.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 12880/2023
25.10.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jelice Bojanić Kerkez, predsednika veća, Vesne Stanković i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Milutin Stanojević, advokat iz ..., protiv tuženih BB iz ..., čiji je punomoćnik Željko Simić, advokat iz ..., „Royal Stroj Group“ d.o.o. Beograd, VV iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Vojislav Nedić, advokat iz ... i GG iz ..., čiji je punomoćnik Jelena Maksimović, advokat iz ..., radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 427/22 od 25.01.2023. godine, u sednici veća održanoj 25. oktobra 2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 427/22 od 25.01.2023. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Višeg suda u Beogradu P 3482/17 od 27.10.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijen je prigovor presuđene stvari. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev da se utvrdi da je ništav i ne proizvodi pravno dejstvo ugovor o kupoprodaji nepokretnosti overen pred Prvim osnovnim sudom u Beogradu pod Ov.I br. .../... od 14.08.2013. godine i aneks ugovora o kupoprodaji nepokretnosti overen pred Prvim osnovnim sudom u Beogradu pod Ov.I br. .../... od 09.01.2014. godine zaključen između tuženih GG, kao prodavca i VV kao kupca, u delu u kome se vrši promet dvoiposobnog stana broj ..., na ... spratu sa ulazom desno od stepeništa, površine 68,04m2, kao i dvoiposobnog stana broj ..., na ... spratu sa ulazom levo od stepeništa, površine 68,47m2, sada u RGZ, Služba za katastar nepokretnosti Savski Venac upisan kao stan broj ..., četvorosoban, na ... spratu, površine 138m2, kao i dva pripadajuća parking mesta u zajedničkoj garaži u porodičnoj stambenoj zgradi u ulici ... broj ..., izgrađenoj na katastarskoj parceli br. .../... KO ..., sve upisano u listu nepokretnosti broj ... KO ..., što su tuženi dužni da priznaju i trpe. Stavom trećim izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je traženo da se utvrdi da je ništav i da ne proizvodi pravno dejstvo ugovor o kupoprodaji nepokretnosti overen pred Prvim osnovnim sudom u Beogradu pod Ov.I br. .../... od 24.02.2014. godine zaključen između tuženih VV, kao prodavca i „Royal Stroj Group“ d.o.o., kao kupca u delu u kome se vrši promet dvoiposobnog stana broj ..., na ... spratu sa ulazom desno od stepeništa, površine 68,04m2, kao i dvoiposobnog stana broj ..., na ... spratu, sa ulazom levo od stepeništa, površine 68,47m2, sada u RGZ, Služba za katastar nepokretnosti Savci Venac upisan kao stan broj ..., četvorosoban, na ... spratu, površine 138m2, kao i dva pripadajuća parking mesta u zajedničkoj garaži u porodičnoj stambenoj zgradi u ulici ... broj ..., izgrađenoj na katastarskoj parceli br. .../... KO ..., sve upisano u listu nepokretnosti broj ... KO ..., što su tuženi dužni da priznaju i trpe. Stavom četvrtim izreke odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se utvrdi da je ništav i da ne proizvodi pravno dejstvo ugovor o kupoprodi nepokretnosti overen pred javnim beležnikom Anom Petrović pod OPU:1399/2016 od 13.12.2016. godine, zaključen između tuženih „Royal Stroj Group“ d.o.o, kao prodavca i BB, kao kupca, kojim se vrši promet četvorosobanog stana, na ... spratu, površine 138m2, u porodičnoj stambenoj zgradi, u ulici ... broj ..., izgrađenoj na katastarskoj parceli br. .../... KO ..., sve upisano u listu nepokretnosti broj ... KO ..., što su tuženi dužni da priznaju i trpe. Stavom petim izreke odbijen je tužbeni zahtev da se utvrdi da je tužilac vlasnik nepokretnosti, stana broj ..., četvorosoban, na ... spratu, površine 138m2, kao i dva pripadajuća parking mesta u zajedničkoj garaži u podrumu u porodičnoj stambenoj zgradi u ulici ... broj ..., izgrađenoj na katastarskoj parceli br. .../... KO ..., sve upisano u listu nepokretnosti broj ... KO ..., što su tuženi BB, „Royal Stroj Group“ d.o.o, VV i GG dužni da priznaju i trpe, da tužilac svoje pravo svojine stečeno po osnovu ove presude može upisati u katastru nepokretnosti i druge javne knjige, koje se vode kod Republičkog geodetskog zavoda, Službe za katastar nepokretnosti Savski Venac. Stavom šestim izreke, odbijen je tužbeni zahtev da se obavežu tuženi BB i „Royal Stroj Group“ d.o.o, da se isele iz nepokretnosti, četvorosobnog stana broj ..., na ... spratu, površine 138m2, u porodičnoj stambenoj zgradi u ulici ... broj ..., izgrađenoj na katastarskoj parceli br. .../... KO ..., sve upisano u listu nepokretnosti broj ... KO ... i da istu nepokretnost oslobođenu od lica i stvari predaju tužiocu na nesmetano korišćenje i upravljanje, u roku od 15 dana. Stavom sedmim izreke odbijen je predlog za određivanje privremene mere kojom bi se tuženom BB i „Royal Stroj Group“ d.o.o, zabranilo otuđenje i opterećenje nepokretnosti stana broj ..., četvorosoban, na ... spratu, površine 138m2, kao i dva pripadajuća parking mesta u zajedničkoj garaži u podrumu u porodičnoj stambenoj zgradi u ulici ... broj ..., izgrađenoj na katastarskoj parceli br. .../... KO ..., sve upisano u listu nepokretnosti broj ... KO ..., do pravnosnažnog okončanja parničnog postupka. Tužilac je obavezan da tuženima nadoknadi parnične troškove i to stavom osmim izreke tuženom BB u iznosu od 235.500,00 dinara, stavom devetim izreke tuženima „Royal Stroj Group“ d.o.o. i VV u iznosu od 353.250,00 dinara i stavom desetim izreke tuženom GG u iznosu od 235.500,00 dinara, u roku od 15 dana.
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 427/22 od 25.01.2023. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena navedena prvostepena presuda u stavovima drugom, trećem, četvrtom, petom, šestom, sedmom, osmom, devetom i desetom izreke. Odbijen je kao neosnovan zahtev tužioca za naknadu troškova drugostepenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br.72/11 ... 23/10), Vrhovni sud je ocenio da je revizija neosnovana.
U postupku donošenja presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tuženi GG, kao naručilac radova i neparničar DD, kao izvođač radova zaključili su 14.09.2004. godine Ugovor o građenju stambene zgrade na adresi ..., ... broj ..., sa klauzulom „ključ u ruke“, kojim je rok od 18 meseci za završetak radova predviđen kao bitan element ugovora. Aneksom ovog ugovora od 25.08.2005. godine izvršena je fizička deoba objekta, tako što je predviđeno da stanovi pod brojevima ..., ..., ... i ... u prizemlju pripadaju tuženom GG, a stanovi pod brojevima ..., ..., ... i ... DD. Istog dana kada je zaključen aneks ugovora, tuženi GG je DD dao pismeno punomoćje za raspolaganje stanovima pod brojevima ..., ..., ... i ... . Tužilac, kao kupac je sa DD, kao prodavcem, zaključio 20.10.2006. godine dva kupoprodajna ugovora, čiji predmet su stanovi broj ... i ..., sa dva garažna mesta u podrumu zgrade, za kupoprodajnu cenu od po 90.000 evra. Tuženi GG je preporučenom poštanskom pošiljkom od 10.11.2008. godine opozvao punomoćje DD od 25.08.2005. godine i obavestio je da je ugovor o građenju raskinut, pošto zgrada nije sagrađena u ugovorenom roku. Iza toga, tužilac je pokrenuo parnicu protiv DD i GG, koja je pravnosnažna okončana presudom Višeg suda u Beogradu P 2554/10 od 29.02.2016. godine. Ovom presudom odbijen je tužbeni zahtev za obavezivanje tuženih DD i GG da tužiocu po osnovu dva ugovora o kupoprodaji od 20.10.2006. godine i ugovora o ustupanju nepokretnosti od 10.08.2007. godine kao vanknjižnom vlasniku predaju u državinu delimično izgrađene stanove i to stan broj ... i stan broj ... sa parking mestima, koji