O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Bečeju, Sudska jedinica u Novom Bečeju P1 1/21 od 12.11.2021. godine, stavom prvim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu, za period od 01.03.2018. do 24.05.2018. godine, isplati na ime naknade troškova za ishranu u toku rada ukupno 13.547,96 dinara, i to: za mesec mart 2018. godine iznos od 6.039,09 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.04.2018. godine do isplate, za mesec april 2018. godine, iznos od 1.841,91 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.05.2018. godine do isplate i za mesec maj 2018. godine iznos od 5.666,96 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.06.2018. godine do isplate. Stavom drugim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu za isti period isplati na ime naknade troškova regresa za korišćenje godišnjeg odmora ukupno 5.695,46 dinara, i to: za mesec mart 2018. godine iznos od 1.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.04.2018. godine do isplate, za mesec april 2018. godine iznos od 1.988,89 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.05.2018. godine do isplate i za mesec maj 2018. godine iznos od 1.717,68 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 15.06.2018. godine do isplate. Stavom trećim izreke, obavezan je tuženi da tužiocu naknadi troškove postupka parničnog postupka u iznosu od 73.030,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 170/22 od 31.01.2022. godine žalba tuženog je delimično usvojena i preinačena je presuda Osnovnog suda u Bečeju, Sudska jedinica u Novom Bečeju P1 1/21 od 12.11.2021. godine u delu odluke o zateznoj kamati na glavnicu potraživanja, tako što je odbijen tužbeni zahtev za dosuđivanje zatezne kamate na mesečne iznose naknade troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora za petnaesti dan u mesecu za potraživanje iz prethodnog meseca. Stavom drugim izreke, potvrđena je prvostepena presuda u preostalom delu. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je, zbog pogrešne primene materijalnog prava, blagovremeno izjavio reviziju predviđenu članom 404. ZPP (posebna revizija).

Tužilac je dao odgovor na reviziju.

Po oceni Vrhovnog suda, ispunjeni su uslovi za odlučivanje o reviziji tužene kao o izuzetno dozvoljenoj, u smislu člana 404. stav 1. ZPP, jer su osnovani revizijski navodi tuženog o različitom postupanju sudova u istoj pravnoj stvari, što ukazuje na potrebu odlučivanja radi ujednačavanja sudske prakse, pa je odlučeno kao u prvom stavu izreke, na osnovu člana 404. stav 2. ZPP.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da je revizija tuženog osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je u radnom odnosu kod tuženog. Kolektivnim ugovorom tuženog od 24.05.2018. godine ugovoreno je da se odredbe koje se odnose na obračun i isplatu zarada, naknada zarada i drugih primanja zaposlenih, dakle i odredbe koje se odnose na naknadu predmetnih troškova, primenjuju počev od isplate zarade za mart 2018. godine. Razlika troškova naknade za ishranu u toku rada, obračunata za isti vremenski period primenom parametara iz Kolektivnog ugovora JŽTP „Beograd“ („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 37/95... 7/00) i isplaćene naknade za tužioca iznosi ukupno 13.547,96 dinara, dok razlika za regres za korišćenje godišnjeg odmora iznosi ukupno 5.695,46 dinara.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev. Po stanovištu sudova, pravo na naknadu troškova za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora je zakonsko pravo tužioca, predviđeno čl. 104. stav 1. i 3. i 118. stav 1. tač. 5. i 6. Zakona o radu. Ono u spornom periodu nije bilo konkretizovano opštim aktom - kolektivnim ugovorom za JP „Železnice Srbije“ iz 2015. godine, koji je tuženi kao poslodavac sledbenik nastavio da primenjuje na zaposlene preuzete od poslodavca prethodnika, jer se ne može utvrditi njihova visina u nominalnom iznosu, a odredbe Kolektivnog ugovora od 24.05.2018. godine (članovi 62. i 63) ne mogu se retroaktivno primeniti jer bi to bilo u suprotnosti sa članom 197. Ustava Republike Srbije.

Po nalaženju Vrhovnog suda, osnovano se revizijom tuženog ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Odredbom člana 118. stav 1. tačke 5. i 6. Zakona o radu propisano je da zaposleni ima pravo na naknadu troškova u skladu sa opštim aktom i ugovorom o radu, i to za ishranu u toku rada ako poslodavac to pravo nije obezbedio na drugi način i za regres za korišćenje godišnjeg odmora. Kolektivnim ugovorom tuženog od 24.05.2018. godine određena je visina naknade za ishranu u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora u nominalnim novčanim iznosima. Odredbom člana 127. tog Kolektivnog ugovora predviđeno je da će se njegove odredbe koje se odnose na obračun i isplatu zarada, naknada zarada i drugih primanja zaposlenih primenjivati počev od isplate zarade za mart 2018. godine.

Tužiocu su za sporni period mart – maj 2018. godine isplaćeni troškovi ishrane u toku rada i regresa za korišćenje godišnjeg odmora u skladu sa članovima 62. i 63. Kolektivnog ugovora tuženog od 24.05.2018. godine. Nijedna odredba označenog Kolektivnog ugovora nije proglašena neustavnom ili nezakonitom. Zbog toga se njegove odredbe moraju primeniti prilikom odlučivanja o osnovanosti zahteva tužioca da mu se za mart i april mesec isplati razlika između predmetnih naknada isplaćenih po kolektivnom ugovoru i iznosa obračunatih po kriterijumima iz ranije važećih opštih akata.

Iz tog razloga, na osnovu člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u drugom stavu izreke.

Odluka o troškovima postupka, sadržana u trećem stavu izreke, doneta je s obzirom na uspeh tuženog na osnovu člana 165. stav 2. u vezi sa članovima 153. stav 1. i 154. ZPP. Tuženom su dosuđeni troškovi revizijskog postupka i to na ime izdataka za sudsku taksu na žalbu 2.669,00 dinara, sudsku taksu na reviziju 5.339,00 dinara i 8.009,00 dinara za sudsku taksu na odluku po reviziji, kao i za sastav revizije 18.000,00 dinara.

Predsednik veća – sudija

Branislav Bosiljković,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić