Ispitujući pobijanu presudu u granicama revizijskih navoda u smislu odredbi članova 441. i 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11...10/23), Vrhovni sud je našao da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je bila u radnom odnosu kod tužene na neodređeno vreme i obavljala poslove ..., na osnovu ugovora o radu zaključenog dana 10.01.2002. godine. Rešenjem tužene od 22.08.2018. godine, tužilji je otkazan ugovor o radu sa pozivom na odredbe člana 179. stav 5. tačka 1. Zakona o radu i člana 22. Zakona o načinu određivanja maksimalnog broj zaposlenih u javnom sektoru, zbog toga što je usled organizacionih promena prestala potreba za poslovima koje je obavljala, a kod poslodavca joj se ne može obezbediti obavljanje drugih poslova ili osposobljavanje za rad na drugim poslovima, niti upućivanje na rad kod drugog poslodavca. U obrazloženju pobijanog rešenja je navedeno da Odlukom o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu lokalne samouprave Grada Požarevca od 29.09.2017. godine, u mesnim zajednicama kao organizacionim delovima u sistemu lokalne samouprave Grada Požarevca nisu predviđeni ... mesnih zajednica, kao zaposleni na neodređeno vreme i da je iz tih razloga prestala potreba za obavljanjem poslova radnog mesta tužilje - ... mesne zajednice. Navedeno je da se tužilji nije moglo obezbediti obavljanje drugih poslova koji odgovaraju vrsti i stepenu stručne spreme ili osposobljavanje za rad na drugim poslovima, kao i da joj je u skladu sa članom 21. Zakona o određivanju maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru dostavljen anketni list radi izjašnjavanja o nameri i spremnosti zaposlene za sporazumni prestanak radnog odnosa uz isplatu novčane naknade, a da se zaposlena izjasnila da nije saglasna da joj radni odnos prestane na taj način. Tužilji je nakon prestanka radnog odnosa isplaćena otpremnina.Statutom tužene od 25.10.2010. godine, članom 3. stav 1. propisano je da mesna zajednica ima svojstvo pravnog lica u pogledu prava i obaveza utvrđenih zakonom, statutom Grada Požarevca i odlukom o mesnim zajednicama Skupštine Grada Požarevca. Članom 65. Statuta je predviđeno da mesna zajednica ima ... mesne zajednice i da ... obavlja stručne poslove za potrebe saveta mesne zajednice, komisije i drugih radnih tela mesne zajednice, dok je članom 73. stav 2. propisano da broj zaposlenih za mesnu zajednicu utvrđuje gradsko veće i isti se ne može povećavati bez izričite saglasnosti gradskog veća.Odlukom Skupštine Grada Požarevca o prestanku važenja odluke o mesnim zajednicama (Sl. Glasnik Grada Požarevca br. 1 od 21.02.2017. godine), predviđeno je da danom stupanja na snagu ove odluke prestaje mandat savetima mesnih zajednica, među kojima i savetu tužene mesne zajednice „Vasa Pelagić"; ovlašćuje se Gradsko veće Grada Požarevca da u roku od 6 meseci od dana stupanja na snagu te odluke utvrdi predlog nove Odluke o mesnim zajednicama, kojom će se naročito urediti: broj, naziv i područja mesnih zajednica, način obrazovanja, spajanja i ukidanja, poslovi, odlučivanje u mesnoj zajednici, organi, odnosno broj članova, postupak izbora i druga pitanja od značaja za rad mesnih zajednica i dostavi ga Skupštini Grada Požarevca na razmatranje i donošenje; odlučeno je da mesne zajednice u Gradu Požarevcu, među kojima je i tužena imaju ..., da ... obavlja stručne noslove za potrebe privremenog saveta mesne zajednice, komisija i drugih radnih tela mesne zajednice i da ... može obavljati poslove za više mesnih zajednica. Odlukom o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu Grada Požarevca od 29.09.2017. godine predviđeno je u članu 1. da sistem lokalne samouprave Grada Požarevca, u skladu sa Zakonom o načinu određivanja maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru, čine organi jedinice lokalne samouprave, javne službe, javna preduzeća i druge organizacije koje u sistemu imaju obavezu prijavljivanja podataka o zaposlenima u registar, odnosno zaposlene čije se plate, odnosno zarade finansiraju iz budžeta jedinice lokalne samouprave, u članu 2. se utvrđuje maksimalan broj zaposlenih na neodređeno vreme po organizacionim oblicima za 2017. godinu i to za Gradsku upravu Grada Požarevca; Službu za internu reviziju Grada Požarevca; Gradsko pravobranilaštvo Grada Požarevca; Upravu Gradske opštine Kostolac; Javna preduzeća i Ustanove i druge organizacione oblike u oblasti kulture, obrazovanja i socijalne zaštite, sve ukupno 1095 zaposlenih na neodređeno vreme, a članom 3. je propisano da su organizacioni oblici iz sistema lokalne samouprave Grada Požarevca iz člana 1. ove Odluke, čiji je broj zaposlenih na neodređeno vreme veći od maksimalnog broj zaposlenih, utvrđenog ovom odlukom, u obavezi da smanje, odnosno sprovedu racionalizaciju zaposlenih na neodređeno vreme najmanje do utvrđenog maksimalnog broja za svoj organizacioni oblik, u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove odluke.Statut tužene od 25.10.2010. godine i Odluka o prestanku važenja Odluke o mesnim zajednicama od 21.02.2017. godine koju je donela Skupština Grada Požarevca, a kojima su u okviru tužene mesne zajednice predviđeni poslovi ..., bile su na snazi u vreme donošenja osporenog rešenja o otkazu ugovora o radu od 22.08.2018. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da je osporeno rešenje kojim je tužilji otkazan ugovor o radu nezakonito. Tužena nije dokazala osnovanost upotrebljenog otkaznog razloga, odnosno nije dokazala da je tužilji radni odnos prestao zbog ukidanja radnog mesta na kome je bila jedni izvršilac, a imajući u vidu da su pravni akti koji su predviđali radno mesto ... mesne zajednice (Statut tužene od 25.10.2010. godine i Odluka o prestanku važenja Odluke o mesnim zajednicama od 21.02.2017. godine) bili na snazi u vreme donošenja osporenog rešenja o otkazu od 22.08.2018. godine. Tužena, nakon donošenja Odluke o o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu Grada Požarevca od 29.09.2017. godine, nije izmenila akt o unutrašnjem uređenju i sistemtizaciji radnih mesta, odnosno nije ukinula poslove ... mesne zajednice, zbog čega je osporeno rešenje kojim je tužilji otkazan ugovor o radu s pozivom na odredbu člana 179 stav 5 tačka 1 nezakonito. Primenom odredbe člana 191 stav 1 Zakona o radu, tužena je obavezana da tužilju vrati na rad.

Pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su usvojili tužbeni zahtev za poništaj osporenog rešenja tužene i akcesorni zahtev za vraćanje na rad. Izloženo pravno stanovište nižestepenih sudova i razloge na kojima je ono zasnovano prihvata i Vrhovni sud, zbog čega navode revizije tužene smatra neosnovanim.

Zakonom o lokalnoj samoupravi (''Službeni glasnik RS'' br. 129/07, 83/14, 101/16) propisano je da se radi zadovoljavanja opštih zajedničkih i svakodnevnih potreba stanovništva na određenom području jedinice lokalne samouprave, mogu obrazovati mesne zajednice ili drugi oblici mesne samouprave, u skladu sa zakonom ili statutom (član 8.), da se radi zadovoljavanja potreba i interesa lokalnog stanovništva u selima osnivaju mesne zajednice i drugi oblici mesne samouprave i da se one mogu obrazovati i u gradskim naseljima (čl. 72. st. 1. i 2.), da skupština opštine, odnosno skupština grada, odlučuje uz prethodno pribavljeno mišljenje građana, o obrazovanju, području za koje se obrazuje i ukidanju mesnih zajednica i drugih oblika mesne samouprave (član 73. st. 1), a da je najviši pravni akt jedinica lokalne samouprave statut, kojim se, pored ostalog, uređuje osnivanje i rad mesne zajednice i drugih oblika mesne samouprave (član 11.).

Zakonom o određivanju maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru, odredbom člana 22., propisano je da je organizacioni oblik za koji je u skladu sa ovim zakonom utvrđena potreba racionalizacije, dužan da nakon donošenja novih akata o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta i prestanka radnog odnosa zaposlenih sa kojima je zaključen sporazum, utvrdi broj zaposlenih za čijim radom prestaje potreba u skladu sa novom organizacijom rada, najmanje do broja utvrđenog odlukom o maksimalnom broju zaposlenih.

Prema članu 179. stav 5. tačka 1. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“, br. 24/05 ... 13/17), zaposlenom može da prestane radni odnos ako za to postoji opravdani razlog koji se odnosi na potrebe poslodavca i to: 1. ako usled tehnoloških, ekonomskih ili organizacionih promena prestane potreba za obavljanjem određenog posla ili dođe do smanjenja obima posla.

Dakle, uslov za otkaz od strane poslodavca je da je došlo do tehnoloških, ekonomskih ili organizacionih promena zbog kojih je prestala potreba za obavljanjem nekog posla, kada se isti ukidaju ili pak dolazi do smanjenja obima posla, u kom slučaju se smanjuje broj izvršilaca na tom radnom mestu. Navedene promene kod poslodavca u pogledu sistematizovanih radnih mesta i broja potrebnih izvršilaca moraju biti izražene u Pravilniku o organizaciji i sistematizaciji poslova kod poslodavca ili nekom drugom aktu kojim poslodavac utvrđuje organizacione delove i vrste poslova koji se obavljaju, vrstu i stepen stručne spreme, kao i druge uslove koji moraju biti ispunjeni za rad na tim poslovima.

U konkretnom slučaju, tužilji je otkazan ugovor o radu sa pozivom na odredbe člana 179. stav 5. tačka 1. Zakona o radu i člana 22. Zakona o načinu određivanja maksimalnog broj zaposlenih u javnom sektoru, a imajući u vidu da Odlukom o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu Grada Požarevca nisu predviđeni ... mesnih zajednica kao zaposleni na neodređeno vreme.

Međutim, u vreme donošenja osporenog rešenja o otkazu, poslovi ... mesne zajednice su bili predviđeni kako Statutom tužene, tako i Odlukom o prestanku važenja Odluke o mesnim zajednicama od 21.02.2017. godine. Tužena mesna zajednica, odnosno Gradsko veće koje u skladu sa Statutom utvrđuje broj zaposlenih za mesnu zajednicu, kao ni Skupština Grada Požarevca koja odlučuje o obrazovanju i ukidanju mesnih zajednica (član 73. Zakona o lokalnoj smoupravi), nakon donošenja Odluke o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu Grada Požarevca, nije donela novi akt, ili izvršila izmene postojećeg akta kojim se reguliše radno mesto tužilje, odnosno nije doneta odluka kojom se radno mesto tužilje ukida. Kod navedenog, tužena nije dokazala postojanje otkaznog razloga, odnosno nije dokazala da je izmenama akta poslodavca ukinuto radno mesto ... mesne zajednica na kome je tužilja radila, a što vodi nezakonitosti osporenog rešenja kojim je tužilji otkazan ugovor o radu s pozivom na odredbu člana 179 stav 5 tačka 1 Zakona o radu, kako su to pravilno zaključili i nižestepeni sudovi.

Kod navedenog, neosnovani su navodi revizije da je Odluka o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu Grada Požarevca, kojom nije prikazan organizacioni oblik mesnih zajednica i nije predviđen ni jedan zaposleni na neodređeno vreme u mesnim zajednicama, dovoljna za donošenje osporenog rešenje i da nije postojala obaveza za donošenje akta o izmeni sistemtizacije.

Po oceni Vrhovnog suda, radi racionalizacije poslovanja tuženog, a u skladu sa Zakonom o određivanju maksimalnog broja zaposlenih u javnom sektoru i Odlukom o maksimalnom broju zaposlenih na neodređeno vreme u sistemu lokalne samouprave za 2017. godinu Grada Požarevca, tužena, iako nije imala Pravilnik o sistemtizaciji i organizacija poslova, bila je u obavezi da pre donošenja osporenog rešenja, izmenom ili donošenjem novog akta kojim se utvrđuju organizacioni delovi i vrste poslova koji se obavljaju kod tužene, ukine radno mesto na poslovima koji su obuhvaćeni racionalizacijom.

Kod navedenog, nižestepeni sudovi su pravilno postupili kada su poništili rešenje kojim je tužilji otkazan ugovor o radu zbog prestanka potrebe za obavljanjem poslova koje je zaposlena obavljala. Imajući u vidu da je poništeno rešenje o otkazu, pravilno je izvršena i reintegracija zaposlenog na rad.

Ovaj sud je prilikom donošenja odluke imao u vidu i ostale navode revizije, ali je ocenio da su neosnovani, jer suštinski predstavljaju ponavljanje navoda koji su isticani u žalbi protiv prvostepene presude, a ove navode je drugostepeni sud pravilno ocenio kao neosnovane i za tu ocenu dao jasne i dovoljne razloge, koje u svemu prihvata i ovaj sud.

Iz navedenih razloga, Vrhovni sud je, primenom člana 414. stava 1. ZPP, odlučio kao u prvom stavu izreke.

Kako je revizija tužene odbijena, odbijen je i njen zahtev za naknadu troškova revizijskog postupka, pa je primenom člana 165. stava 1. u vezi članova 153. i 154. ZPP odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić