bilo kakve poljoprivredne radove.
Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 2062/21 od 07.10.2021. godine, odbijena je žalba tužioca i potvrđena presuda Višeg suda u Novom Sadu P 317/19 od 21.04.2021. godine u prvom, drugom i trećem stavu izreke.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.
Odlučujući o izjavljenoj reviziji u skladu sa članom 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da tužiočeva revizija nije osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema odredbi člana 407. stav 1. tačka 2. ZPP, revizija se može izjaviti i zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 10. tog zakona, pod uslovom da je isticana u žalbi, odnosno da je učinjena u postupku pred drugostepenim sudom. Tužilac u žalbi nije isticao označenu bitnu povredu odredaba parničnog postupka. Žalbeni navodi o sudskom poravnanju koje je tužiočev pravni prethodnik zaključio 25.03.2004. godine sa društvenim preduzećem „Petefi“ iz Temerina, radi fizičke deobe suvlasničke zajednice, nisu bili usmereni na ukazivanje da postoji procesna smetnja za vođenje ove parnice u smislu člana 338. ZPP, već su korišćeni u kontekstu stava o zakonitoj državini tužioca i njegovog prethodnika na parceli .../... KO ... . Odlukom da odbije žalbu tužioca, kojom nije ukazivano na postojanje navedene bitne povrede odredaba parničnog postupka, drugostepeni sud nije mogao učiniti tu povredu postupka, na koju inače ne pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, privredno društvo „Hidrodinamik“ DOO iz Novog Sada steklo je pravo susvojine sa ¼ idealna dela na parceli ... KO ... površine 46 ha 55 ara 66 m2, po rešenju suda od 18.02.2002. godine donetog u postupku izvršenja protiv izvršnog dužnika društvenog preduzeća „Petefi“ iz Temerina. Označeno privredno društvo je sa tim suvlasničkim udelom upisano u zk. ul. 3 KO ... (rešenje Dn 448/02 od 06.11.2002. godine). Parcelacijom navedene parcele formirane su parcela .../... površine 34 ha 91 ar 30 m2 i parcela .../... površine 11 ha 63 ara 76 m2, na kojima su pravo susvojine imali privredno društvo „Hidrodinamik“ DOO sa ¼ idealna dela DP „Petefi“ sa ¾ idealna dela. Suvlasnici su 25.03.2004. godine zaključili sudsko poravnanje R 5/04 kojim su razvrgli suvlasničku zajednicu tako što je parcela .../... KO ... pripala u svojinu privrednom društvu „Hidrodinamik“ DOO iz Novog Sada. Republički geodetski zavod je, rešenjem od 07.06.2006. godnie, odbio da sprovede ovo poravnanje u katastru nepokretnosti sa obrazloženjem da DP „Petefi“ iz Temerina nije bilo upisano kao vlasnik parcela koje su bile predmet zaključenog poravnanja. Žalba privrednog društva „Hidrodinamik“ DOO izjavljena protiv tog rešenja odbijena je rešenjem drugostepenog organa od 04.04.2008. godine. Tužilac je pravo susvojine sa ¼ dela na parcelama .../... i .../... KO ... stekao na osnovu pravnosnažne presude na osnovu priznanja od 24.03.2009. godine, donete u postupku koji je pokrenuo protiv privrednog društva „Hidrodinamik“ DOO. Na osnovu te presude tužilac je u katastru nepokretnosti upisao svoje pravo susvojine na navedenim parcelama. U to vreme kao drugi suvlasnik na tim parcelama bila je upisana tužena Republika Srbija sa udelom od ¾ idealna dela, koja je deo zemljišta u državnoj svojini, pa i spornu parcelu .../... KO ..., davala u zakup trećim licima. Naknadno, po donošenju rešenja Agencije za restituciju, kao suvlasnici parcela .../... i .../... KO ... upisana su i tužena fizička lica.
Na ovako utvrđeno stanje nižestepeni sudovi su u ovom sporu pravilno primenili materijalno pravo.
Tužilac - suvlasnik parcele .../... KO ... sa određenim idealnim udelom, podnetom tužbom traži utvrđenje da je održajem stekao pravo svojine na označenoj parceli, odnosno i na suvlasničkim udelima tuženih.
Održaj je način sticanja prava svojine po samom zakonu, predviđen članom 20. stav 1. i 2. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa i uređen odredbama članova 28-31 tog zakona. U osnovi ovog načina sticanja prava svojine je državina, definisana članom 70. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa kao faktička vlast na stvari (objektivni koncept državine), što podrazumeva trajniji prostorni odnos držaoca prema stvari u kojem on može, neposredno ili preko drugog lica, uticati na stvari i pokazati faktičku volju da njome gospodari. Ova osnovna pretpostavka za sticanje prava svojine tužioca održajem na suvlasničkom udelu tuženih na spornoj parceli u konkretnom slučaju nije ostvarena. Nižestepeni sudovi su utvrdili da je tužena Republika Srbija, kao suvlasnik predmetne parcele, delove iste davala u zakup trećim licima tako da tužilac i njegov pravni prethodnik nisu bili njeni isključivi držaoci da bi, uz ispunjenje drugih uslova propisanih članom 28. stav 2. i 4. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa, mogli održajem steći pravo svojine i na suvlasničkim udelima tuženih.
Iz tih razloga, nisu osnovani navodi revidenta o pogrešnoj primeni materijalnog prava. Iz utvrđene činjenice da je drugi suvlasnik deo parcele .../... KO ... davao u zakup, koja se revizijom ne može osporavati (član 407. stav 2. ZPP), sledi činjenični zaključak da tužilac i njegov pravni prethodnik nisu bili isključivi držaoci označene parcele i pravni zaključak da zato nije ispunjen osnovni uslov za sticanje prava svojine održajem - državina, kao faktička vlast na zemljištu, celoj parceli .../... KO ..., koja je trajala određeno vreme i imala potrebne kvalitete za sticanje svojine po tom osnovu.
Sledstveno izloženom, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
