Iz utvrđenog činjeničnog stanja proizlazi da se tužilja javila na oglas za slobodno radno mesto prodavac i radnik u proizvodnji, koji je bio istaknut na lokalu „Piterija“ u ulici ... br. .. i stupila u kontakt sa VV (sinom tužene i vlasnikom „Piterije Sara“) čiji se broj nalazio na oglasu. Sa navedenim licem tužilja se dogovorila da ode i na sedmodnevnu obuku u Novi Pazar gde su se nalazili poslovni partneri tužene kako bi se obučila za proizvodnju pita. Nakon povratka iz Novog Pazara tužilja je ponovo obavila razgovor sa navedenim licem i tada su dogovoreni uslovi rada, radno vreme, dnevnica i rad na radnom mestu pekar u proizvodnji (koja podrazumeva mešanje testa, pravljenje pita i čišćenje radnje na kraju radnog vremena). Tužilja je stupila na rad dana 26.02.2020. godine bez zaključenog ugovora o radu i bila je radno angažovana do 18.03.2020. godine kada joj je, usled epidemiološke situacije izazvane korona virusom i uvođenja vanrednog stanja, VV rekao da više ne dolazi na posao. Tužilja je rad obavljala u objektu na adresi ... broj .., na kojoj je prema izvodu iz APR-a tužena u periodu od 25.12.2019. godine do 01.09.2020. godine imala registrovano izdvojeno mesto poslovanja (za obavljanje delatnosti proizvodnje hleba, svežeg peciva i kolača), a od 01.09.2020. godine na ovoj adresi registrovano je mesto sedišta tužene „Piterija Pet“.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da je tužilja stupila na rad kod tužene i obavljala poslove pekar u proizvodnji, te da je na taj način zasnovala radni odnos shodno odredbi člana 32. Zakona o radu.

Osnovano se revizijom ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava, zbog čega je i činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Prema članu 30. stav 1. i 5. Zakona o radu (''Sl. glasnik RS'' br. 24/05 ... 75/14), radni odnos se zasniva ugovorom o radu, koji u ime i za račun poslodavca zaključuje nadležni organ kod poslodavca, odnosno lice utvrđeno zakonom ili opštim aktom poslodavca ili lice koje oni ovlaste.

U smislu člana 32. istog zakona, zaposleni ostvaruje prava i obaveze iz radnog odnosa danom stupanja na rad, a ako poslodavac sa zaposlenim ne zaključi ugovor o radu pre stupanja zaposlenog na rad, smatra se da je zaposleni zasnovao radni odnos na neodređeno vreme danom stupanja na rad.

Saglasno navedenom, ova pravna fikcija omogućuje da radni odnos nastane i bez zaključenja ugovora u pisanom obliku i za njenu primenu potrebno je da je radnik stupio na rad, kao i da postoji saglasnost obe strane, radnika i poslodavca da se uspostavi radni odnos. Da bi se smatralo da je do zasnivanja radnog odnosa došlo potrebno je da postoji spremnost, odnosno volja poslodavca da radniku omogući rad odnosno spremnost radnika da radi. U navedenom krije se saglasnost obe stranke da se uspostavi radni odnos.

Po oceni Vrhovnog suda, u konkretnom slučaju tužilja je tokom postupka isticala da je posao kod tužene počela da obavlja nakon razgovora sa sinom vlasnice Piterije Pet (ovde tužene), ali u toku postupka nije utvrđeno da li je on bio u radnom odnosu kod tužene, i ako jeste da li je ovlašćen da zaključi ugovor o radu sa tužiljom, u smislu člana 30. stav 5. Zakona o radu. Kako bi rad bez zaključenog ugovora o radu doveo do zasnivanja radnog odnosa na neodređeno vreme potrebno je da budu ispunjeni uslovi koji bi doveli do primene pravne fikcije o postojanju radnog odnosa. Između tužilje i VV postojao je usmeni dogovor u vezi zasnivanja radnog odnosa tužilje, ali je ostalo nerazjašnjeno da li je tužilja postigla neformalni sporazum o zasnivanju radnog odnosa sa poslodavcem (tuženom), jer nisu utvrđene napred navedene okolnosti. Imajući ovo u vidu, još uvek se nisu ispunili uslovi za primenu pravne fikcije iz člana 32. stav 2. Zakona o radu.

Iz ovih razloga nižestepene presude su ukinute i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje kako bi se naznačena pitanja od kojih zavisi i osnovanost tužbenog zahteva razjasnili. U ponovnom postupku, prvostepeni sud će imati u vidu primedbe iz ovog rešenja i doneti novu odluku o tužbenom zahtevu.

Na osnovu člana 416. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić