.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev2 1651/2023
13.12.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Zvezdane Lutovac, predsednika veća, Ivane Rađenović i Vladislave Milićević, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Gavra Dimitrijević, advokat iz ..., protiv tuženog Javno komunalno preduzeće „Gradsko zelenilo“, sa sedištem u Novom Sadu, koga zastupa punomoćnik Biljana Pantić Pilja, advokat iz ..., radi isplate, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2880/22 od 24.01.2023. godine, u sednici održanoj 13.12.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2880/22 od 24.01.2023. godine u preinačujućem delu.
ODBIJA SE zahtev tuženog za naknadu troškova odgovora na reviziju.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Novom Sadu P1 346/2021 od 19.04.2022. godine, stavovima prvim i drugim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužilje i tuženi je obavezan da joj na ime razlike između isplaćene i pripadajuće zarade za period od 01.01.2018. godine do 30.11.2020. godine isplati mesečne iznose sa zakonskom zateznom kamatom čija su visina i datum dospelosti bliže navedeni u stavu drugom izreke. Stavom trećim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje u delu kojim je tražila da se tuženi obaveže da joj isplati za decembar 2017. godine iznos od 3.913,91 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.01.2018. godine do isplate. Stavom četvrtim izreke, tuženi je obavezan da tužilji naknadi troškove parničnog postupka od 154.800,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate.
Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž1 2880/22 od 24.01.2023. godine, stavom prvim izreke, delimično je preinačena prvostepena presuda, tako što je odbijen tužbeni zahtev tužilje za isplatu razlike između isplaćene i pripadajuće zarade za period od 01.01.2018. godine do 30.11.2020. godine preko iznosa i sa zakonskom zateznom kamatom, u visini i na način kako je to određeno po mesecima u ovom stavu izreke. Stavom drugim izreke, delimično je preinačeno rešenje o troškovima postupka sadržano u prvostepenoj presudi, tako što je odbijen zahtev tužilje za naknadu troškova parničnog postupka preko iznosa od 39.540,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate. Stavom trećim izreke, odbijene su žalbe tužilje i tuženog u preostalom delu i prvostepena presuda potvrđena u preostalom usvajajućem delu. Stavom četvrtim izreke, tužilja je obavezana da tuženom naknadi troškove žalbenog postupka od 23.962,00 dinara.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u delu kojim je preinačena prvostepena presuda, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.
Tuženi je podneo odgovor na reviziju tužioca, zahtevajući naknadu za troškove njenog sastava.
Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu odredbe člana 408. u vezi sa članom 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11... 18/20) i našao da revizija nije osnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti, a povreda iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP na koju se revizijom ukazuje, ne predstavlja razlog zbog koga se revizija može izjaviti prema članu 407. stav 1. ZPP.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u spornom periodu (01.01.2018. godine do 30.11.2020. godine) bila zaposlena kod tuženog kao korisnika javnih sredstava, na radnom mestu ... sa koeficijentom za obračun i isplatu zarade od 1.320 bodova. Tuženi je u skladu sa zakonskom obavezom prilikom izrade Programa poslovanja planirao isplatu zarade i naknade za regres na mesečnom nivou, ali počev od 2014. godine realizacija trošenja sredstava nije bila u skladu sa ovim Programom. U toku 2018. i 2019. godine tuženi je imao veći broj zaposlenih od broja predviđenog opštim aktima, dok je u toku 2020. godine broj zaposlenih bio manji. U vremenskom periodu od 2017. do 2019. godine tuženi je isplatio veći iznos po osnovu zarada od iznosa odobrenog Programom poslovanja, iz razloga što je u tom periodu imao veći broj zaposlenih od broja koji mu je odobren programom, a na ime zarada korišćena su i sredstva za regres. Regres nije isplaćivan za godine za koje je pripadao, već narednih godina u delovima. Tužilja zahteva isplatu razlike između pripadajuće i isplaćene zarade u spornom periodu. Tuženi za oktobar 2014. godine nije iskoristio sredstva planirana svojim Programom poslovanja za 2014. godinu. Na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka, primenom cene rada spram planirane mase sredstava i realizovane mase zarada utvrđena je razlika za oktobar 2014. godine koja nije iskorišćena u iznosu od 762.544,00 dinara. Pored osnovne varijante obračuna prema kojoj potraživanje tužilje primenom navedenog metoda obračuna sa korekcijom prema Zakonu o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava za sporni period iznosi ukupno 33.125,06 dinara, sudski veštak je dao i dopunsku varijantu obračuna uzimajući u obzir činjenicu da je u tom mesecu kod tuženog bilo 27 više zaposlenih u odnosu na broj planiran Programom poslovanja tuženog. Prema toj varijatni obračuna, na iznos neiskorišćenih sredstava za oktobar 2014. godine od 762.544,00 dinara dodat je i iznos od 1.794.852,00 dinara koji predstavlja obračun prosečne zarade za 27 više zaposlenih u tom mesecu i tako je dobijena ukupna masa neiskorišćenih sredstava od 2.557.396,00 dinara. Polazeći od tog iznosa kao preostale mase sredstava za zarade, potraživanje tužilje sa korekcijom na dan stupanja na snagu navedenog Zakona iznosi ukupno 121.437,13 dinara.
Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je tužilji dosudio iznos od 121.437,13 dinara, prihvatajući varijantu iz dopunskog nalaza sudskog veštaka, a prema kojoj je tužilja opredelila tužbeni zahtev.
Drugostepeni sud nije prihvatio ovakav obračun, nalazeći da se ne mogu uzeti u obzir kao preostala neutrošena masa sredstava za zarade iznosi koji su isplaćeni za 27 više zaposlenih u oktobru 2014. godine. Zauzeo je stanovište da su svi zaposleni kod tuženog imali pravo na zaradu u skladu sa opštim aktima i zakonom, pa se na utvrđena prava na neisplaćenu razliku u visini raspoloživih a neisplaćenih sredstava za oktobar 2014. godine od 762.544,00 dinara ne može dodati ono što je isplaćeno prekobrojnim zaposlenima kod tuženog. Ocenio je da za sporni vremenski period postoji razlika zarade koja nije isplaćena tužilji u visini od 33.125,06 dinara, pa je tužbeni zahtev preko ovog iznosa odbio kao neosnovan.
Po oceni Vrhovnog suda, odluka drugostepenog suda zasnovana je na pravilnoj primeni materijalnog prava.
Prema odredbama članova 104, 105.-107. i 110. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05... 95/18), tužilji pripada odgovarajuća zarada u skladu sa zakonom, opštim aktima i ugovorima o radu.
Tuženi je u skladu sa odredbama članova 1, 4. i 5. Zakona o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava („Službeni glasnik RS“, br. 116/14) od 01.11.2014. godine bio u obavezi da osnovice za obračun i isplatu plata umanji za 10%, te mu je bilo zabranjeno da povećava osnovice, koeficijente i druge elemente, odnosno uvodi nove elemente na osnovu kojih se povećava iznos plata i drugih stalnih primanja.
Odredbom člana 62. Zakona o javnim preduzećima („Službeni glasnik RS“, br. 15/2016 i 88/2019) propisano je da ukoliko u javnom preduzeću do početka kalendarske godine nije donet godišnji, odnosno trogodišnji program poslovanja, do donošenja tog programa zarade se obračunavaju i isplaćuju na način i pod uslovima utvrđenim godišnjim, odnosno trogodišnjim programom poslovanja za prethodnu godinu.
Po Posebnom kolektivnom ugovoru za javna komunalna i druga javna preduzeća Grada Novog Sada i Kolektivnom ugovoru tuženog od 03.03.2014. godine, zaposleni imaju pravo na odgovarajuću zaradu sa polazištem na vrednost radnog časa, koja se za sve zaposlene utvrđuje za tekući mesec na osnovu planiranih sredstava za isplatu zarada za odgovarajući mesec. Utvrđena vrednost radnog časa može se promeniti u skladu sa izmenjenim okolnostima, o čemu poslodavac i sindikat kod poslodavca zaključuju sporazum.
Imajući u vidu citirane odredbe, pravilno je drugostepenom presudom tužilji priznata razlika zarada obračunata primenom cene rada prema planiranoj masi sredstava koja je tuženom odobrena Programom poslovanja za zarade za oktobar 2014. godine sa umanjenjem po Zakonu o privremenom uređivanju osnovica za obračun i isplatu plata, odnosno zarada i drugih stalnih primanja kod korisnika javnih sredstava, koji je tada stupio na snagu.
Neosnovani su navodi revizije da je nezakonito postupanje tuženog u raspolaganju sredstvima zarada trebalo sankcionisati tako što bi se tužilji priznala razlika koja za osnov obračuna ima i isplaćene zarade prekobrojnim zaposlenima. Ovo stoga što su svi zaposleni kod tuženog imali pravo na zaradu u skladu sa opštima aktima i zakonom, odnosno pravo na istu vrednost boda, pa se kao što je to drugostepeni sud pravilno zaključio, ne mogu uzeti u obzir kao preostala neiskorišćena masa sredstava za zarade planirane Programom iznosi isplaćeni prekobrojnim zaposlenim kod tuženog, odnosno za 27 više zaposlenih u oktobru 2014.godine.
Pravilno je odlučeno i o naknadi troškova postupka na osnovu člana 165. stav 2. u vezi članova 153. stav 1. i 154. stav 2. ZPP.
Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu prvom izreke.
Vrhovni sud je odbio zahtev tuženog za naknadu troškova za sastav odgovora na reviziju, s obzirom da nisu bili nužni za vođenje ove parnice, u smislu člana 154. stav 1. ZPP, zbog čega je u smislu odredbe člana 165. stav 1. ZPP odlučio kao u stavu drugom izreke.
Predsednik veća – sudija
Zvezdana Lutovac, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
