.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 6745/2023
28.06.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Nikola Vulović, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, koju zastupa zakonski zastupnik Državno pravobranilaštvo Beograd, radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3926/21 od 11.05.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 28.06.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3926/21 od 11.05.2022. godine.
ODBIJA SE kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova revizijskog postupka.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3926/21 od 11.05.2022. godine, preinačena je presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 29535/16 od 06.07.2020. godine, tako što je utvrđeno da je tužilac po pravnom osnovu održaja postao vlasnik 13994/17292 idealnih delova na katastarskoj parceli broj .. površine 1.72.92 ha (što realno predstavlja 1.39.94 ha od ukupne površine 1.72.92 ha od parcele kat. br ..), upisane u listu nepokretnosti broj .. KO ..., što je tužena dužna da prizna i omogući tužiocu prenos prava svojine na predmetnom delu parcele, a u protivnom će presuda služiti kao osnov za upis svojine u odgovarajućim javnim knjigama kod Republičkog geodetskog zavoda, te je tužana obavezana da tužiocu nadoknadi parnične troškove u iznosu od 371.846,00 dinara i troškove drugostepenog postupka u iznosu od 90.000,00 dinara.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.
Tužilac je blagovremeno podneo odgovor na reviziju.
Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu članova 408. i 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br 72/11 ... 18/20) Vrhovni sud je utvrdio da je revizija neosnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti se u reviziji konkretiziju druge povrede odredaba parničnog postupka na koje se kao razlog revizije tužena poziva.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju u toku postupka arondacije poljoprivrednog zemljišta u katastarskoj opštini ... sprovedenog 1964. godine, od pravnog prethodnika tužioca oduzeta je iz privatne svojine i preneta u društvenu svojinu u korist Opšte zemljoradničke zadruge u ... parcela broj .., potes „...“, njiva druge klase površine 1 ha 65 a 84 m2. Komisija za arondaciju je rešenjem od 27.02.1966. godine kao naknadu za oduzetu parcelu dodelili pravnom prethodniku tužioca deo katastarske parcele broj .., potes „...“, površine 32 a 90 m2 treće klase i površine 1 ha 36 a 01 m2 četvrte klase. Rešenje nije potpisano, dodeljena parcela se nalazi u državnoj svojini, a pravni prethodnik je od tog vremena pa do svoje smrti, a tužilac nakon njegove smrti u mirnom posedu dodeljenog poljoprivrednog zemljišta, koje je predmet ovog spora.
Prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev, pozivom na član 21. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, iz razloga što nisu navedene međne oznake površine koja je predmet tužbenog zahteva, tako da izostaje tačan realni opis parcele koju tužilac koristi.
Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i usvojio postavljeni tužbeni zahtev, pozivom na odredbe članova 28. i 72. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, nalazeći da je od prestanka zabrane sticanja prava svojine putem održaja na sredstvima u društvenoj svojini 04.07.1996. godine do dana podnošenja tužbe 02.11.2016. godine, protekao rok od 20 godina potreban za vanredni održaj.
Po oceni Vrhovnog suda pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo, kada je usvojio postavljeni tužbeni zahtev.
Revizijom se ne dovodi u pitanje pravilnost utvrđenja odlučne činjenice da je pravnom prethodniku tužioca oduzeta iz privatne svojine i preneta u društvenu svojinu u okviru postupka arondacije parcela površine 1 ha 39 a 94 m2, a da je sporni deo parcele u državnoj svojini, tada društvenoj svojine predat u posed pravnom prethodniku tužioca kao ekvivalent za oduzeto zemljište 1966. godine. Ne spori se ni činjenica da je nesmetan posed pravnog prethodnika tužioca, odnosno tužioca ostvaren od februara meseca 1966. godine do dana podnošenja tužbe 02.11.2016. godine.
Dakle, uvažavajući površinu i klasu oduzetog zemljišta u privatnoj svojini, kao i klasu i površinu dodeljenog zemljišta u zamenu iz društvene svojine pravnom prethodniku tužioca, nesumnjivo je uspostavljena ekvivalencija međusobnih prava i obaveza, te ostvarena zaštita prava na imovinu garantovana članom 58. Ustava republike Srbije. Pravni prethodnik tužioca i tužilac su savesni držaoci spornog dela parcele u svetlu odredbe člana 72. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, pošto su na osnovu akta raspolaganja države spornu parcelu držali kao svoju. Od 04.07.1996. godine, kada je po članu 16. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o osnovnim svojinsko- pravnim odnosima („Službeni glasnik RS“ br 29/96) ukinuta zabrana sticanja prava svojine putem održaja na društvenoj svojini do podnošenja tužbe protekao je rok od 20 godina za vanredni održaj, pa je pravilno utvrđena svojina tužioca na površini zemljišta koje je država ustupila za oduzeto poljoprivredno zemljište u privatnoj svojini.
Navodi odgovora na reviziju nisu bili potrebni za donošenje odluke ovog suda, pa je zahtev tužioca za naknadu troškova revizijskog postupka odbijen na osnovu odredbi članova 165. stav 2. i 154. ZPP.
Iz iznetih razloga, na osnovu odredbe člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća – sudija
Jelica Bojanić Kerkez, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
