.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 7554/2023
22.11.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., koga zastupa Zvonko Marković, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – MUP RS, koju zastupa Državno pravobranilaštvo – Odeljenje u Kragujevcu, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1298/22 od 20.10.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 22.11.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1298/22 od 20.10.2022. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Kragujevcu P 6933/21 od 07.03.2022. godine, prvim stavom izreke, obavezana je tužena da na ime naknade nematerijalne štete za pretrpljene duševne bolove usled umanjenja opšte životne aktivnosti od još 15%, u odnosu na procenat umanjenja opšte životne aktivnosti za koji mu je naknada priznata pravosnažnom presudom Osnovnog suda u Kragujevcu P 7948/16 od 16.08.2016. godine, nastale kao posledice nepravilnog i nezakonitog rada tužene, isplati iznos od 525.000,00 sa zakonskom zateznom kamatom od 07.03.2022. godine do isplate. Drugim stavom izreke obavezana je tužena da na ime naknade materijalne štete zbog troškova lečenja medikamentima plaća 1.454,38 dinara počev od 27.12.2012. godine, za svaki mesec pojedinačno, dok lečenje traje, pri čemu je dospele iznose dužna platiti odjednom, a ubuduće svakog 01. do 10. u mesecu za tekući mesec. Trećim stavom izreke obavezana je tužena da na ime troškova postupka tužiocu isplati iznos od 139.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti do isplate. Četvrtim stavom izreke tužilac je oslobođen obaveze plaćanja parničnih troškova.
Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1298/22 od 20.10.2022. godine, prvim stavom izreke, ukinuta je presuda Osnovnog suda u Kragujevcu P 6933/21 od 07.03.2022. godine u prvom, drugom i trećem stavu izreke. Drugim stavom izreke odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je traženo da se obaveže tužena da tužiocu na ime naknade nematerijalne štete za pretrpljene duševne bolove usled umanjenja opšte životne aktivnosti od još 15% u odnosu na procenat umanjenja utvrđen pravosnažnom presudom Osnovnog suda u Kragujevcu P 7948/16 od 16.08.2016. godine, nastale kao posledica nepravilnog i nazakonitog rada tužene, isplati iznos od 525.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 07.03.2022. godine do isplate. Trećim stavom izreke odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev kojim je traženo da se obaveže tužena da na ime naknade materijalne štete zbog troškova lečenja medikamentima svakog 01 do 10. u mesecu za tekući mesec tužiocu plaća po 1.454,38 dinara počev od 27.12.2019. godine, pa dok lečenje traje, pri čemu bi dospele iznose bila dužna platiti odjednom. Četvrtim stavom izreke odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.
Protiv pravosnažne presude donete nakon održane rasprave u drugostepenom postupku tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Zakonski zastupnik tužene je dostavio odgovor na reviziju.
Ispitujući pravilnost pobijane presude primenom člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 sa izmenama i dopunama), Vrhovni sud je našao da revizija nije osnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u toku trajanja pritvora od 11.07.1995. godnie do 12.07.1995. godine tužiocu su u prostorijama policijske stanice od strane službenih lica nanete lake telesne povrede, u vezi sa čijim posledicama je pravosnažnom presudom Osnovnog suda u Kragujevcu P 3184/17 od 15.08.2017. godine kod tužioca utvrđeno umanjenje opšte životne aktivnosti 95%. Osim navedenom odlukom, tužiocu je naknada nematerijalne štete dosuđena pravosnažnim presudama P 2620/02 od 05.09.2008. godine, P 31580/10 od 27.09.2011. godine, P 2593/13 od 27.02.2014. godine, Gž 1028/14 od 08.09.2014. godine, P 1274/15 od 05.06.2015. godine P 7948/16 od 16.08.2016. godine i P 16559/16 od 16.03.2017. godine. Tokom 1984. godine tužiocu je dijagnostikovan duševni poremećaj zbog koga je od 1992. godine u invalidskoj penziji, a prema nalazu veštaka neuropsihijatra tužilac je osoba sniženih intelektualnih sposobnosti, leči se od hronične duševne bolesti iz grupe organiski mentalni poremećaj F06.3 koja je posledica oštećena moždanog supstrata, nastalog posle doživljene traume 1995. godine, praćene razvojem dijabetesa, hipertenzije i niza organiskih i somatskih komplikacija, koje kompromituju postojeće kognitivne sposobnosti. Prema mišljenju veštaka, navedena progresija oboljenja prouzrokuje dodatno umanjenje opšte životne aktivnosti od 15%, koje je u uzročno posledičnoj vezi sa događajem od 11.07.1995. godine.
Navedeno mišljenje veštaka u pogledu progresije psihosomatskog oboljenja tužioca apelacioni sud nije prihvatio, smatrajući da je konkretni vid štete po pravilu trajnog karaktera, da se životna aktivnost, kao skup svakodnevnih radnji preduzimanih u cilju zadovoljenja uobičajenih životnih potreba, moraju jedinstveno posmatrati, te da je kod takvog stanja stvari neprihvatljivo mišljenje veštaka da je pored postojećeg umanjenja opšte životne aktivnosti od 95%, trajno, od donošenja poslednje presude Osnovnog suda u Kragujevcu P 3083/18 od 17.04.2019. godine, do podnošenja tužbe u ovoj parnici dana 29.01.2020. godine došlo do dodatnog umanjenja opšte životne aktivnosti od 15%. Saglasno tome drugostepeni sud je našao da je naknadama dosuđenim u periodu od 2008. godine do poslednjeg presuđenja 2019. godine tužiocu pružena odgovarajuća satisfakcija za pretrpljene duševne bolove zbog umanjenja opšte životne aktivnosti od 95%, te da shodno članu 228. u vezi sa članom 231. ZPP tužilac nije dokazao da mu novčano obeštećenje po tom osnovu pripada na ime dodatnog pogoršanja zdravlja, zbog čega je tužbeni zahtev odbio kao neosnovan.
Protivno revizijskim navodima, Vrhovni sud je našao da je pobijana presuda doneta uz pravilnu primenu materijalnog prava.
Pravni institut naknade nematerijalne štete regulisan je članom 200. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, kojim je propisano da će za pretrpljene fizičke bolove, za pretrpljene duševne bolove zbog umanjenja životne aktivnosti, naruženosti, povrede ugleda, časti, slobode ili prava ličnosti, smrti bliskog lica, kao i za strah, ako nađe da okolnost slučaja, a naročito jačina bolova i straha i njihovo trajanje to opravdava, sud dosuditi pravičnu novčanu naknadu, nezavisno od naknade materijalne štete, kao i u njenom odsustvu. Naknada nematerijalne štete predstavlja novčano obeštećenje oštećenog lica za pretrpljene fizičke bolove i strah, duševne bolove usled umanjenja opšte životne aktivnosti i naruženosti, invaliditeta, povrede časti i ugleda, povrede slobode i prava ličnosti. Cilj naknade nematerijalne štete je satisfakcija oštećenom licu zbog pretrpljenih patnji, pa se saglasno okolnostima konkretnog slučaja njena visina odmerava primenom kriterijuma propisanim članom 200. stav 2. ZOO. Navedenom odredbom je propisano da će prilikom odlučivanja o zahtevu za naknadu nematerijalne štete, kao i o visini njene naknade sud voditi računa o značaju povređenog dobra i cilju kome ta naknada služi, ali i o tome da se njome ne pogoduje težnjama nespojivim sa njenom prirodom i društvenom svrhom.
Polazeći od citiranih zakonskih propisa i utvrđenog činjeničnog stanja drugostepeni sud je pravilno zaključio da je sukcesivnim podnošenjem tužbi u periodu od 2008. godine zaključno sa 2018. godinom – u kojim postupcima je prvo utvrđeno postojanje umanjenje opšte životne aktivnosti, a zatim i pogoršanje zdravstvenog stanja tužioca u odnosu na prethodni period – tužilac u celosti obeštećen za već postojeće umanjenje opšte životne aktivnosti od 95%, utvrđeno pravosnažnom presudom Osnovnog suda u Kragujevcu P 3184/17 od 15.08.2017. godine, te da bi se dodatnim novčanim naknadama pogodovalo ciljevima nespojivim sa prirodom ove vrste obeštećenja.
Neosnovno se revizijom osporava ocena nalaza veštaka medicinske struke, sprovedena od strane drugostepenog suda. Članom 7. stav 1. i članom 228. ZPP propisana je dužnost stranke da iznese činjenice i predloži dokaze na kojima zasniva svoj zahtev i kojima osporava navode i dokaze protivnika, a saglasno članu 259. ZPP veštačenju se pristupa ako je radi utvrđenja ili razjašnjenja neke činjenice potrebno stručno znanje kojim sud ne raspolaže. Međutim, veštačenje je samo jedno od dokaznih sredstava koje je u skladu sa rezultatima celokupnog dokaznog postupka sud ceni primenom člana 8. ZPP. Navedenom odredbom je propisano da na osnovu savesne i brižljive ocene svakog dokaza zasebno, svih dokaza kao celine i na osnovu rezultata celokupnog postupka, sud odlučuje koje će činjenice uzeti kao dokazane. Primenom navedene odredbe drugostepeni sud je dao sveobuhvatnu analizu svakog dokaza posebno i svih dokaza zajedno i rezultat medicinskog veštačenja prihvatio je u stručnom delu, koji je dat na osnovu analize postojeće medicinske dokumentacije, ali mišljenje veštaka opravdano nije prihvatio u pogledu njegove pravne ocene duševnih bolova nastalih kod tužioca usled umanjenja opšte životne aktivnosti.
Apelacioni sud je cenio i ostale revizijske navode, ali ih posebno ne obrazlaže, jer su isti već argumentovano razmotreni od strane drugostepenog suda.
Na osnovu izloženog, primenom člana 414. stav 2. u vezi sa stavom 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća-sudija
Jelica Bojanić Kerkez,s.r.
Za tačnost otpravka
upravitelj pisarnice
Marina Antonić