se nalaze u delimično izgrađenoj kući na parceli broj .../... KO ... . Tužena DD obavezana je ovom presudom da tužiocu isplati 180.300 evra u dinarskoj protivvrednosti sa zakonskom zateznom kamatom od 20.10.2008. godine. U razlozima za ovu odluku, koji su navedeni u presudi Vrhovnog kasacionog suda od 25.09.2019. godine kojom je revizija tužioca odbijena, raskidom ugovora o građenju i njegovog aneksa između tuženih otpao je osnov za zaključenje ugovora o prodaji stanova u izgradnji od 20.10.2006. godine. Stanovi, kao predmet tih ugovora, nisu bili sagrađeni u vreme zaključenja kupoprodaje, pa je izvršenje obaveze DD nemoguće u smislu člana 46. Zakona o obligacionim odnosima. Tužilac u ovoj parnici zahteva utvrđenje ništavosti kupoprodajnih ugovora kojima je dalje raspolagano stanovima broj ... i ... nakon što je po sili zakona raskinut ugovor o građenju od 14.09.2004. godine, utvrđenje svojine i predaju poseda, a nižestepeni sudovi odluku o neosnovanosti postavljenih zahteva zasnivaju na stanovištu da tužilac nema pravni osnov koji bi isključivao punovažnost spornih raspolaganja između tuženih, niti postoje drugi razlozi zbog kojih bi ovi ugovori bili ništavi u smislu člana 103. Zakona o obligacionim odnosima.
Po stanovištu Vrhovnog suda, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su odbili postavljene tužbene zahteve.
Navodi revizije da tužilac crpi svoje pravo svojine na stanovima iz člana 2. Aneksa ugovora o građenju zaključenog 25.08.2005. godine između tuženog GG i neparničara DD, po kome je GG saglasan da DD može samostalno raspolagati stanovima i garažnim mestima i zajedničkim delom zgrade koji su ovim aneksom dati njoj u vlasništvo, te da može samostalno zaključivati kupoprodajne ugovore, iste overiti kod nadležnog suda i primiti isplatu kupoprodajne cene, ne dovodi u sumnju pravilnost zaključka nižestepenih sudova da odluku opredeljuje činjenica da je tužilac vezan materijalnom pravnosnažnošću presude Višeg suda u Beogradu P 20554/10 od 29.02.2016. godine. U parnici okončanoj navedenom presudom, u kojoj su učestvovala sva lica iz spornog materijalnopravnog odnosa, razjašnjeno je da je raskid ugovora o građenju između tuženog GG i DD nastupio po sili zakona, iz razloga što gradnja nije izvršena do ugovorenog roka koji je bio bitan element tog ugovora, na koji način je otpao i pravni osnov za prenošenje svojine na stanovima koji su trebali da nastanu ovom gradnjom, ali to nisu zbog propusta izvođača radova.
U toj parnici sud je, vezan dokaznom aktivnošću tužioca, utvrdio relevantne činjenice u skladu sa članom 231. ZPP, te tuženu DD obavezao da tužiocu vrati ono što je utvrđeno kao stečeno po pravnom osnovu koji je otpao. U ovoj parnici DD, kao učesnik materijalnopravnog odnosa iz kog tužilac crpi pravo svojine na stanovima, nije obuhvaćena tužbom. Stoga, ostaju bez uticaja na odluku revizijski navodi da je tužilac sopstvenom gradnjom stekao svojinu na stanu broj ..., koji je sagrađen umesto stanova broj ... i ..., a da je po presudi od 29.02.2016. godine DD obavezana da mu vrati iznos od 180.300 evra po osnovu izvršenog ulaganja u potkrovlje iznad stanova broj ... i ..., a ne na ime primljene kupoprodajne cene. Ugovorne strane iz ugovora o građenju su nužni suparničari u predmetnom sporu za utvrđenje svojine, koji za osnov ima taj pravni odnos po članu 211. ZPP. Pošto DD nije obuhvaćena tužbom, pravilno je odbijen tužbeni zahtev koji je zasnovan na navedenim činjenicama, u smisli odredbe stava 2. tog člana zakona.
Pravilno je na osnovu odredbe članova 165. stav 1, 153. stav 1. i 154. ZPP, odlučeno i o parničnim troškovima.
Iz iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća – sudija
Jelica Bojanić Kerkez,s.r.
Za tačnost otpravka
Uprvitelj pisarnice
Marina Antonić
